This file is indexed.

/usr/share/doc/HOWTO/pl-html/Dos2Linux-HOWTO.pl.html is in doc-linux-pl-html 2002.06.14-2.

This file is owned by root:root, with mode 0o644.

The actual contents of the file can be viewed below.

   1
   2
   3
   4
   5
   6
   7
   8
   9
  10
  11
  12
  13
  14
  15
  16
  17
  18
  19
  20
  21
  22
  23
  24
  25
  26
  27
  28
  29
  30
  31
  32
  33
  34
  35
  36
  37
  38
  39
  40
  41
  42
  43
  44
  45
  46
  47
  48
  49
  50
  51
  52
  53
  54
  55
  56
  57
  58
  59
  60
  61
  62
  63
  64
  65
  66
  67
  68
  69
  70
  71
  72
  73
  74
  75
  76
  77
  78
  79
  80
  81
  82
  83
  84
  85
  86
  87
  88
  89
  90
  91
  92
  93
  94
  95
  96
  97
  98
  99
 100
 101
 102
 103
 104
 105
 106
 107
 108
 109
 110
 111
 112
 113
 114
 115
 116
 117
 118
 119
 120
 121
 122
 123
 124
 125
 126
 127
 128
 129
 130
 131
 132
 133
 134
 135
 136
 137
 138
 139
 140
 141
 142
 143
 144
 145
 146
 147
 148
 149
 150
 151
 152
 153
 154
 155
 156
 157
 158
 159
 160
 161
 162
 163
 164
 165
 166
 167
 168
 169
 170
 171
 172
 173
 174
 175
 176
 177
 178
 179
 180
 181
 182
 183
 184
 185
 186
 187
 188
 189
 190
 191
 192
 193
 194
 195
 196
 197
 198
 199
 200
 201
 202
 203
 204
 205
 206
 207
 208
 209
 210
 211
 212
 213
 214
 215
 216
 217
 218
 219
 220
 221
 222
 223
 224
 225
 226
 227
 228
 229
 230
 231
 232
 233
 234
 235
 236
 237
 238
 239
 240
 241
 242
 243
 244
 245
 246
 247
 248
 249
 250
 251
 252
 253
 254
 255
 256
 257
 258
 259
 260
 261
 262
 263
 264
 265
 266
 267
 268
 269
 270
 271
 272
 273
 274
 275
 276
 277
 278
 279
 280
 281
 282
 283
 284
 285
 286
 287
 288
 289
 290
 291
 292
 293
 294
 295
 296
 297
 298
 299
 300
 301
 302
 303
 304
 305
 306
 307
 308
 309
 310
 311
 312
 313
 314
 315
 316
 317
 318
 319
 320
 321
 322
 323
 324
 325
 326
 327
 328
 329
 330
 331
 332
 333
 334
 335
 336
 337
 338
 339
 340
 341
 342
 343
 344
 345
 346
 347
 348
 349
 350
 351
 352
 353
 354
 355
 356
 357
 358
 359
 360
 361
 362
 363
 364
 365
 366
 367
 368
 369
 370
 371
 372
 373
 374
 375
 376
 377
 378
 379
 380
 381
 382
 383
 384
 385
 386
 387
 388
 389
 390
 391
 392
 393
 394
 395
 396
 397
 398
 399
 400
 401
 402
 403
 404
 405
 406
 407
 408
 409
 410
 411
 412
 413
 414
 415
 416
 417
 418
 419
 420
 421
 422
 423
 424
 425
 426
 427
 428
 429
 430
 431
 432
 433
 434
 435
 436
 437
 438
 439
 440
 441
 442
 443
 444
 445
 446
 447
 448
 449
 450
 451
 452
 453
 454
 455
 456
 457
 458
 459
 460
 461
 462
 463
 464
 465
 466
 467
 468
 469
 470
 471
 472
 473
 474
 475
 476
 477
 478
 479
 480
 481
 482
 483
 484
 485
 486
 487
 488
 489
 490
 491
 492
 493
 494
 495
 496
 497
 498
 499
 500
 501
 502
 503
 504
 505
 506
 507
 508
 509
 510
 511
 512
 513
 514
 515
 516
 517
 518
 519
 520
 521
 522
 523
 524
 525
 526
 527
 528
 529
 530
 531
 532
 533
 534
 535
 536
 537
 538
 539
 540
 541
 542
 543
 544
 545
 546
 547
 548
 549
 550
 551
 552
 553
 554
 555
 556
 557
 558
 559
 560
 561
 562
 563
 564
 565
 566
 567
 568
 569
 570
 571
 572
 573
 574
 575
 576
 577
 578
 579
 580
 581
 582
 583
 584
 585
 586
 587
 588
 589
 590
 591
 592
 593
 594
 595
 596
 597
 598
 599
 600
 601
 602
 603
 604
 605
 606
 607
 608
 609
 610
 611
 612
 613
 614
 615
 616
 617
 618
 619
 620
 621
 622
 623
 624
 625
 626
 627
 628
 629
 630
 631
 632
 633
 634
 635
 636
 637
 638
 639
 640
 641
 642
 643
 644
 645
 646
 647
 648
 649
 650
 651
 652
 653
 654
 655
 656
 657
 658
 659
 660
 661
 662
 663
 664
 665
 666
 667
 668
 669
 670
 671
 672
 673
 674
 675
 676
 677
 678
 679
 680
 681
 682
 683
 684
 685
 686
 687
 688
 689
 690
 691
 692
 693
 694
 695
 696
 697
 698
 699
 700
 701
 702
 703
 704
 705
 706
 707
 708
 709
 710
 711
 712
 713
 714
 715
 716
 717
 718
 719
 720
 721
 722
 723
 724
 725
 726
 727
 728
 729
 730
 731
 732
 733
 734
 735
 736
 737
 738
 739
 740
 741
 742
 743
 744
 745
 746
 747
 748
 749
 750
 751
 752
 753
 754
 755
 756
 757
 758
 759
 760
 761
 762
 763
 764
 765
 766
 767
 768
 769
 770
 771
 772
 773
 774
 775
 776
 777
 778
 779
 780
 781
 782
 783
 784
 785
 786
 787
 788
 789
 790
 791
 792
 793
 794
 795
 796
 797
 798
 799
 800
 801
 802
 803
 804
 805
 806
 807
 808
 809
 810
 811
 812
 813
 814
 815
 816
 817
 818
 819
 820
 821
 822
 823
 824
 825
 826
 827
 828
 829
 830
 831
 832
 833
 834
 835
 836
 837
 838
 839
 840
 841
 842
 843
 844
 845
 846
 847
 848
 849
 850
 851
 852
 853
 854
 855
 856
 857
 858
 859
 860
 861
 862
 863
 864
 865
 866
 867
 868
 869
 870
 871
 872
 873
 874
 875
 876
 877
 878
 879
 880
 881
 882
 883
 884
 885
 886
 887
 888
 889
 890
 891
 892
 893
 894
 895
 896
 897
 898
 899
 900
 901
 902
 903
 904
 905
 906
 907
 908
 909
 910
 911
 912
 913
 914
 915
 916
 917
 918
 919
 920
 921
 922
 923
 924
 925
 926
 927
 928
 929
 930
 931
 932
 933
 934
 935
 936
 937
 938
 939
 940
 941
 942
 943
 944
 945
 946
 947
 948
 949
 950
 951
 952
 953
 954
 955
 956
 957
 958
 959
 960
 961
 962
 963
 964
 965
 966
 967
 968
 969
 970
 971
 972
 973
 974
 975
 976
 977
 978
 979
 980
 981
 982
 983
 984
 985
 986
 987
 988
 989
 990
 991
 992
 993
 994
 995
 996
 997
 998
 999
1000
1001
1002
1003
1004
1005
1006
1007
1008
1009
1010
1011
1012
1013
1014
1015
1016
1017
1018
1019
1020
1021
1022
1023
1024
1025
1026
1027
1028
1029
1030
1031
1032
1033
1034
1035
1036
1037
1038
1039
1040
1041
1042
1043
1044
1045
1046
1047
1048
1049
1050
1051
1052
1053
1054
1055
1056
1057
1058
1059
1060
1061
1062
1063
1064
1065
1066
1067
1068
1069
1070
1071
1072
1073
1074
1075
1076
1077
1078
1079
1080
1081
1082
1083
1084
1085
1086
1087
1088
1089
1090
1091
1092
1093
1094
1095
1096
1097
1098
1099
1100
1101
1102
1103
1104
1105
1106
1107
1108
1109
1110
1111
1112
1113
1114
1115
1116
1117
1118
1119
1120
1121
1122
1123
1124
1125
1126
1127
1128
1129
1130
1131
1132
1133
1134
1135
1136
1137
1138
1139
1140
1141
1142
1143
1144
1145
1146
1147
1148
1149
1150
1151
1152
1153
1154
1155
1156
1157
1158
1159
1160
1161
1162
1163
1164
1165
1166
1167
1168
1169
1170
1171
1172
1173
1174
1175
1176
1177
1178
1179
1180
1181
1182
1183
1184
1185
1186
1187
1188
1189
1190
1191
1192
1193
1194
1195
1196
1197
1198
1199
1200
1201
1202
1203
1204
1205
1206
1207
1208
1209
1210
1211
1212
1213
1214
1215
1216
1217
1218
1219
1220
1221
1222
1223
1224
1225
1226
1227
1228
1229
1230
1231
1232
1233
1234
1235
1236
1237
1238
1239
1240
1241
1242
1243
1244
1245
1246
1247
1248
1249
1250
1251
1252
1253
1254
1255
1256
1257
1258
1259
1260
1261
1262
1263
1264
1265
1266
1267
1268
1269
1270
1271
1272
1273
1274
1275
1276
1277
1278
1279
1280
1281
1282
1283
1284
1285
1286
1287
1288
1289
1290
1291
1292
1293
1294
1295
1296
1297
1298
1299
1300
1301
1302
1303
1304
1305
1306
1307
1308
1309
1310
1311
1312
1313
1314
1315
1316
1317
1318
1319
1320
1321
1322
1323
1324
1325
1326
1327
1328
1329
1330
1331
1332
1333
1334
1335
1336
1337
1338
1339
1340
1341
1342
1343
1344
1345
1346
1347
1348
1349
<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2 Final//EN">
<HTML>
<HEAD>
 <META NAME="GENERATOR" CONTENT="SGML-Tools 1.0.9">
<META HTTP-EQUIV="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
<TITLE>Szybkie przej¶cie od DOS-a do Linux-a.</TITLE>


</HEAD>
<BODY>
<H1>Szybkie przej¶cie od DOS-a do Linux-a.<BR></H1>

<H2>Autor: Guido Gonzato,
<A HREF="mailto:Guido@ibogfs.cineca.it">Guido@ibogfs.cineca.it</A><BR>
v1.0 11 Grudnia 1996<BR>
<B>Wersja polska: Bartosz Maruszewski,
<A HREF="mailto:B.Maruszewski@jtz.org.pl">B.Maruszewski@jtz.org.pl</A><BR></B>
v1.31, 26 Lipca 1997</H2>
<P><HR>
<EM>   Dokument ten jest dedykowany tym wszystkim (wkrótce by³ym)
   u¿ytkownikom DOS-a, którzy zdecydowali siê przej¶æ na Linux-a,
   system typu Unix pierwotnie przeznaczony na komputery klasy PC.
   Dokument ten zosta³ napisany w standardzie ISO-8859-2.
   Oryginalna wersja znajduje siê pod adresem 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/docs/HOWTO">ftp.icm.edu.pl</A> w katalogu <CODE>/pub/Linux/docs/HOWTO</CODE>.
   Nowsza wersja zawiera uaktualnione wskazania na katalog z j±drami na
   ftp.icm.edu.pl.</EM>
<HR>
<H2><A NAME="s1">1. Wprowadzenie.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>1.1 Czy Linux jest dla ciebie odpowiedni?</H2>

<P>
<P>Wiêc chcesz przej¶æ z DOS-a na Linux-a ? Dobry pomys³, ale
ostrzegam: mo¿e ci to wyj¶æ bokiem. Wed³ug mnie nie ma takiego
czego¶ jak "najlepszy komputer" czy "najlepszy system operacyjny";
wszystko zale¿y od tego do czego dana konfiguracja ma s³u¿yæ.
Dlatego te¿ nie wierzê, ¿e Linux jest najlepszym wyj¶ciem dla
ka¿dego - nawet je¶li jest on technicznie lepszy od wielu
komercyjnych systemów operacyjnych. Naprawdê nie po¿a³ujesz
Linux-a je¶li to czego szuka³e¶, to software do programowania,
Internet, TeX... w ogóle techniczny software, ale je¶li w
wiêkszo¶ci potrzebujesz software'u komercyjnego, je¶li nie czujesz
siê na si³ach uczyæ setek poleceñ i wklepywaæ je z klawiatury, to
szukaj gdzie indziej.
<P>Linux nie jest (jak na razie) tak ³atwy w u¿ytkowaniu i
konfigurowaniu jak Windows czy Mac, tak wiêc przygotuj siê do
grzebania w plikach konfiguracyjnych. Pomimo tych przestróg,
powiem ci, ¿e jestem 100% przekonany, ¿e je¶li nale¿ysz do
tej dobrej grupy u¿ytkowników, to odnajdziesz w Linux-ie swoj±
komputerow± Nirvanê.
<P>Zak³adam, ¿e
<UL>
<LI>- Znasz podstawowe polecenia i za³o¿enia DOS-a,</LI>
<LI>- Linux, ewentualnie z XWindows-ami, jest zainstalowany
poprawnie na twoim komputerze,</LI>
<LI>Twoj± pow³ok± (odpowiednik COMMAND.COM) jest <CODE>bash</CODE></LI>
<LI>Rozumiesz, ¿e ten dokument to dopiero niekompletny pocz±tek.
Na temat wiêkszej ilo¶ci szczegó³ów przeczytaj podrêcznik Matta
Welsha "Linux Installation and Getting Started" i/lub Larry'ego
Greenfielda "Linux User Guide". Mo¿na je znale¼æ pod adresem
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/docs/LDP/">ftp.icm.edu.pl</A> w katalogu <CODE>/pub/Linux/sunsite/docs/LDP/</CODE>.</LI>
</UL>
<P>To HOWTO zastêpuje poprzednie mini-HOWTO o tym samym tytule.
<P>
<H2>1.2 Tak jest. Powiedz mi jeszcze.</H2>

<P>
<P>Zainstalowa³e¶ Linux-a na PC-cie. Za³o¿y³e¶ sobie konto, wykonuj±c
instrukcje podczas instalacji (je¶li nie, to wpisz <CODE>adduser</CODE>
<EM>teraz !!!</EM>) i Linux dzia³a. W³a¶nie wpisa³e¶ swój login
(indentyfikator) i has³o (password) i patrzysz na ekran my¶l±c:
"No... i co teraz?"
<P>Teraz - nie rozpaczaj. Jeste¶ prawie gotów robiæ to samo co w
DOS-ie i wiele wiêcej. Je¶liby¶ dzia³a³ na DOS-ie a nie na
Linux-ie zrobi³by¶ jedn± z tych rzeczy:
<P>
<UL>
<LI>1. wykonywanie programów i tworzenie, kopiowanie,
przegl±danie, kasowanie i zmienianie nazw plików;</LI>
<LI>2. cd, md, rd, i dir;</LI>
<LI>3. formatowanie dyskietek i kopiowanie na nie plików;</LI>
<LI>4. grzebanie w AUTOEXEC.BAT albo CONFIG.SYS;</LI>
<LI>5. pisanie w³asnych plików .BAT albo programów;</LI>
<LI>6. no i pozosta³y 1%.</LI>
</UL>
<P>Ucieszysz siê bardzo je¶li dowiesz siê, ¿e to samo mo¿na robiæ pod
Linux-em w podobny sposób jak pod DOS-em. Pod DOS-em przciêtny
u¿ytkownik u¿ywa tylko kilku poleceñ z ponad 100 dostêpnych; to
samo mo¿na powiedzieæ o Linux-ie. Je¶li przypadkowo nie znasz
poleceñ do wykonywania tego co jest w li¶cie powy¿ej, to odpu¶æ
sobie - nie czytaj. Nie bêdê wyja¶nia³ co to katalog czy zmienna
PATH.
<P>Kilka notek zanim pójdziemy dalej:
<P>
<UL>
<LI>1. W przeciwieñstwie do DOS-a Linux ma wbudowane mechanizmy
zabezpieczaj±ce. Kiedy w³±czysz PC-ta i odpalisz Linux-a musisz
siê "zalogowaæ", to znaczy zrobiæ siê widocznym dla systemu.
Pliki i katalogi maj± odpowiednie prawa dostêpu i niektóre nie
s± dostêpne dla zwyk³ego u¿ytkownika. (Zobacz sekcjê 
<A HREF="#permissions">Prawa dostêpu</A>). Jest tak poniewa¿ Unix to
system wielou¿ytkownikowy; poza tym zwyk³y u¿ytkownik nie jest
w³a¶cicielem systemu i nie mo¿e nim zarz±dzaæ czy sterowaæ jego
dzia³aniem; tylko u¿ytkownik o identyfikatorze "root" (ang.
korzeñ) ma w³adzê w tym systemie.  (Ten facet jest administratorem
systemu. Na swoim PC-cie ty bêdziesz root-em). Pliki i katalogi
maj± odpowiednie prawa dostêpu i niektóre z nich nie s± dostêpne
dla zwyk³ego u¿ytkownika. A DOS pozwoli³by ci wyczy¶ciæ ca³y dysk
twardy.
   </LI>
<LI>2. Kiedy ju¿ skoñczysz pracowaæ, <B>NIE WOLNO CI WY£¡CZYÆ
PC-TA OD TAK PO PROSTU</B> Musisz w odpowiedni sposób
"zamkn±æ system" (naci¶nij CTRL-ALT-DEL, poczekaj a¿ system zrobi
wszystko co powinien, aby bezpiecznie wy³±czyæ komputer i napisze,
¿e jest w porz±dku i wtedy mo¿esz wy³±czyæ komputer).
Je¶li pracujesz pod XWindows to wci¶nij CTRL-ALT-BACKSPACE, albo
wybierz wyj¶cie z Menu i dalej to samo co wy¿ej.
Od t³umacza: Mo¿esz te¿ napisaæ shutdown -h now i czekaæ a¿ pojawi
siê napis <I>System halted.</I>
   </LI>
<LI>3. Usilnie zachêcam do eksperymentowania i próbowania
samemu: Na pewno ci nie zaszkodzi. Pomoc znajdziesz w poleceniach
takich jak: "man &lt;polecenie&gt;" - podrêcznik systemowy (nie zadawaj
pytañ bez przeczytania; wyj¶cie z niego to klawisz 'q'),
"apropos &lt;polecenie&gt;" - to wy¶wietla wszystkie polecenia
zwi±zane z danym s³owem, "whatis &lt;polecenie&gt;" - podobnie do apropos.
   </LI>
<LI>4. Wiêkszo¶æ mocy Unix-ów pochodzi z prostej koncepcji
strumieni i potoków, bardziej rozwiniêtych ni¿ pod DOS-em. Proste
polecenia mog± byæ po³±czone w bardziej z³o¿ony potok i wykonywaæ
do¶æ skomplikowane zadania. (Bardzo du¿o ludzi u¿ywa tych zalet;
tobie te¿ radzê siê tego pouczyæ. Proste przyk³ady mo¿na znale¼æ w
plikach Makefile przy ¶ciganiu i instalacji nowych aplikacji)
</LI>
<LI>5. Konwencja oznaczeñ:
   
a. &lt;...&gt; oznacza co¶ co musi byæ podane, natomiast [...]
oznacza co¶ co mo¿e byæ podane, ale nie musi. Np.: <CODE>tar -tf
&lt;plik.tar&gt; [plik_log]</CODE> plik.tar musi byæ
podany, a przekierowanie wyj¶cia do pliku plik_log - nie.
   
b. od teraz skrót "PPS" oznacza "Przeczytaj Podrêcznik Systemowy
man, aby uzyskaæ wiêcej informacji.
(Od t³umacza: oto trzy najczê¶ciej u¿ywane skróty w¶ród "Linux-owców":
RTFM - Read The Fascinating (Fucking) Manual (Przeczytaj Fascynuj±cy
[albo jak kto woli Pieprzony] Manual [man])
FAQ - Frequently Asked Questions - dokukment z Czêsto Zadawanymi Pytaniami
HOWTO - dokument taki jak ten - Jak To Zrobiæ)</LI>
</UL>
   
<P>Jeste¶ teraz gotowy, aby uczyæ siê Linux-a.
<P>
<H2>1.3 Dla niecierpliwych.</H2>

<P>
<P>Nie mo¿esz siê ju¿ doczekaæ ? No to masz tu skrót poleceñ Linux-a:
<PRE>
   
   DOS                     Linux                   Uwagi
   ------------------------------------------------------------------------------
   
   BACKUP                  tar -Mcvf device dir/   zupe³nie co¶ innego
   CD dirname\             cd dirname/             prawie ta sama sk³adnia
   COPY file1 file2        cp file1 file2          ------ " ------
   DEL file                rm file                 UWAGA: nie ma UNDELETE
   DELTREE dirname         rm -R dirname/          ------ " ------
   DIR                     ls                      nie zupe³nie ta sama
                                                   sk³adnia
   EDIT file               vi file                 raczej ci siê nie spodoba
                           emacs file              ten jest lepszy
                           jstar file              podobny do EDIT-a
   FORMAT                  fdformat,
                           mount, umount           raczej inna sk³adnia
   HELP command            man command             ta sama filozofia
   MD dirname              mkdir dirname/          prawie ta sama sk³adnia
   MOVE file1 file2        mv file1 file2          ------ " ------
   NUL                     /dev/null               ------ " ------
   PRINT file              lpr file                ------ " ------
   PRN                     /dev/lp0,
                           /dev/lp1                ------ " ------
   RD dirname              rmdir dirname/          ------ " ------
   REN file1 file2         mv file1 file2          nie dotyczy wielu plików
   RESTORE                 tar -Mxpvf device       inna sk³adnia
   TYPE file               less file               o wiele lepszy
   WIN                     startx                  dwa ró¿ne bieguny !!!
</PRE>
<P>
<H2><A NAME="s2">2. Pliki i programy.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>2.1 Pliki: pojêcie ogólne.</H2>

<P>
<P>Linux posiada system plików - co oznacza "struktura katalogów i
plików" - bardzo podobny do DOS-owego. Pliki posiadaj± nazwy,
które podlegaj± specjalnym zasadom, s± zapisywane w katalogach,
niektóre s± wykonywalne, a w¶ród tych wiêkszo¶æ ma ró¿ne opcje.
Mo¿esz te¿ u¿ywaæ masek ('*', '?'), przekierowañ strumieni oraz
potoków. Jest tylko trochê mniejszych ró¿nic.
<P>
<UL>
<LI>- Pierwsza ró¿nica: W DOS-ie nazwy plików maja postaæ 8.3 - czyli
8 znaków na nazwê i 3 znaki na rozszerzenie. W Linux-ie jest
inaczej (lepiej). Je¶li twój Linux u¿ywa systemu plików "ext2"
(nie wa¿ne w tej chwili co to znaczy) lub umsdos, to mo¿esz u¿ywaæ
d³u¿szych nazwa plików. Np. To_jest-bardzo.d³uga.nazwa.pliku.
(nazwa mo¿e mieæ do 255 znaków)
   
(Od t³umacza: W tej chwili standardowo podczas instalacji Linux-a
umieszczany jest na dysku system plików "ext2". W rzeczywisto¶ci
Linux nie zna takiego czego¶ jak rozszerzenie; w Linux-ie jest po
prostu nazwa pliku nie wa¿ne jakie znaki tam siê znajduj± - a mog±
to byæ nawet znaki kontrolne, chocia¿ nie radzê ich u¿ywaæ, bo
potem mog± byæ problemy z usuniêciem takiego pliku)
   
Zauwa¿, ¿e u¿y³em tu ma³ych jak i du¿ych liter. Otó¿...
   </LI>
<LI>- Druga ró¿nica: Du¿e i ma³e litery s± rozró¿nianie przez Linux-a.
To znaczy plik i Plik i PliK to trzy ró¿ne pliki. To samo odnosi
siê do poleceñ: je¶li wykonasz polecenie <CODE>ls</CODE> (odpowiednik
DOS-owego DIR) otrzymasz listê plików w bie¿±cym katalogu, ale
je¶li napiszesz LS i wci¶niesz &lt;&lt;ENTER&gt;&gt; to otrzymasz b³±d mówi±cy,
¿e nie ma takiego polecenia.
   </LI>
<LI>- Trzecia ró¿nica: je¶li zaczniesz nazwê pliku od kropki, plik ten
bêdzie plikiem ukrytym. Na przyk³ad: .Jestem.Plikiem.Ukrytym nie
poka¿e siê po wydaniu polecenia <CODE>ls</CODE>.
   </LI>
<LI>- Czwarta ró¿nica: Nie ma obowi±zkowych rozszerzeñ .COM czy .EXE
dla plików wykonywalnych (programów) albo .BAT dla plików
wsadowych. Pliki wykonywalne maj± ustawione odpowiednie prawa
dostêpu i s± wy¶wietlane:
- z gwiazdk± (*) na koñcu je¶li wydasz polecenie <CODE>ls -F</CODE>
- na zielono je¶li masz kolorowy monitor i wydasz polecenie
<CODE>ls --color</CODE>
Pod DOS-em pliki z rozszerzeniem .BAK to kopie zapasowe; Pod
Linux-em takie pliki koñcz± sie na ~
   </LI>
<LI>- Pi±ta ró¿nica: opcje do programów DOS-owych podawane s± ze
znakiem / na pocz±tku np. dir /s; natomiast programy Linux-owe
za opcjê rozumiej± ci±g znaków z my¶lnikiem - na pocz±tku, np.
ls -R.</LI>
</UL>
<P>Mo¿esz teraz skoczyæ do sekcji 
<A HREF="#files">T³umaczenie    poleceñ z DOS-a na Linux-a</A>, ale na twoim miejscu czyta³bym dalej.
<P>
<H2>2.2 Do³±czenia symboliczne.</H2>

<P>
<P>Systemy typu Unix maj± taki typ pliku, który nie istnieje pod
DOS-em - symboliczne do³±czenie. Mo¿na to uwa¿aæ za wska¼nik na
plik lub katalog i mo¿e byæ u¿ywany zamiast tego pliku czy
katalogu, na który wskazuje. Co¶ podobnego do skrótów w Win'95.
Przyk³adami do³±czeñ symbolicznych mog± byæ:
<CODE>/usr/X11</CODE>, który wskazuje na <CODE>/usr/X11R6</CODE>;
<CODE>/dev/modem</CODE>, który wskazuje na <CODE>/dev/cua0</CODE> lub
<CODE>/dev/cua1</CODE>.
<P>Aby utworzyæ symboliczne do³±czenie napisz:
<P>
<PRE>
     ln -s &lt;plik_lub_katalog&gt; &lt;nazwa_do³±czenia&gt;
</PRE>
<P>Na przyk³ad:
<P>
<PRE>
   $ ln -s /usr/doc/g77/DOC g77podrecznik.txt
</PRE>
<P>Teraz mo¿esz wykonywaæ operacje na <CODE>g77podrecznik.txt</CODE> zamiast na
<CODE>/usr/doc/g77/DOC</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="permissions"></A> 2.3 Atrybuty plików w Linux-ie.</H2>

<P>
<P>Ka¿dy plik i katalog w Linux-ie ma swoje prawa dostêpu, zwane przez
u¿ytkowników DOS-a atrybutami. Postaram siê przybli¿yæ to pojêcie
i wyja¶niæ co oznacza magiczne 755.
<P>Jak wydasz polecenie ls -l to wy¶wietli siê co¶ na kszta³t:
<P>
<PRE>
   -rw-r--r--   1 root     root        32251 Feb 15 14:32 DOS2Linux
   -rw-r--r--   1 root     root        38338 Feb 20 13:15 DOS2Linux.pl.sgml
   -rw-r--r--   1 root     root        18144 Feb 19 18:34 Locales-HOWTO.sgml
   -rw-r--r--   1 root     root         1398 Feb 19 18:30 howto.dat
   -rw-r--r--   1 root     root          317 Feb 14 14:24 next.gif
   -rw-r--r--   1 root     root           37 Feb 19 20:03 plik_log
   -rw-r--r--   1 root     root          317 Feb 14 14:24 prev.gif
   -rw-r--r--   1 root     root          610 Feb 19 12:01 slowniczek
   -rw-r--r--   1 root     root         5655 Feb 16 21:54 slowniczek.uwagi
   -rw-r--r--   1 root     root         2601 Feb 18 22:29 tlumaczenie.howto
   -rw-r--r--   1 root     root          316 Feb 14 14:24 toc.gif
   -rw-r--r--   1 root     root          723 Feb 20 12:40 todo
   -rw-r--r--   1 root     root         1307 Feb 19 19:36 zasady
</PRE>
<P>Pierwsza kolumna z lewej to w³a¶nie wspomniane prawa dostêpu, 3. i
4. to w³a¶ciciel i grupa do jakiej dany plik nale¿y.
Ogólnie wygl±da to tak:
<P>
<PRE>
   -  rwx  rwx  rwx
</PRE>
<P>r - read (mo¿liwo¶æ czytania)
w - write (mo¿liwo¶æ zapisu)
x - execute (mo¿liwo¶æ wykonywania, b±d¼ dla katalogów mo¿liwo¶æ
przeszukiwania i ustawienia go jako bie¿±cy <CODE>cd</CODE>)
Oczywi¶cie w rzeczywosto¶ci nie ma tam spacji, ale je robiê dla
czytelno¶ci. W miejscu pierwszej kreski mo¿e znajdowaæ siê jedna z
liter: d, l, b, c - s± to tylko najpopularniejsze. I tak oznaczaj±
one odpowiednio: katalog, symboliczne do³±czenie, urz±dzenie
blokowe, urz±dzenie znakowe.
Dalej: od lewej: pierwsza trójka liter to prawa dla w³a¶ciciela
pliku, druga trójka - dla grupy do jakiej nale¿y plik, trzecia -
dla pozosta³ych u¿ytkowników. W pierwszej i drugiej trójce mog±
siê pojawiæ litery s lub S zamiast x - oznacza to, ¿eby wykonaæ
plik z takimi prawami jakie ma w³a¶ciciel pliku albo grupa, a nie
ten kto go uruchamia. Na przyk³ad plik /usr/bin/passwd ma
ustawione pierwsze x na s, ¿eby móg³ dokonaæ zapisu do pliku
/etc/passwd, do którego mo¿e pisaæ tylko root, a nie zwyk³y
u¿ytkownik, który uruchamia ten program.
<P>Polecenie <CODE>chmod</CODE> pozwala zmieniaæ te prawa dostêpu - je¶li
jeste¶ w³a¶cicielem pliku.
<P>Podstawmy sobie nastêpuj±ce warto¶æi:
<P>
<PRE>
   -  rwx  rwx  rwx
      421  421  421
        4    2    1  - te warto¶ci s± dla s, S i t
                       (na temat 't' zobacz "man chmod")
</PRE>
<P>¯eby ustawiæ jakie¶ prawa dostêpu nale¿y dodaæ do siebie te liczby,
które stoj± przy prawach, które chcemy ustawiæ, ale dla ka¿dej
trójki osobno.
Trochê przyk³adów dla lepszego zrozumienia:
<P>
<PRE>
   - r-x --- --- nazwa_pliku
     4 1
</PRE>

To bêdzie 4+0+1, 0+0+0, 0+0+0 czyli 500. <CODE>chmod 500 nazwa_pliku</CODE>
zmieni prawa dostêpu na odczyt i wykonywanie dla w³a¶ciciela i
zabierze wszystkie prawa dla grupy i innych u¿ytkowników.
<P>
<PRE>
   - rwx r-x r-x nazwa_pliku
     421 4-1 4-1
</PRE>
<P>To bêdzie 4+2+1, 4+0+1, 4+0+1 czyli 755 - to jest chyba
najczêstsze ustawienie.
<P>
<PRE>
   - rws r-x r-x
     421 4 1 4 1
       4
</PRE>
<P>To bêdzie 4+0+0 - najwa¿niejsze s± warto¶ci s, S, t chyba, ¿e ich
nie ma - 4+2+1 4+0+1, 4+0+1 czyli 4755
<P>
<P>Teraz ³atwiejszy sposób na zmianê praw dostêpu.
Polecenie chmod mo¿e te¿ przyjmowaæ takie parametry:
<P>
<PRE>
   
     chmod ugoa+-=rwx &lt;plik>
</PRE>
<P>I tak: u - user (w³a¶ciciel pliku), g - group (grupa do jakiej
plik nale¿y), o - others (pozosta³a czê¶æ u¿ytkowników).
+ ustawia podane prawa, a - zabiera. = czyni podane prawa jedynymi
prawami jakie posiada dany plik.
<P>Przyk³ady:
<P>
<PRE>
     chmod u+x &lt;plik> - nadaje w³a¶cicielowi pliku prawo do
        wykonywania go.
     chmod ug+rx &lt;plik> - nadaje w³a¶cicielowi i grupie, do której
        nale¿y plik prawa do odczytu i wykonywania
</PRE>
<P>To powinno wyja¶niæ wiele spraw zwi±zanych z prawami dostêpu.
Wiêcej szczegó³ów znajdziesz w podrêczniku systemowym "man".
<P>
<H2><A NAME="files"></A> 2.4 Pliki: Porównanie podstawowych poleceñ DOS-owych z Linux-owymi.</H2>

<P>
<P>
<PRE>
   DOS          Linux

   COPY         cp
   DEL          rm
   REN          mv
   TYPE         cat
   MORE         more, less - mo¿na te¿ u¿ywaæ jako polecenie, nie tylko
                             jako filtr (ten drugi jest lepszy, ma wiêcej
                             mo¿liwo¶ci)
   Przekierowywanie strumieni i potoki wygladaj± tak samo.
   
   Maski: '*', '?' oraz [znaki]
        [znaki] - oznacza pokolei ka¿dy, ale zawsze jeden, z
        wymienionych w ¶rodku znaków, np:
        
        ls *[abc] - wy¶wietl nazwy plików koñcz±cych siê na 'a' lub 'b' lub 'c'
        ls *[a-g] - wy¶wietli nazwy plików koñcz±cych siê na jedn± z
                    liter od a do g
   
   nul          /dev/null
   prn,lst      /dev/lp0, lpr
   
   PRZYK£ADY
   
   DOS                                  Linux
   
   C:\GUIDO>copy joe.txt joe.doc           $ cp joe.txt joe.doc
   C:\GUIDO>copy *.* total                 $ cat * > total
   C:\GUIDO>copy fractals.doc prn          $ cat fractals.doc | lpr
   C:\GUIDO>del temp                       $ rm temp
   C:\GUIDO>del *.bak                      $ rm *~
   C:\GUIDO>ren paper.txt paper.asc        $ mv paper.txt paper.asc
   C:\GUIDO>type letter.txt                $ more letter.txt
   C:\GUIDO>type letter.txt                $ less letter.txt
   C:\GUIDO>type letter.txt > nul          $ cat letter.txt >/dev/null
           n/d                             $ more *.txt *.asc
           n/d                             $ cat section*.txt
           n/d - niedostêpne
</PRE>

Uwagi:<BR>
1) * jest sprytniejsz± mask± pod Linux-em:<BR>
- * oznacza jak±kolwiek nazwê nie zaczynaj±c± siê na .<BR>
- *.* oznacza nazwê, która ma w ¶rodku kropkê<BR>
- p*r oznacza nazwê zaczynaj±ca siê na p a koñcz±c± na r<BR>
- *c* oznacza nazwê zawieraj±c± w ¶rodku c<BR>
2) Podczas u¿ywania less mo¿esz poruszaæ siê po pliku<BR>
- w przód - spacja<BR>
- w ty³ - b<BR>
lub strza³kami<BR>
- wszystkie dostêpne funkcje otrzymasz naciskaj±c h<BR>
3) W Linux-ie <B>NIE MA UNDELETE</B>, wiêc pomy¶l dwa razy zanim
skasujesz.<BR>
4) W Linux-ie znaczek &gt; przekierowuje standardowe wyj¶cie, ale nie
standardowe wyj¶cie b³êdów; aby b³êdy tak¿e znalaz³y siê w pliku
musisz napisaæ np. cat plik >plik_log 2>&amp;1 - ale to dzia³a
tylko w pow³oce bash lub sh.
Od t³umacza: aby dowiedzieæ siê jak± pow³okê u¿ywasz napisz <CODE>echo
$shell</CODE><BR>
5) Nie ma polecenia DOS-owego RENAME; tzn. ren *.xxx *.yyy nie
zadzia³a<BR>
6) U¿ywaj <CODE>cp -i</CODE> oraz <CODE>mv -i</CODE>, aby zostaæ ostrze¿onym,
kiedy plik ma zostaæ zmazany.
<P>
<H2>2.5 Wykonywanie programów: wielozadaniowo¶æ i sesje.</H2>

<P>
<P>Aby uruchomiæ program podaj jego nazwê i wci¶nij
&lt;&lt;ENTER&gt;&gt;.  Je¶li katalog (sekcja 
<A HREF="#directories">Katalogi</A>), w którym znajduje siê dany
program, jest w zmiennej PATH (sekcja 
<A HREF="#system_init">Inicjacja systemu</A>), program siê uruchomi. Wyj±tek: W
przeciwieñstwie do DOS-a, pod Linux-em je¶li program znajduje siê
w katalogu bie¿±cym nie uruchomi siê, o ile katalog bie¿±cy nie
jest w zmiennej PATH. Rozwi±zanie: wpisz ./&lt;prog&gt;.
<P>Oto jak wygl±da typowy wiersz poleceñ:
$ polecenie -o1 -o2 ... -on par1 par2 ... parn &lt;wej¶cie &gt;wyj¶cie
gdzie o1,2,...,n to opcje polecenia, a par1,2,...,n to parametry.
Mo¿liwe jest uruchomienie kilku poleceñ w jednym wierszu poleceñ:
$ polecenie1; polecenie2; ...; polecenien
<P>To by by³o wszystko na temat uruchamiania programów, gdyby nie
jedna z najwa¿niejszych zalet Unix-ów a tym samym i Linux-a czyli
wielozadaniowo¶æ. S³owo to oznacza, ¿e systemy operacyjne typu
Unix mog± wykonywaæ kilka programów (od teraz procesów) na raz.
Mo¿na uruchomiæ procesy w tle oraz w pierwszym planie. Mo¿na tak¿e
dzia³aæ na kilku sesjach  na raz - to tak jakby¶ pracowa³ na kilku
komputerach na raz !
<P>- Na konsoli (czyli na komputerze, na którym jest zainstalowany
Linux) dostêpnych jest standardowo 6-7 wirtualnych ekranów
(zwanych wirtualnymi konsolami); aby siê pomiêdzy nimi prze³±czaæ
u¿yj klawiszy ALT+F1..6-7, albo ALT+strza³ka<BR>
- Aby uruchomiæ now± sesjê bez opuszczania bie¿±cej napisz
su - &lt;identyfikator&gt;
Jest to po¿yteczne kiedy na przyk³ad jeste¶ zalogowany jako
zwyk³y u¿ytkownik, a chcesz zamontowaæ dysk (sekcja 
<A HREF="#flop">Dyskietki</A>)  - tylko root mo¿e to zrobiæ<BR>
- Aby zakoñczyæ sesjê wpisz exit. Je¶li s± jakie¶ zawieszone
zadania (zobacz dalej) zostaniesz ostrze¿ony<BR>
- Aby odpaliæ proces w pierwszym planie napisz:
$ program [-opcje] [parametry] [&lt;wej¶cie] [&gt;wyj¶cie]<BR>
- Aby odpaliæ proces w tle napisz:
$ program [-opcje] [parametry] [&lt;wej¶cie] [&gt;wyj¶cie] &amp;<BR>
- Aby zobaczyæ ile jest procesów napisz:
<CODE>ps</CODE>
Polecenie to poka¿e listê procesów aktualnie dzia³aj±cych. Ka¿dy
z nich ma swój niepowtarzalny numer PID (Process IDentifier)<BR>
- Aby zakoñczyæ/zabiæ proces napisz
$ kill &lt;PID&gt;
Mo¿esz zabiæ proces je¶li np. nie wiesz jak go normalnie
zakoñczyæ. Czasami proces siê stawia i nie chce daæ siê zabiæ (no ja
te¿ bym siê stawia³ ;) ), ale i tak jest na niego sposób:
$ kill -9 &lt;PID&gt;
W dodatku pow³oka (odpowiednik COMMAND.COM-u; wiêkszo¶æ u¿ywa
bash-a) pozwala na zatrzymanie lub czasowe zawieszenie procesu,
wys³anie procesu w t³o, powrót procesu do pierwszego planu. W
tym kontek¶cie procesy nazywaj± siê "jobs" (czyli zadania).<BR>
- Aby zobaczyæ ile jest zadañ napisz
$ jobs
zadania s± identyfikowane poprzez numer jaki nada im pow³oka a
nie poprzez PID<BR>
- Aby zatrzymaæ proces uruchomiony w pierwszym planie
wci¶nij CTRL+C lub CTRL+D - nie zawsze zadzia³a<BR>
- Aby zawiesiæ proces uruchomiony w pierwszym planie wci¶nij
CTRL+Z<BR>
- Aby wys³aæ zawieszony proces w t³o napisz
$ bg &lt;nr_zadania&gt;<BR>
- Aby przywróciæ proces do pierwszego planu napisz
$ fg &lt;nr_zadania&gt;<BR>
- I jeszcze raz, aby zabiæ zadanie napisz:
$ kill %&lt;nr_zadania&gt;
<P>U¿ywaj±c tych poleceñ mo¿esz jednocze¶nie formatowaæ dysk,
archiwizowaæ jakie¶ pliki, kompresowaæ jakie¶ pliki, kompilowaæ
program, albo kilka, rozpakowywaæ jakie¶ archiwum i jeszcze na
dodatek mieæ wiersz poleceñ do swojej dyspozycji HA !!
Spróbuj zrobiæ to pod DOS-em albo nawet Windowsami, a zobaczysz
ró¿nicê miêdzy Unixami a domowymi systemami operacyjnymi.
<P>
<H2>2.6 Uruchamianie programów na komputerach odleg³ych.</H2>

<P>
<P>Aby uruchomiæ jaki¶ program na odleg³ym komputerze, którego adres
to <CODE>daleko.wielki.pl</CODE>, napisz:
<PRE>
     telnet daleko.wielki.pl
</PRE>
<P>Po zalogowaniu siê uruchom swoje ulubione programy. Oczywi¶cie nie
muszê mówiæ, ¿e trzeba mieæ konto na odleg³ym komputerze.
<P>Je¶li masz X11 mo¿esz nawet uruchamiaæ aplikacje pod XWindows na
tamtym komputerze i wyswietlaæ je na swoim ekranie. Niech
<CODE>daleko.wielki.pl</CODE> bêdzie od³eg³ym komputerem obs³uguj±cym
XWindows, a <CODE>tutaj.linux.pl</CODE> twoim komputerem. Aby uruchomiæ z
tutaj.linux.pl program pod XWindows tak, aby uruchomi³ siê on na
<CODE>daleko.wielki.pl</CODE>
<P>
<UL>
<LI>uruchom X11, uruchom <CODE>xterm</CODE> lub jaki¶ inny emulator
terminala i napisz:
<PRE>
   xhost +wielki.daleko.pl
   telnet wielki.daleko.pl
   
</PRE>
</LI>
<LI>po zalogowaniu siê napisz:
<PRE>
   DISPLAY=tutaj.linux.pl:0.0
   &lt;nazwa_programu> &amp;
   
</PRE>

zamiast <CODE>DISPLAY...</CODE> mo¿esz napisaæ <CODE>setenv DISPLAY
tutaj.linux.pl:0.0</CODE>. To zale¿y od pow³oki na komputerze odleg³ym.</LI>
</UL>
<P>Et voila! Teraz program bêdzie dzia³a³ na komputerze odleg³ym, a
wyniki jego dzia³ania bêd± wy¶wietlane na twoim ekranie. Nie
próbuj tego robiæ przez ³±cze PPP.
<P>
<H2><A NAME="directories"></A> <A NAME="s3">3. U¿ywanie katalogów.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>3.1 Katalogi: pojêcie ogólne.</H2>

<P>
<P>Poznali¶my ju¿ ró¿nicê miêdzy plikami w DOS-ie i Linux-ie. Co do
katalogów, to w DOS-ie katalogiem g³ównym jest \, natomiast w
Linux-ie jest to /. Tak samo kolejne podkatalogi oznacza siê
aaa/sss/ddd. Przyk³ady:
DOS:    \PROGRAMS\C++\SOURCES\HELLO.CPP
Linux:  /home/guido/papers/geology/mid_eocene.tex
<P>
<P>Jak zwykle '..' to katalog nadrzêdny, a '.' to katalog bie¿±cy.
Pamiêtaj, ¿e Linux nie pozwoli ci na wykonywanie poleceñ <CODE>cd,
rd czy md</CODE>, gdzie ci siê podoba. Ka¿dy u¿ytkownik zaczyna pracê w
systemie w swoim domowym katalogu nadanym mu przez administratora;
np. u mnie jest to: /home/guido.
<P>
<H2>3.2 Prawa dostêpu katalogów.</H2>

<P>
<P>Katalogi tak¿e maj± swoje prawa dostêpu. To czego dowiedzia³e¶ siê
z sekcji 
<A HREF="#permissions">Prawa dostêpu</A> odnosi siê
równie¿ do katalogów. Atrybut 'x' oznacza, ¿e mo¿esz dany katalog
uczyniæ katalogiem bie¿±cym (<CODE>cd</CODE>), w - mo¿esz skasowaæ z niego
pliki (zale¿nie od ich praw dostêpu) albo sam katalog.
<P>Na przyk³ad, aby zabroniæ innym u¿ytkownikom dostêpu do swojego
katalogu domowego <CODE>/home/guido/</CODE> napisz:
<P>
<PRE>
     chmod o-rwx /home/guido
</PRE>
<P>
<H2><A NAME="dir"></A> 3.3 Katalogi: Porównanie podstawowych poleceñ DOS-owych z Linux-owymi.</H2>

<P>
<P>
<PRE>
        DOS                     Linux

        DIR                     ls, find, du
        CD                      cd, pwd
        MD                      mkdir
        RD                      rmdir
        
        PRZYK£ADY

   C:\GUIDO>dir                            $ ls
   C:\GUIDO>dir file.txt                   $ ls file.txt
   C:\GUIDO>dir *.h *.c                    $ ls *.h *.c
   C:\GUIDO>dir/p                          $ ls | more
   C:\GUIDO>dir \*.tmp /s                  $ find / -name "*.tmp"
   C:\GUIDO>cd                             $ pwd
           n/d - patrz uwaga               $ cd
           n/d - patrz uwaga               $ cd ~
           n/d - patrz uwaga               $ cd ~/temp
   C:\GUIDO>cd \other                      $ cd /other
   C:\GUIDO>cd ..\temp\trash               $ cd ../temp/trash
   C:\GUIDO>md newprogs                    $ mkdir newprogs
   C:\GUIDO>md \progs\turbo                $ mkdir /progs/turbo
   C:\GUIDO>rd newprogs                    $ rmdir newprogs
   C:\GUIDO>rd \progs\turbo                $ rmdir /progs/turbo
   
</PRE>

Uwaga 1: je¶li chcesz skasowaæ katalog <CODE>rmdir</CODE> musi on byæ
pusty; mo¿esz skasowaæ katalog wraz z zawarto¶ci± poleceniem
<CODE>rm -r</CODE>.<BR>&lt;
Uwaga 2: znak ~ jest skrótem nazwy twojego katalogu domowego.
Polecenia <CODE>cd i cd ~</CODE> zmieni± ¶cie¿kê bie¿±c± na twój
katalog domowy niezale¿nie od tego, gdzie jeste¶ w danym momencie;
polecenie <CODE>cd ~/tmp</CODE> zmieni bie¿±cy katalog na
/home/twój_dom_kat/tmp. Rozumiesz zasadê ?<BR>
Uwaga 3: <CODE>cd -</CODE> odwraca ostatnie polecenie <CODE>cd</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="flop"></A> <A NAME="s4">4. Dyskietki, dyski twarde i takie inne.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>4.1 Urz±dzenia.</H2>

<P>
<P>Nigdy o tym nie my¶la³e¶, ale DOS-owe polecenie FORMAT A: robi
o wiele wiêcej ni¿ siê wydaje. W rzeczywisto¶ci, kiedy wydajesz
polecenie FORMAT, to:<BR>
- sformatuje ono fizycznie dysk;<BR>
- stworzy katalog A:\ (czyli utworzy system plików na dyskietce)<BR>
- uczyni dyskietkê dostêpn± dla u¿ytkownika (zamontuje j±).
<P>Te trzy kroki s± oddzielnymi zadaniami w Linux-ie. Mo¿liwe jest
przygotowanie i u¿ywanie dyskietek w formacie MS-DOS, chocia¿ s±
tak¿e dostêpne inne formaty; najpopularniejeszym jest ext2, ale
dla dyskietek lepszy jest minix. Oto sposób w jaki mo¿na
przygotowaæ dyskietkê (standardow± 1.44 MB) do pracy:<BR>
- musisz siê zalogowaæ jako root,<BR>
- fdformat /dev/fd0H1440 lub mformat a: - ¿eby mieæ dyskietkê w
formacie MS-DOS<BR>
- przed rozpoczêciem u¿ywania dyskietki musisz j± zamontowaæ:
mount /dev/fd0 /mnt<BR>
katalog /mnt musi istnieæ.
<P>Teraz mo¿esz u¿ywaæ dyskietki; jej obraz jest w katalogu <CODE>/mnt</CODE>.
<B>BARDZO WA¯NE</B> - zanim wyjmiesz dyskietkê ze
stacji - odmontuj j±:<BR>
umount /mnt
Oczywi¶cie musisz formatowaæ tylko nieu¿ywane dyskietki. Je¶li
chcesz korzystaæ ze stacji B: to zamieñ wszêdzie <CODE>fd0</CODE> na <CODE>fd1</CODE>.
<P>Wszystko co robi³e¶ poprzez A: czy B: robi siê teraz poprzez
katalog /mnt. Przyk³ady:
<P>
<PRE>
   DOS                             Linux
   
   C:\GUIDO>dir a:                 $ ls /mnt
   C:\GUIDO>copy a:*.* \docs\temp  $ cp /mnt/* /docs/temp
   C:\GUIDO>copy *.zip a:\zip      $ cp *.zip /mnt/zip
   C:\GUIDO>a:                     $ cd /mnt
   A:\>                            /mnt$
   
</PRE>
   
<P>Nie muszê chyba mówiæ, ¿e tak jak mo¿esz zamontowaæ dyskietkê tak
i mo¿esz zamontowaæ dowolne urz±dzenie z danymi. (dysk twardy,
CD-ROM, ta¶ma itp.) Spójrz do katalogu /dev, ¿eby zobaczyæ jakie
mo¿esz montowaæ urz±dzenia. (UWAGA: jest tam oko³o 1000 plików,
lepiej u¿yj <CODE>ls /dev | less</CODE>).
Np. Aby zamontowaæ CD-ROM napisz<BR>
mount -t iso9660 /dev/cdrom /cdrom
<P>To by³ "oficjalny" sposób na montowanie dyskietek, ale jest inny
sposób - ³atwiejszy. Poniewa¿ jest to uci±¿liwe ci±gle siê
prze³±czaæ na root-a po to, aby zamontowaæ dyskietkê - ka¿demu
u¿ytkownikowi mo¿emy pozwoliæ na montowanie dyskietek. W taki
sposób:
<P>
<UL>
<LI>stwórz katalogi <CODE>/mnt/a</CODE>, <CODE>/mnt/a:</CODE> i <CODE>/mnt/cdrom</CODE></LI>
<LI>dodaj w <CODE>/etc/fstab</CODE> nastepuj±ce linie:
<PRE>
   /dev/cdrom      /mnt/cdrom  iso9660 ro,user,noauto          0   0
   /dev/fd0        /mnt/a:     msdos   user,noauto             0   0
   /dev/fd0        /mnt/a      ext2    user,noauto             0   0
   
</PRE>
</LI>
</UL>
<P>Teraz ¿eby zamontowaæ dyskietkê z systemem MS-DOS, ext2 albo
CD-ROM napisz:
<P>
<PRE>
   $ mount /mnt/a:
   $ mount /mnt/a
   $ mount /mnt/cdrom
</PRE>
<P><CODE>/mnt/a</CODE>, <CODE>/mnt/a:</CODE> i <CODE>/mnt/cdrom</CODE> s± teraz
dostêpne dla ka¿dego u¿ytkownika. Zauwa¿y³em, ¿e aby móc pisaæ do
<CODE>/mnt/a</CODE> od razu po przygotowaniu dyskietki trzeba napisaæ:
<P>
<PRE>
   # mount /mnt/a
   # chmod 777 /mnt/a
   # umount /mnt/a
   
</PRE>
<P>Pamiêtaj, ¿e udostêpniaj±c w ten sposób u¿ytkownikom dyskietki
robisz wielk± dziurê w bezpieczeñstwie systemu.
<P>
<H2><A NAME="backup"></A> 4.2 Archiwizacja.</H2>

<P>
<P>Teraz jak ju¿ umiesz siê pos³ugiwaæ dyskietk±, kilka s³ów na temat
archiwizacji danych. Jest kilka pakietów, które mog± ci pomóc, ale
ten najpopularniejszy i naj³atwiejszy do archiwizowania na wielu
no¶nikach to <CODE>tar</CODE>.
<P>
<PRE>
   # tar -M -cvf /dev/fd0H1440 /katalog_do_arch
</PRE>
<P>Upewnij siê, ¿e dyskietka jest sformatowana i kilka innych jest
gotowych. Aby odarchiwizowaæ dane w³ó¿ dyskietkê do stacji i
napisz:
<P>
<PRE>
   # tar -M -xpvf /dev/fd0H1440
</PRE>
<P>
<H2><A NAME="s5">5. Konfigurowanie systemu.</A></H2>

<P>
<P>
<H2><A NAME="system_init"></A> 5.1 Pliki startowe systemu.</H2>

<P>
<P>W DOS-ie s± dwa pliki systemowe, które sa odpowiedzialne za
konfiguracjê systemu podczas startu, ustawienie zmiennych i
ewentualnie uruchomienie jakich¶ programów.
<P>W Linux-ie jest o wiele wiêcej takich plików, z których kilku nie
powiniene¶ ruszaæ dopóki nie bêdziesz wiedzia³ dok³adnie co
robisz. Oto te najwa¿niejsze:
<P>
<PRE>
   PLIKI                        UWAGI
   
   /etc/inittab                 nie dotykaj !
   /etc/rc.d/*                  nie dotykaj !
</PRE>
<P>Je¶li wszystko czego chcesz, to ustawienie zmiennej PATH czy innej
albo zmiana wygl±du komunikatu "login" albo automatyczne odpalenie
jakiego¶ programu podczas wlogowywania siê, to zajrzyj do tych
plików:
<P>
<PRE>
   PLIK                         UWAGI
   
   /etc/issue                   ustawia format komunikatu "login"
   /etc/motd                    ustawia komunikat wy¶wietlaj±cy siê
                                zaraz po wlogowaniu siê
   /etc/profile                 pow³oka bash/sh - ustawia globalnie
                                (dla wszystkich u¿ytkowników) ró¿ne zmienne
   /etc/csh.cshrc               to samo dla pow³oki tcsh/csh - z tego
                                pliku nie mo¿e byæ nic wy¶wietlane na ekran
   /etc/csh.login               pow³oka tcsh/csh - st±d mo¿esz wy¶wietlaæ na ekran
   /home/twoj_dom_kat/.profile  pow³oka bash/sh - robi to co chcesz
   /home/t_d_k/.cshrc           patrz wy¿ej - z t± ró¿nic±, ¿e
                                ustawienia dotycz± tylko ciebie
   /home/t_d_k/.login                    -----"------
</PRE>
<P>Je¶li pliki .login albo .profile istniej±, to zostan± przeczytane
po zalogowaniu siê na koñcu i zostan± wykonane zawarte w nich
polecenia (Co¶ jakby AUTOEXEC.BAT)
<P>Przyk³ad - spójrz na ten plik .profile:
<P>
<HR>
<PRE>
   # Jestem sobie komentarzem
   echo ¦rodowisko:
   printenv | more   # ekwiwalent polecenia SET pod DOS-em
   alias d='ls -l'   # chyba rozumiesz, co to jest alias
   alias up='cd ..'
   echo "Przypominam ci, ¿e zmienna PATH zawiera: "$PATH
   echo "Mi³ego dnia, "$LOGNAME

   PATH i LOGNAME - tak, zgad³e¶ - to s± zmienne ¶rodowiskowe
   # To jest funkcja w pow³oce
   ctgz() # Wy¶wietla zawarto¶æ archiwum .tar.gz
   {
     for file in $*
     do   
       gzip -dc ${file} | tar tf -
     done 
   }
   # koniec pliku .profile
</PRE>
<HR>
<P>
<H2>5.2 Pliki startowe programów.</H2>

<P>
<P>Pod Linux-em wirtualnie wszysto mo¿na ustawiæ tak, jak chcesz.
Wiêkszo¶æ programów ma jeden lub wiêcej plików startowych, w
których mo¿esz poustawiaæ ró¿no¶ci. Czêsto jest to
<CODE>&dot;nazwa_programurc</CODE> w twoim katalogu domowym. Zauwa¿, ¿e s±
one ukryte; pliki ukryte wy¶wietla siê <CODE>ls -a</CODE>. Niektóre
programy, jak <CODE>tin, elm, netscape, xfm</CODE> tworz± katalogi <CODE>.nazwa</CODE>
i tam umieszczaj± swoje pliki startowe.
Pierwsze, które bêdziesz chcia³ modyfikowaæ to:
<P>~/.joerc - joe to bardzo popularny edytor - polecam<BR>
~/.xinitrc - u¿ywany podczas uruchamiania Xwindows (je¶li masz
mniej ni¿ 8MB RAM-u to lepiej nie uruchamiaj) poleceniem
<CODE>startx</CODE><BR>
~/.fvwmrc - u¿ywany przez mened¿era okienek <CODE>fvwm</CODE>. Przyk³ad
mo¿esz znale¼æ w
<CODE>/usr/lib/X11/fvwm/system.fvwmrc</CODE><BR>
~/.xfm - u¿ywany przez mened¿era plików <CODE>xfm</CODE> pod
Xwindows<BR>
~/.Xdefault - u¿ywany przez emulator terminala pod X - <CODE>rxvt</CODE>
<P>Pamiêtaj ! Dla tych wszystkich plików i innych, które spotkasz w
przysz³o¶ci - PPS
<P>
<H2><A NAME="s6">6. Troszkê programowania.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>6.1 Pisanie skryptów: takie .BAT-y tylko lepsze.</H2>

<P>
<P>Je¶li u¿ywa³e¶ plików .BAT, aby u³atwiæ sobie ¿ycie (Ja u¿ywa³em i
to du¿o), to to samo mo¿na zrobiæ w Linux-ie u¿ywaj±c aliasów -
zobacz przyk³ad wy¿ej. Ale je¶li twoje pliki .BAT by³y bardziej
skomplikowane, to polubisz programowanie w pow³oce - jest tak samo
wydajne jak QBasic, je¶li nie bardziej. (nawet je¶li nie u¿ywa³e¶
bardziej skomplikowanych plików .BAT, to i tak bêdziesz z czasem
programowa³ w pow³oce. Chocia¿by dlatego, ¿e wszelkie wersje
instalacyjne programów pod Linux-a s± napisane w skryptach.)
Pow³oka ma takie elementy jak: zmienne, instrukcje while, case,
for, if...then...else i wiele innych, co mo¿e byæ alternatyw±
nawet dla dobrego jêzyka programowania.
<P>Aby napisaæ skrypt, wszystko co musisz zrobiæ, to napisaæ zwyk³y plik
tekstowy zwieraj±cy polecenia, zapisaæ go i uczyniæ wykonywalnym.
To ostatnie mo¿esz zrobiæ poleceniem: <CODE>chmod u+x &lt;nazwa&gt;</CODE>
Aby go wykonaæ wpisz jego nazwê - pamiêtaj, ¿e Linux nie widzi
plików w katalogu bie¿±cym wiêc dodaj ./ na pocz±tku nazwy, albo
dodaj katalog bie¿±cy '.' do zmiennej PATH.
<P>S³owo ostrze¿enia: Standardowy edytor systemowy 'vi' nie jest
najszczê¶liwszym edytorem - szczególnie je¶li kto¶ jest
przyzwyczajony do takich edytorów jak ne.exe czy te spod
¶rodowiska Pascal/C++. Jak ju¿ to radzi³em wcze¶niej lepiej u¿ywaæ
joe, który jest dostêpny w ka¿dej standardowej dystrybucji.
Na wszelki wypadek powiem, ¿e:<BR>
- aby co¶ wpisaæ w 'vi' trzeba najpierw nacisn±æ 'i'<BR>
- aby wyj¶æ bez zachowania zmian: 'ESC:q!'<BR>
- aby wyj¶æ z zachowaniem zmian: 'ESC:x'<BR>
<P>Pisanie skryptów pod Unix-ami, to tak obszerny temat, ¿e mo¿na by
napisaæ ksi±¿kê na ten temat (w istocie s± ksi±¿ki na ten temat :)
), wiêc nie bêdê siê tutaj dalej zag³êbiaj, tylko podam
przyk³ad, który mam nadziejê przyda siê i z którego mo¿esz
wyci±gn±æ kilka podstawowych zasad.
<P>
<HR>
<PRE>
   #!/bin/sh
   # Jestem sobie komentarzem
   # nie zmieniaj pierwszej linii !!! - musi tam byæ
   echo "To jest system: `uname -a`" # u¿yj wyj¶cia polecenia uname
   echo "Nazywam siê $0" # zmienne wbudowane
   echo "Poda³e¶ mi nastêpuj±ce $# parametry: "$*
   echo "Pierwszy parametr to: "$1
   echo -n "Jak siê nazywasz? " ; read imie
   echo spójrz na róznicê: "Cze¶æ $imie" # cytowanie z "
   echo spójrz na ró¿nicê: 'Cze¶æ $imie' # cytowanie z '
   DIRS=0 ; FILES=0
   for file in `ls .` ; do
     if [ -d ${file} ] ; then # je¶li plik jest katalogiem
       DIRS=`expr $DIRS + 1`  # DIRS = DIRS + 1
     elif [ -f ${file} ] ; then
       FILES=`expr $FILES + 1`
     fi
     case ${file} in
       *.gif|*jpg) echo "${file}: plik graficzny" ;;
       *.txt|*.tex) echo "${file}: plik tekstowy" ;;
       *.c|*.f|*.for) echo "${file}: plik ¿ród³owy" ;;
       *) echo "${file}: inny plik" ;;
     esac
   done
   echo "Jest ${DIRS} katalogów i ${FILES} plików"
   ls | grep "ZxY--!!!WKW"
   if [ $? != 0 ] ; then # kod wyj¶cia ostatniego polecenia
     echo "ZxY--!!!WKW nie znaleziono"
   fi
   echo "wystarczy... je¶li chcesz wiedzieæ wiêcej, to poczytaj"
   echo "podrêcznik systemowy""
</PRE>
<HR>
   
<P>
<H2><A NAME="s7">7. C dla ciebie.</A></H2>

<P>
<P>Chyba nie spodziewa³e¶ siê znale¼æ GW czy QBasic-a na Linux-ie ??
W Unix-ach jêzykiem systemowym i podstawowym jest C, pokochaj
albo rzuæ. Wiele innych jêzyków (FORTAN, Pascal, Lisp, Basic,
Perl, awk ale nie Turbo Pascal) s± tak¿e dostêpne.
Zak³adaj±c, ¿e znasz ju¿ C, oto kilka wytycznych dla tych, którzy
wychowali siê na Turbo C++ czy innym z DOS-owych braci C.
Kompilator C pod Linux-em to <CODE>gcc</CODE> i wcale nie ma ¿adnych
gwizdków, dzwonków i bajerów, ktore maj± DOS-owe wersje.
¯adnego ¶rodowiska, zintegrowanej pomocy (CTRL+F1) czy
zintegrowanego debuggera itp. Jest to go³y kompilator wywo³ywany z
wiersza poleceñ; bardzo wydajny z reszt±. ¯eby skompilowaæ swoje
standardowe hello.c napisz:<BR>
<CODE>gcc hello.c</CODE>, a je¶li chcesz mieæ nazwê pliku wynikowego
tak± sam± jak plik ¼ród³owy to napisz <CODE>gcc -o hello hello.c</CODE>.
Pierwsze polecenie utworzy plik wykonywalny <CODE>a.out</CODE>.
¯eby do³±czyæ jak±¶ bibliotekê dodaj opcjê -l&lt;arg&gt;, np.
<CODE>gcc -o matma matma.c -lm</CODE><BR>
Opcja -l&lt;arg&gt; zmusza gcc, aby do³±czy³o bibliotekê
<CODE>/usr/lib/lib&lt;arg&gt;.a</CODE>, tak wiêc -lm do³±czy <CODE>/usr/lib/libm.a</CODE>.
<P>To wszystko jest dobre dopóki piszesz ma³e programy. Ale kiedy
twój program sk³ada siê z kilku plików ¼ród³owych, musisz u¿yæ
narzêdzia <CODE>make</CODE>. Za³ó¿my, ¿e napisa³e¶ jaki¶ interpreter: jego
plik g³ówny to parser.c i do³±cza do siebie dwa pliki parser.h i
xy.h. Chcesz u¿ywaæ procedur zawartych w parser.c, w programie
calc.c, który znowu do³±cza parser.h. Co za ba³agan ! Co musisz
zrobiæ aby skompilowaæ calc.c ?
<P>Musisz napisaæ tzw. <CODE>Makefile</CODE>, który informuje kompilator o
zale¿no¶ciach pomiêdzy poszczególnymi programami. W naszym
przypadku to bêdzie:
<P>
<HR>
<PRE>

      # Oto plik Makefile u¿ywany do kompilacji calc.c
      # W miejsce &lt;TAB> naci¶nij tabulator
                        
      calc: calc.o parser.o
      &lt;TAB>gcc -o calc calc.o parser.o -lm
      # calc zale¿y od dwóch plików objektowych: calc.o i parser.o
      
      calc.o: calc.c parser.h
      &lt;TAB>gcc -c calc.c
      # calc.o zale¿y od dwóch plików ¿ród³owych: calc.c i parser.h
   
      parser.o:  parser.c parser.h xy.h
      &lt;TAB>gcc -c parser.c
      # parser.o zale¿y od trzech plików ¼ród³owych
                          
      # koniec pliku Makefile
</PRE>
<HR>
<P>Zapisz ten plik jako Makefile i napisz <CODE>make</CODE> aby skompilowaæ
calc.c; mo¿esz tak¿e zapisaæ go jako <CODE>calc.mak</CODE> i wtedy napisaæ
<CODE>make -f calc.mak</CODE>. No i oczywi¶cie PPS :) na temat make.
<P>Wcze¶niej powiedzia³em, ¿e nie ma pomocy do C. To nie ca³kiem
prawda... niektóre funkcje s± opisane w podrêczniku systemowym.
<P>Jest bardzo du¿o bibliotek do C; w¶ród pierwszych, które bêdziesz
chcia³ u¿yæ mog± znale¼æ siê:
<UL>
<LI>ncurses - do zabawy z trybem tekstowym,</LI>
<LI>svgalib - do grafiki,</LI>
<LI>XForms - do programowania pod XWindows,</LI>
<LI>MGUI - tak¿e do programowania pod XWindows.</LI>
</UL>
<P>Dwie ostatnie mo¿na znale¼æ pod adresami:
<A HREF="ftp://bloch.phys.uwm.edu/pub/xforms">bloch.phys.uwm.edu/pub/xforms</A><BR>
<A HREF="http://www.volftp.vol.it/IT/IT/ITALIANI/MORELLO/index.htm">www.volftp.vol.it/IT/IT/ITALIANI/MORELLO/index.htm</A>
Te biblioteki u³atwiaj± bardzo programowanie pod XWindows.
Je¶li nie mo¿esz prze¿yæ bez IDE a'la Borland, to zdob±d¼ pakiet
<CODE>xwpe</CODE> z 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/apps/editors">ftp.icm.edu.pl</A> w katalogu /pub/Linux/sunsite/apps/editors.
Powiniene¶ go polubiæ.
<P>
<H2><A NAME="s8">8. Pozosta³y 1%.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>8.1 "Odrootowiæ siê".</H2>

<P>
<P>Z³ym pomys³em jest logowanie siê jako root, ¿eby robiæ zwyk³e
codzienne rzeczy. U¿ywanie tego konta jest do¶æ niebezpieczne i
powinno byæ przeznaczone tylko do administracji. Aby utworzyæ
konto dla siebie wykonaj polecenie: <CODE>adduser</CODE> podaj±c nastêpnie
informacje takie jak swój identyfikator, has³o, numer grupy itp.
(wci¶nij &lt;&lt;ENTER&gt;&gt; na pytania, których nie rozumiesz.)
Od t³umacza: Mo¿e siê tak zdarzyæ, ¿e pojawi siê komunikat
'password locked' lub co¶ podobnego. Zajrzyj wtedy do katalogu
/etc i zobacz czy jest tam plik <CODE>.passwd.lock</CODE> lub o podobnej
nazwie i skasuj go.
<P>
<H2>8.2 Tworzenie wirtualnej pamiêci.</H2>

<P>
<P>Teoretycznie Linux mo¿e byæ uruchomiony ju¿ na 2MB RAM-u.
Od t³umacza: Ale ja bym nie radzi³ uruchamiania go przy takiej
ilo¶ci pamiêci, z reszt± obecnie chyba ¿adna dystrybucja nie da
siê zainstalowaæ je¶li masz mniej ni¿ 4MB RAM-u, a niektóre
wymagaj± nawet 8MB.
Ale im wiêcej pamiêci masz tym wiêcej mo¿esz zrobiæ. XWindows jak
ju¿ wspomnia³em nie bêd± dzia³aæ w miarê sensowanie je¶li masz
mniej ni¿ 8MB RAM-u. Aby dodaæ sobie jeszcze 8MB wirtulanej
pamiêci wpisz jako root w wierszu poleceñ:
<P>
<HR>
<PRE>
     # dd if=/dev/zero of=/swapfile bs=1024 count=8192
     # mkswap /swapfile 8192
     # sync
     # swapon /swapfile
</PRE>
<HR>
<P>Dodaj ostatni± liniê do pliku /etc/rc.d/rc.local, aby udostêpniæ
tê pamiêæ za ka¿dym razem kiedy bêdziesz startowa³ Linux-a.
<P>
<H2>8.3 U¿ywanie tar-a i gzip-a.</H2>

<P>
<P>W Unix-ach bardzo popularnymi programami do archiwizacji i
kompresji s± <CODE>tar i gzip</CODE>.
<P>Aby stworzyæ archiwum wpisz w wierszu poleceñ:<BR>
<CODE>tar cvf &lt;nazwa_archiwum.tar&gt; &lt;pliki_do_zarchiwizowania&gt;</CODE>
<P>Aby wydobyæ pliki z archiwum wpisz:<BR>
<CODE>tar xpvf &lt;nazwa_archiwum.tar&gt; &lt;pliki&gt;</CODE>
<P>Aby wy¶wietliæ zawarto¶æ archiwum napisz:<BR>
<CODE>tar tf &lt;nazwa_archiwum&gt; | less</CODE>
<P>Opcja 'v' powoduje wy¶wietlenie plików archiwizowanych albo
wyci±ganych z archiwum, je¶li nie chcesz tego, mo¿esz ja pomin±æ.
<P>Aby skompresowaæ pliki mo¿esz u¿yæ <CODE>compress</CODE> albo <CODE>gzip</CODE>.
Ten pierwszy jest ju¿ przestarza³y i nie powinien byæ u¿ywany.
<P><CODE>compress &lt;plik&gt;</CODE> albo <CODE>gzip &lt;plik&gt;</CODE> skompresuje plik.
<CODE>uncompress &lt;plik&gt;.Z</CODE> albo <CODE>gzip -d &lt;plik&gt;.gz</CODE> odkompresuje
plik.
<P>Je¶li ¶ci±gasz z sieci jaki¶ pakiet w 99% przypadków jest to
skompresowane archiwum (xxx.tar.gz lub xxx.tgz). ¯eby rozpakowaæ i
odarchiwizowaæ za jednym zamachem wpisz:<BR>
<CODE>tar xzf xxx.tar.gz</CODE>
Opcji 'z' mo¿esz tak¿e u¿ywaæ przy archiwizowaniu i przegl±daniu
archiuwm skompresowanego.
Przy okazji warto powiedzieæ, ¿e pakiety te s± ju¿ tak
przygotowane, ¿e mo¿esz je rozpakowaæ w katalogu g³ównym - / i
wszystkie programy znajd± siê na swoim miejscu. Zak³adaj±c
oczywi¶cie, ¿e nie pogrzeba³e¶ za bardzo na swoim systemie.
<P>Programy <CODE>arj, zip, unzip, rar, unrar</CODE> tak¿e s± dostêpne pod
Linux-em. 
<P>
<H2>8.4 Instalacja aplikacji.</H2>

<P>
<P>Mie¶ci siê tutaj ju¿ to co wspomnia³em o plikach xxx.tar.gz.
Dystrybucja Slackware ma swój program, który pomaga przy
instalacji pakietów - pkgtool. Dystrybucja Red Hat ma rpm - trochê
mniej przyjazny. Dystrybucja Debian pewnie te¿ co¶ takiego ma, ale
poniewa¿ nie mia³em z ni± kontaktu, wiêc nie wiem.
<P>S± te¿ aplikacje, które maj± swoje w³asne systemy instalacji. Jak
rozpakujesz jaki¶ pakiet przeczytaj zawsze pliki README albo
INSTALLATION, a znajdziesz tam informacje na temat jak
zainstalowaæ dany pakiet. Du¿a czê¶æ pakietów jest rozprowadzana
jako ¼ród³a i musisz je najpierw skompilowaæ. Najlepiej rozpakowaæ
je w katalogu /usr/src przeznaczonym na ¼ród³a i tam poczytaæ jak
dany pakiet skompilowaæ i zainstalowaæ. Z regu³y wszystko co
musisz zrobiæ to rozpakowaæ pakiet i napisaæ <CODE>make</CODE> albo
<CODE>make install</CODE>. Oczywi¶cie bêdziesz potrzebowa³ kompilatora gcc.
Pamiêtaj, ¿e instalacja pakietów to zadanie dla root-a.
<P>
<H2>8.5 Triki, bez których nie mo¿esz siê obej¶æ.</H2>

<P>
<P>Dope³nianie nazw poleceñ i nazw plików/katalogów. Je¶li wpiszesz
nie ca³± nazwê polecenia i naci¶niesz &lt;TAB&gt; to pow³oka dope³ni za
ciebie nazwê albo wy¶wietli wszystkie zaczynaj±ce siê na podany
ci±g. Np. zamiast pisaæ gcc dddddddllllllllluuuuga.nazwa.pliku -
na dodatek nie pomyliæ siê w ilo¶ci d l oraz u napisz gcc ddd&lt;TAB&gt;.
<P>Ogl±danie zawarto¶ci ekranu, która siê przesunê³a do góry: Mo¿esz
to zrobiæ wciskaj±c &lt;SHIFT+PGUP&gt; - ile mo¿esz obejrzeæ zale¿y od
tego ile masz pamiêci na karcie graficznej. Je¶li podasz polecenie
<CODE>script &lt;plik&gt;</CODE> to wszystko co pojawi siê na ekranie znajdzie
siê tak¿e w pliku &lt;plik&gt; dopóki nie podasz polecenia <CODE>exit</CODE>.
<P>Reset ekranu: je¶li zdarzy ci siê wy¶wietliæ plik binarny to mo¿e
siê to skoñczyæ tym, ¿e zamiast znaku zachêty bêdziesz mia³ jakie¶
krzaki. Napisz wtedy na ¶lepo, ale dok³adnie, <CODE>reset</CODE> albo
<CODE>echo &lt;CTRL+V&gt; &lt;ESC&gt; c &lt;ENTER&gt;</CODE> albo <CODE>echo &lt;CTRL+V&gt; &lt;CTRL+O&gt; &lt;ENTER&gt;</CODE>
<P>Komunikaty od j±dra: spójrz do pliku /var/adm/messages albo
/var/log/messages jako root, aby poczytaæ komunikaty od j±dra
w³±czaj±c to co pojawi³o siê podczas startu systemu.
<P>
<H2>8.6 Po¿yteczne programy.</H2>

<P>
<P>Po pierwsze - gdzie je znale¼æ. Poniewa¿ wszyscy wiecie jak siê
poruszaæ po sieci i jak u¿ywaæ archie-go i ftp podam wam tylko
najwa¿niejsze adresy dla Linux-a. S± to:
<P>
<UL>
<LI>
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu">sunsite.unc.edu</A></LI>
<LI>
<A HREF="ftp://TSX-11.mit.edu">TSX-11.mit.edu</A></LI>
<LI>
<A HREF="ftp://nic.funet.fi">nic.funet.fi</A></LI>
</UL>
<P>Pierwsze dwa maj± swoje kopie w Polsce pod adresem ftp.icm.edu.pl.
Zalecam ich u¿ywaæ - o wiele szybszy transfer. I tak:
<P>
<UL>
<LI>sunsite.unc.edu to 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite">/pub/Linux/suniste/</A></LI>
<LI>TSX-11.mit.edu to 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/tsx-11/">/pub/Linux/tsx-11/</A></LI>
</UL>
<P>Programy:
<P>
<UL>
<LI>at - pozwala uruchamiaæ programy o podanej godzinie w podanym dniu,
</LI>
<LI>awk - bardzo dobry jêzyk do manipulacji plikami z danym (i nie tylko)
Na przyk³ad:
<PRE>
   awk '$2 ~ "abc" {print $1, "\t", $4}' dane.dat
   
</PRE>

Wy¶witeli pola 1. i 4. ka¿dej linii z pliku dane.dat, której
drugie pole = abc
   </LI>
<LI>delete-undelete - to chyba wiadomo,
   </LI>
<LI>df - podaje informacje o ilo¶ci wolnego i zajêtego miejsca na dysku
   </LI>
<LI>dosemu - pozwala uruchamiaæ niektóre DOS-owe programy oraz Win 3.x
przy odrobinie mieszania z konfiguracj±,
   </LI>
<LI>file &lt;nazwa&gt; - podaje rodzaj pliku - archiwum, gif, text itp.
   </LI>
<LI>find (zobacz sekcja 
<A HREF="#dir">Katalogi</A>) jest jednym z
najlepszych poleceñ.  U¿ywany jest do wyszukiwania plików na
dysku, które spe³niaj± podane warunki i dzia³ania na nich. Ogólna
postaæ polecenia find wygl±da tak:<BR>
find &lt;katalog&gt; &lt;wyra¿enie&gt;
gdzie wyra¿enie zawiera kryteria wyszukiwania i dzia³ania.<BR>
Przyk³ady:<BR>
   
find . -type l -exec ls -l {} \;<BR>
wyszukaj wszystkie do³±czenia symboliczne w katalogu bie¿±cym i
jego podkatalogach i poka¿ na co wskazuj±.<BR>
   
find / -name '*.old' -ok rm {} \;<BR>
wyszukaj wszystkie pliki z ca³ego dysku z rozszerzeniem .old i
pytaj o skasowanie ich.<BR>
   
find . -perm 755<BR>
wyszukaj wszystkie pliki z prawami dostêpu 755 - wykonywalne (zobacz
<A HREF="#permissions">Prawa dostêpu</A>) w bie¿±cym katalogu i jego
podkatalogach.<BR>
   
find . -user root<BR>
wyszukaj pliki, których w³a¶cicielem jest root.<BR>
   
Jest o wiele wiêcej mo¿liwo¶ci, jak np. wyra¿enia logiczne (and, or)
- PPS.
   </LI>
<LI>(f)grep - wyszukuje ³añcuchy w plik-u/ach, np.
grep -l "stdio" *.c - wy¶wietl nazwy plików .c, które zawieraj±
ci±g stdio
   </LI>
<LI>gnuplot - doskona³y program do naukowego drukowania na ploterach
</LI>
<LI>gzexe - skompresuj program wykonywalny zachowuj±c jego
wykonywalno¶æ
   </LI>
<LI>joe - wspania³y edytor. Uruchamiaj±c go poleceniem <CODE>jstar</CODE>
bêdziesz mia³ te same przypisania do klawiszy co w WordStar
   </LI>
<LI>less - przypuszczalnie najlepszy do przegl±dania plików
tekstowych; je¶li jest dobrze skonfigurowany to mo¿esz tak¿e
ogl±daæ pliki .gz, .z, .tar
</LI>
<LI>lpr &lt;plik&gt; - drukuje plik w tle. Aby sprawdziæ status
kolejki do drukowania napisz <CODE>lpq</CODE>
   </LI>
<LI>mc - co¶ a'la Norton Commander
   </LI>
<LI>pine - przyjazny program do obs³ugi poczty i nie tylko
   </LI>
<LI>script &lt;plik&gt; - kopiuje to co siê pojawia na ekranie
do pliku dopóki nie wydasz polecenia <CODE>exit</CODE>.
   </LI>
<LI>sudo - pozwala zwyk³ym u¿ytkownikom na wykonywanie zadañ
root-a PPS
   </LI>
<LI>uname -a - informacja o systemie
   </LI>
<LI>zcat, zless - wy¶wietlaj± skompresowane za pomoc± gzip-a pliki
tekstowe
         </LI>
<LI>Nastêpuj±ce polecenia s± czêsto potrzebne:
<CODE>bc, cal, chsh, cmp, cut, fmt, head, hexdump, nl, passwd, printf,
sort, split, strings, tac, tail, tee, touch, uniq, w, wall, wc,
whereis, write, xargs, znew.</CODE>
   </LI>
</UL>
<P>
<H2>8.7 Pospolite rozszerzenia i programy z nimi zwi±zane.</H2>

<P>
<P>W przysz³o¶ci na pewno zetkniesz siê z wieloma rozszerzeniami. Oto
lista tych najpopularniejszych:
<P>
<UL>
<LI>&dot;1 ... .8 - strony podrêcznika systemowego.</LI>
<LI>&dot;arj - kompresja arj</LI>
<LI>&dot;dvi - plik wyj¶ciowy TeX-a (patrz poni¿ej); xdvi - program do
ogl±dania tych plików; dvips - program t³umacz±cy je na
postscript .ps</LI>
<LI>&dot;gif - plik graficzny</LI>
<LI>&dot;gz - kompresja gzip</LI>
<LI>&dot;info - plik informacyjny (alternatywa dla "man-a")</LI>
<LI>&dot;jpg, .jpeg - plik graficzny</LI>
<LI>&dot;lsm - Linux Software Map. Plik tekstowy zawieraj±cy
informacje o danym pakiecie</LI>
<LI>&dot;ps - plik postscipt-owy. Aby je ogl±daæ zdob±d¼ gs i
opcjonalnie ghostscript</LI>
<LI>&dot;tgz, tar.gz - skompresowane archiwum</LI>
<LI>&dot;tex - plik dla TeX-a - narzêdzie do sk³adania dokumentów</LI>
<LI>&dot;texi - plik dla texinfo</LI>
<LI>&dot;xbm, .xpm, .xwd - plik graficzny</LI>
<LI>&dot;zip - archiwum zip</LI>
<LI>&dot;Z - kompresja compress
</LI>
</UL>
<P>
<H2><A NAME="end"></A> <A NAME="s9">9. To tyle.</A></H2>

<P>
<P>Gratulacje ! £ykn±³e¶ trochê Unix-a i jeste¶ gotów do pracy i
eksperymentowania. Pamiêtaj, ¿e twoja wiedza na temat systemu jest
bardzo ma³a i jeste¶ zobowi±zany du¿o æwiczyæ, ¿eby dobrze siê
pos³ugiwaæ Linux-em. Ale je¶li wszystko co mia³e¶ zrobiæ to
po¶ci±gaæ aplikacje i pracowaæ z nimi, to za³o¿ê siê, ¿e to co
napisa³em tutaj to wystarczaj±co. Na dzisiaj nie wiem wiele
wiêcej, a jako¶ udaje mi siê pracowaæ z Linux-em codziennie !
<P>Jestem pewien, ¿e Linux ci siê spodoba i dalej bêdziesz siê go
uczy³ i poznawa³. Za³o¿ê siê te¿, ¿e ju¿ nigdy nie wrócisz do
DOS-a ! Mam nadziejê, ¿e wyrazi³em siê dostatecznie jasno i
zrozumiale i zrobi³em dobry uczynek dla moich trzech czy czterech
czytelników.
<P>
<H2>9.1 Prawa autorskie.</H2>

<P>
<P>O ile nie stwierdza siê inaczej, dokumenty HOWTO s± chronione
prawami autorskimi ich autorów. Mog± one byæ rozprowadzane w
ca³o¶ci lub w czê¶ci, w jakiejkolwiek postaci fizycznej czy
elektronicznej tak d³ugo, dopóki znajduje siê w nich ta wzmianka.
Dystrybucja komercyjna jest dozwolona, a nawet zachêca siê do
niej; chocia¿ autor chcia³by byæ poinformowany o takowej.
<P>Wszelkie t³umaczenia, prace pochodne, prace zebrane zawieraj±ce
dokumenty HOWTO musz± zawieraæ tê notatkê o prawach autorskich.
Oznacza to, ¿e nie mo¿esz stworzyæ pracy pochodz±cej z HOWTO i
na³o¿yæ na jej dystrybucjê dodatkowych ograniczeñ. Wyj±tki od tej
zasady mog± byæ uczynione pod pewnymi warunkami; skontaktuj siê z
koordynatorem programu Linux HOWTO pod ni¿ej podanym adresem.
<P>Krótko mówi±c, chcemy promowaæ szerzenie tych dokumentów przez
wszelkie dostêpne kana³y. Chcieliby¶my tak¿e utrzymaæ prawa
autorskie na³o¿one na te dokumenty, i byæ powiadomieni o planach
dotycz±cych redystrybucji HOWTO.
<P>Je¶li masz pytania skontaktuj siê z Gregiem Hankisem,
koordynatorem programu Linux HOWTO po adresem 
<A HREF="mailto:gregh@sunsite.unc.edu">gregh@sunsite.unc.edu</A>.
<P>
<H2>9.2 Disclaimer.</H2>

<P>
<P>"Szybkie przej¶cie od DOS-a do Linux-a" zosta³o napisane przez
Guido Gonzato, 
<A HREF="mailto:Guido@ibogfs.cineca.it">Guido@ibogfs.cineca.it</A>. Wielkie dziêki dla
Matta Welsha, autora podrêcznika "Linux Installation and Getting
Started", dla Ian Jackson, autora "Linux frequently asked
questions with answers", dla Giuseppe Zanetti, autora "Linux - Il
sistema operativo FREE SOFTWARE per personal computer 386/486",
dla wszystkich, którzy przys³ali mi pocztê z sugestiami no i
szczególne podziêkowania dla Linusa Torvaldsa i GNU, którzy dali
nam Linuxa !!!
<P>Dokument ten dostarczany jest "taki jaki jest". W³o¿y³em wiele
wysi³ku, aby napisaæ go tak dok³adnie jak tylko potrafi³em, ale
wykorzystujesz informacje tu zawarte na w³asne ryzyko. Nie jestem
odpowiedzialny w ¿adnym wypadku za jakiekolwiek zniszczenia
wynik³e z winy korzystania z tego dokumentu.
T³umacz tak¿e nie jest odpowiedzialny za ¿adne zniszczenia.
<P>Wszelkie odzewy, pro¶by, sugestie, krytyki itd. s± mile widziane.
<P>Ciesz siê z ¿ycia ! (i z Linux-a)
<P>
<P>Guido =8-)
<P>
<H2>9.3 Od t³umacza.</H2>

<P>
<P>T³umaczenie to jest chronione prawami autorskimi &copy; Bartosza
Maruszewskiego.
Dozwolone jest rozprowadzanie i dystrybucja na prawach takich
samych jak dokument oryginalny.
<P>Je¶li znalaz³e¶ jakie¶ ra¿±ce b³êdy ortograficzne, gramatyczne,
sk³adniowe, techniczne to pisz do mnie:
<P>
<A HREF="mailto:B.Maruszewski@jtz.org.pl">B.Maruszewski@jtz.org.pl</A><P>Oficjaln± stron± t³umaczeñ HOWTO jest
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/">http://www.jtz.org.pl/</A><P>Aktualne wersje przet³umaczonych dokumentów znajduj± siê na
tej¿e stronie. Dostêpne s± tak¿e poprzez anonimowe ftp pod adresem
<A HREF="ftp://ftp.jtz.org.pl/HOWTO/">ftp.jtz.org.pl/HOWTO/</A><P>Przet³umaczone przeze mnie dokumenty znajduj± siê tak¿e na
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/bartek/tlumaczenie.html">mojej stronie WWW.</A> S± tam te¿ odwo³ania do Polskiej Strony
T³umaczeniowej.
<P>Kontakt z nasz± grup±, grup± t³umaczy mo¿esz uzyskaæ poprzez listê
dyskusyjn± jtz@ippt.gov.pl. Je¶li chcesz sie na ni± zapisaæ, to
wy¶lij list o tre¶ci <CODE>subscribe jtz Imiê Nazwisko</CODE> na adres
<CODE>majordomo@ippt.gov.pl</CODE>
<P>Zmiany w tym dokumencie wprowadzone przez t³umacza to:
<P>
<UL>
<LI>- wzmianka o systemie ext2 w nowych dystrybucjach,</LI>
<LI>- wzmianka o najczê¶ciej stosowanych skrótach,</LI>
<LI>oraz inne pomniejsze dodatki.</LI>
</UL>
 
<P>
</BODY>
</HTML>