/usr/share/doc/HOWTO/pl-html/Dos2Linux-HOWTO.pl.html is in doc-linux-pl-html 2002.06.14-2.
This file is owned by root:root, with mode 0o644.
The actual contents of the file can be viewed below.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 | <!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2 Final//EN">
<HTML>
<HEAD>
<META NAME="GENERATOR" CONTENT="SGML-Tools 1.0.9">
<META HTTP-EQUIV="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
<TITLE>Szybkie przej¶cie od DOS-a do Linux-a.</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<H1>Szybkie przej¶cie od DOS-a do Linux-a.<BR></H1>
<H2>Autor: Guido Gonzato,
<A HREF="mailto:Guido@ibogfs.cineca.it">Guido@ibogfs.cineca.it</A><BR>
v1.0 11 Grudnia 1996<BR>
<B>Wersja polska: Bartosz Maruszewski,
<A HREF="mailto:B.Maruszewski@jtz.org.pl">B.Maruszewski@jtz.org.pl</A><BR></B>
v1.31, 26 Lipca 1997</H2>
<P><HR>
<EM> Dokument ten jest dedykowany tym wszystkim (wkrótce by³ym)
u¿ytkownikom DOS-a, którzy zdecydowali siê przej¶æ na Linux-a,
system typu Unix pierwotnie przeznaczony na komputery klasy PC.
Dokument ten zosta³ napisany w standardzie ISO-8859-2.
Oryginalna wersja znajduje siê pod adresem
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/docs/HOWTO">ftp.icm.edu.pl</A> w katalogu <CODE>/pub/Linux/docs/HOWTO</CODE>.
Nowsza wersja zawiera uaktualnione wskazania na katalog z j±drami na
ftp.icm.edu.pl.</EM>
<HR>
<H2><A NAME="s1">1. Wprowadzenie.</A></H2>
<P>
<P>
<H2>1.1 Czy Linux jest dla ciebie odpowiedni?</H2>
<P>
<P>Wiêc chcesz przej¶æ z DOS-a na Linux-a ? Dobry pomys³, ale
ostrzegam: mo¿e ci to wyj¶æ bokiem. Wed³ug mnie nie ma takiego
czego¶ jak "najlepszy komputer" czy "najlepszy system operacyjny";
wszystko zale¿y od tego do czego dana konfiguracja ma s³u¿yæ.
Dlatego te¿ nie wierzê, ¿e Linux jest najlepszym wyj¶ciem dla
ka¿dego - nawet je¶li jest on technicznie lepszy od wielu
komercyjnych systemów operacyjnych. Naprawdê nie po¿a³ujesz
Linux-a je¶li to czego szuka³e¶, to software do programowania,
Internet, TeX... w ogóle techniczny software, ale je¶li w
wiêkszo¶ci potrzebujesz software'u komercyjnego, je¶li nie czujesz
siê na si³ach uczyæ setek poleceñ i wklepywaæ je z klawiatury, to
szukaj gdzie indziej.
<P>Linux nie jest (jak na razie) tak ³atwy w u¿ytkowaniu i
konfigurowaniu jak Windows czy Mac, tak wiêc przygotuj siê do
grzebania w plikach konfiguracyjnych. Pomimo tych przestróg,
powiem ci, ¿e jestem 100% przekonany, ¿e je¶li nale¿ysz do
tej dobrej grupy u¿ytkowników, to odnajdziesz w Linux-ie swoj±
komputerow± Nirvanê.
<P>Zak³adam, ¿e
<UL>
<LI>- Znasz podstawowe polecenia i za³o¿enia DOS-a,</LI>
<LI>- Linux, ewentualnie z XWindows-ami, jest zainstalowany
poprawnie na twoim komputerze,</LI>
<LI>Twoj± pow³ok± (odpowiednik COMMAND.COM) jest <CODE>bash</CODE></LI>
<LI>Rozumiesz, ¿e ten dokument to dopiero niekompletny pocz±tek.
Na temat wiêkszej ilo¶ci szczegó³ów przeczytaj podrêcznik Matta
Welsha "Linux Installation and Getting Started" i/lub Larry'ego
Greenfielda "Linux User Guide". Mo¿na je znale¼æ pod adresem
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/docs/LDP/">ftp.icm.edu.pl</A> w katalogu <CODE>/pub/Linux/sunsite/docs/LDP/</CODE>.</LI>
</UL>
<P>To HOWTO zastêpuje poprzednie mini-HOWTO o tym samym tytule.
<P>
<H2>1.2 Tak jest. Powiedz mi jeszcze.</H2>
<P>
<P>Zainstalowa³e¶ Linux-a na PC-cie. Za³o¿y³e¶ sobie konto, wykonuj±c
instrukcje podczas instalacji (je¶li nie, to wpisz <CODE>adduser</CODE>
<EM>teraz !!!</EM>) i Linux dzia³a. W³a¶nie wpisa³e¶ swój login
(indentyfikator) i has³o (password) i patrzysz na ekran my¶l±c:
"No... i co teraz?"
<P>Teraz - nie rozpaczaj. Jeste¶ prawie gotów robiæ to samo co w
DOS-ie i wiele wiêcej. Je¶liby¶ dzia³a³ na DOS-ie a nie na
Linux-ie zrobi³by¶ jedn± z tych rzeczy:
<P>
<UL>
<LI>1. wykonywanie programów i tworzenie, kopiowanie,
przegl±danie, kasowanie i zmienianie nazw plików;</LI>
<LI>2. cd, md, rd, i dir;</LI>
<LI>3. formatowanie dyskietek i kopiowanie na nie plików;</LI>
<LI>4. grzebanie w AUTOEXEC.BAT albo CONFIG.SYS;</LI>
<LI>5. pisanie w³asnych plików .BAT albo programów;</LI>
<LI>6. no i pozosta³y 1%.</LI>
</UL>
<P>Ucieszysz siê bardzo je¶li dowiesz siê, ¿e to samo mo¿na robiæ pod
Linux-em w podobny sposób jak pod DOS-em. Pod DOS-em przciêtny
u¿ytkownik u¿ywa tylko kilku poleceñ z ponad 100 dostêpnych; to
samo mo¿na powiedzieæ o Linux-ie. Je¶li przypadkowo nie znasz
poleceñ do wykonywania tego co jest w li¶cie powy¿ej, to odpu¶æ
sobie - nie czytaj. Nie bêdê wyja¶nia³ co to katalog czy zmienna
PATH.
<P>Kilka notek zanim pójdziemy dalej:
<P>
<UL>
<LI>1. W przeciwieñstwie do DOS-a Linux ma wbudowane mechanizmy
zabezpieczaj±ce. Kiedy w³±czysz PC-ta i odpalisz Linux-a musisz
siê "zalogowaæ", to znaczy zrobiæ siê widocznym dla systemu.
Pliki i katalogi maj± odpowiednie prawa dostêpu i niektóre nie
s± dostêpne dla zwyk³ego u¿ytkownika. (Zobacz sekcjê
<A HREF="#permissions">Prawa dostêpu</A>). Jest tak poniewa¿ Unix to
system wielou¿ytkownikowy; poza tym zwyk³y u¿ytkownik nie jest
w³a¶cicielem systemu i nie mo¿e nim zarz±dzaæ czy sterowaæ jego
dzia³aniem; tylko u¿ytkownik o identyfikatorze "root" (ang.
korzeñ) ma w³adzê w tym systemie. (Ten facet jest administratorem
systemu. Na swoim PC-cie ty bêdziesz root-em). Pliki i katalogi
maj± odpowiednie prawa dostêpu i niektóre z nich nie s± dostêpne
dla zwyk³ego u¿ytkownika. A DOS pozwoli³by ci wyczy¶ciæ ca³y dysk
twardy.
</LI>
<LI>2. Kiedy ju¿ skoñczysz pracowaæ, <B>NIE WOLNO CI WY£¡CZYÆ
PC-TA OD TAK PO PROSTU</B> Musisz w odpowiedni sposób
"zamkn±æ system" (naci¶nij CTRL-ALT-DEL, poczekaj a¿ system zrobi
wszystko co powinien, aby bezpiecznie wy³±czyæ komputer i napisze,
¿e jest w porz±dku i wtedy mo¿esz wy³±czyæ komputer).
Je¶li pracujesz pod XWindows to wci¶nij CTRL-ALT-BACKSPACE, albo
wybierz wyj¶cie z Menu i dalej to samo co wy¿ej.
Od t³umacza: Mo¿esz te¿ napisaæ shutdown -h now i czekaæ a¿ pojawi
siê napis <I>System halted.</I>
</LI>
<LI>3. Usilnie zachêcam do eksperymentowania i próbowania
samemu: Na pewno ci nie zaszkodzi. Pomoc znajdziesz w poleceniach
takich jak: "man <polecenie>" - podrêcznik systemowy (nie zadawaj
pytañ bez przeczytania; wyj¶cie z niego to klawisz 'q'),
"apropos <polecenie>" - to wy¶wietla wszystkie polecenia
zwi±zane z danym s³owem, "whatis <polecenie>" - podobnie do apropos.
</LI>
<LI>4. Wiêkszo¶æ mocy Unix-ów pochodzi z prostej koncepcji
strumieni i potoków, bardziej rozwiniêtych ni¿ pod DOS-em. Proste
polecenia mog± byæ po³±czone w bardziej z³o¿ony potok i wykonywaæ
do¶æ skomplikowane zadania. (Bardzo du¿o ludzi u¿ywa tych zalet;
tobie te¿ radzê siê tego pouczyæ. Proste przyk³ady mo¿na znale¼æ w
plikach Makefile przy ¶ciganiu i instalacji nowych aplikacji)
</LI>
<LI>5. Konwencja oznaczeñ:
a. <...> oznacza co¶ co musi byæ podane, natomiast [...]
oznacza co¶ co mo¿e byæ podane, ale nie musi. Np.: <CODE>tar -tf
<plik.tar> [plik_log]</CODE> plik.tar musi byæ
podany, a przekierowanie wyj¶cia do pliku plik_log - nie.
b. od teraz skrót "PPS" oznacza "Przeczytaj Podrêcznik Systemowy
man, aby uzyskaæ wiêcej informacji.
(Od t³umacza: oto trzy najczê¶ciej u¿ywane skróty w¶ród "Linux-owców":
RTFM - Read The Fascinating (Fucking) Manual (Przeczytaj Fascynuj±cy
[albo jak kto woli Pieprzony] Manual [man])
FAQ - Frequently Asked Questions - dokukment z Czêsto Zadawanymi Pytaniami
HOWTO - dokument taki jak ten - Jak To Zrobiæ)</LI>
</UL>
<P>Jeste¶ teraz gotowy, aby uczyæ siê Linux-a.
<P>
<H2>1.3 Dla niecierpliwych.</H2>
<P>
<P>Nie mo¿esz siê ju¿ doczekaæ ? No to masz tu skrót poleceñ Linux-a:
<PRE>
DOS Linux Uwagi
------------------------------------------------------------------------------
BACKUP tar -Mcvf device dir/ zupe³nie co¶ innego
CD dirname\ cd dirname/ prawie ta sama sk³adnia
COPY file1 file2 cp file1 file2 ------ " ------
DEL file rm file UWAGA: nie ma UNDELETE
DELTREE dirname rm -R dirname/ ------ " ------
DIR ls nie zupe³nie ta sama
sk³adnia
EDIT file vi file raczej ci siê nie spodoba
emacs file ten jest lepszy
jstar file podobny do EDIT-a
FORMAT fdformat,
mount, umount raczej inna sk³adnia
HELP command man command ta sama filozofia
MD dirname mkdir dirname/ prawie ta sama sk³adnia
MOVE file1 file2 mv file1 file2 ------ " ------
NUL /dev/null ------ " ------
PRINT file lpr file ------ " ------
PRN /dev/lp0,
/dev/lp1 ------ " ------
RD dirname rmdir dirname/ ------ " ------
REN file1 file2 mv file1 file2 nie dotyczy wielu plików
RESTORE tar -Mxpvf device inna sk³adnia
TYPE file less file o wiele lepszy
WIN startx dwa ró¿ne bieguny !!!
</PRE>
<P>
<H2><A NAME="s2">2. Pliki i programy.</A></H2>
<P>
<P>
<H2>2.1 Pliki: pojêcie ogólne.</H2>
<P>
<P>Linux posiada system plików - co oznacza "struktura katalogów i
plików" - bardzo podobny do DOS-owego. Pliki posiadaj± nazwy,
które podlegaj± specjalnym zasadom, s± zapisywane w katalogach,
niektóre s± wykonywalne, a w¶ród tych wiêkszo¶æ ma ró¿ne opcje.
Mo¿esz te¿ u¿ywaæ masek ('*', '?'), przekierowañ strumieni oraz
potoków. Jest tylko trochê mniejszych ró¿nic.
<P>
<UL>
<LI>- Pierwsza ró¿nica: W DOS-ie nazwy plików maja postaæ 8.3 - czyli
8 znaków na nazwê i 3 znaki na rozszerzenie. W Linux-ie jest
inaczej (lepiej). Je¶li twój Linux u¿ywa systemu plików "ext2"
(nie wa¿ne w tej chwili co to znaczy) lub umsdos, to mo¿esz u¿ywaæ
d³u¿szych nazwa plików. Np. To_jest-bardzo.d³uga.nazwa.pliku.
(nazwa mo¿e mieæ do 255 znaków)
(Od t³umacza: W tej chwili standardowo podczas instalacji Linux-a
umieszczany jest na dysku system plików "ext2". W rzeczywisto¶ci
Linux nie zna takiego czego¶ jak rozszerzenie; w Linux-ie jest po
prostu nazwa pliku nie wa¿ne jakie znaki tam siê znajduj± - a mog±
to byæ nawet znaki kontrolne, chocia¿ nie radzê ich u¿ywaæ, bo
potem mog± byæ problemy z usuniêciem takiego pliku)
Zauwa¿, ¿e u¿y³em tu ma³ych jak i du¿ych liter. Otó¿...
</LI>
<LI>- Druga ró¿nica: Du¿e i ma³e litery s± rozró¿nianie przez Linux-a.
To znaczy plik i Plik i PliK to trzy ró¿ne pliki. To samo odnosi
siê do poleceñ: je¶li wykonasz polecenie <CODE>ls</CODE> (odpowiednik
DOS-owego DIR) otrzymasz listê plików w bie¿±cym katalogu, ale
je¶li napiszesz LS i wci¶niesz <<ENTER>> to otrzymasz b³±d mówi±cy,
¿e nie ma takiego polecenia.
</LI>
<LI>- Trzecia ró¿nica: je¶li zaczniesz nazwê pliku od kropki, plik ten
bêdzie plikiem ukrytym. Na przyk³ad: .Jestem.Plikiem.Ukrytym nie
poka¿e siê po wydaniu polecenia <CODE>ls</CODE>.
</LI>
<LI>- Czwarta ró¿nica: Nie ma obowi±zkowych rozszerzeñ .COM czy .EXE
dla plików wykonywalnych (programów) albo .BAT dla plików
wsadowych. Pliki wykonywalne maj± ustawione odpowiednie prawa
dostêpu i s± wy¶wietlane:
- z gwiazdk± (*) na koñcu je¶li wydasz polecenie <CODE>ls -F</CODE>
- na zielono je¶li masz kolorowy monitor i wydasz polecenie
<CODE>ls --color</CODE>
Pod DOS-em pliki z rozszerzeniem .BAK to kopie zapasowe; Pod
Linux-em takie pliki koñcz± sie na ~
</LI>
<LI>- Pi±ta ró¿nica: opcje do programów DOS-owych podawane s± ze
znakiem / na pocz±tku np. dir /s; natomiast programy Linux-owe
za opcjê rozumiej± ci±g znaków z my¶lnikiem - na pocz±tku, np.
ls -R.</LI>
</UL>
<P>Mo¿esz teraz skoczyæ do sekcji
<A HREF="#files">T³umaczenie poleceñ z DOS-a na Linux-a</A>, ale na twoim miejscu czyta³bym dalej.
<P>
<H2>2.2 Do³±czenia symboliczne.</H2>
<P>
<P>Systemy typu Unix maj± taki typ pliku, który nie istnieje pod
DOS-em - symboliczne do³±czenie. Mo¿na to uwa¿aæ za wska¼nik na
plik lub katalog i mo¿e byæ u¿ywany zamiast tego pliku czy
katalogu, na który wskazuje. Co¶ podobnego do skrótów w Win'95.
Przyk³adami do³±czeñ symbolicznych mog± byæ:
<CODE>/usr/X11</CODE>, który wskazuje na <CODE>/usr/X11R6</CODE>;
<CODE>/dev/modem</CODE>, który wskazuje na <CODE>/dev/cua0</CODE> lub
<CODE>/dev/cua1</CODE>.
<P>Aby utworzyæ symboliczne do³±czenie napisz:
<P>
<PRE>
ln -s <plik_lub_katalog> <nazwa_do³±czenia>
</PRE>
<P>Na przyk³ad:
<P>
<PRE>
$ ln -s /usr/doc/g77/DOC g77podrecznik.txt
</PRE>
<P>Teraz mo¿esz wykonywaæ operacje na <CODE>g77podrecznik.txt</CODE> zamiast na
<CODE>/usr/doc/g77/DOC</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="permissions"></A> 2.3 Atrybuty plików w Linux-ie.</H2>
<P>
<P>Ka¿dy plik i katalog w Linux-ie ma swoje prawa dostêpu, zwane przez
u¿ytkowników DOS-a atrybutami. Postaram siê przybli¿yæ to pojêcie
i wyja¶niæ co oznacza magiczne 755.
<P>Jak wydasz polecenie ls -l to wy¶wietli siê co¶ na kszta³t:
<P>
<PRE>
-rw-r--r-- 1 root root 32251 Feb 15 14:32 DOS2Linux
-rw-r--r-- 1 root root 38338 Feb 20 13:15 DOS2Linux.pl.sgml
-rw-r--r-- 1 root root 18144 Feb 19 18:34 Locales-HOWTO.sgml
-rw-r--r-- 1 root root 1398 Feb 19 18:30 howto.dat
-rw-r--r-- 1 root root 317 Feb 14 14:24 next.gif
-rw-r--r-- 1 root root 37 Feb 19 20:03 plik_log
-rw-r--r-- 1 root root 317 Feb 14 14:24 prev.gif
-rw-r--r-- 1 root root 610 Feb 19 12:01 slowniczek
-rw-r--r-- 1 root root 5655 Feb 16 21:54 slowniczek.uwagi
-rw-r--r-- 1 root root 2601 Feb 18 22:29 tlumaczenie.howto
-rw-r--r-- 1 root root 316 Feb 14 14:24 toc.gif
-rw-r--r-- 1 root root 723 Feb 20 12:40 todo
-rw-r--r-- 1 root root 1307 Feb 19 19:36 zasady
</PRE>
<P>Pierwsza kolumna z lewej to w³a¶nie wspomniane prawa dostêpu, 3. i
4. to w³a¶ciciel i grupa do jakiej dany plik nale¿y.
Ogólnie wygl±da to tak:
<P>
<PRE>
- rwx rwx rwx
</PRE>
<P>r - read (mo¿liwo¶æ czytania)
w - write (mo¿liwo¶æ zapisu)
x - execute (mo¿liwo¶æ wykonywania, b±d¼ dla katalogów mo¿liwo¶æ
przeszukiwania i ustawienia go jako bie¿±cy <CODE>cd</CODE>)
Oczywi¶cie w rzeczywosto¶ci nie ma tam spacji, ale je robiê dla
czytelno¶ci. W miejscu pierwszej kreski mo¿e znajdowaæ siê jedna z
liter: d, l, b, c - s± to tylko najpopularniejsze. I tak oznaczaj±
one odpowiednio: katalog, symboliczne do³±czenie, urz±dzenie
blokowe, urz±dzenie znakowe.
Dalej: od lewej: pierwsza trójka liter to prawa dla w³a¶ciciela
pliku, druga trójka - dla grupy do jakiej nale¿y plik, trzecia -
dla pozosta³ych u¿ytkowników. W pierwszej i drugiej trójce mog±
siê pojawiæ litery s lub S zamiast x - oznacza to, ¿eby wykonaæ
plik z takimi prawami jakie ma w³a¶ciciel pliku albo grupa, a nie
ten kto go uruchamia. Na przyk³ad plik /usr/bin/passwd ma
ustawione pierwsze x na s, ¿eby móg³ dokonaæ zapisu do pliku
/etc/passwd, do którego mo¿e pisaæ tylko root, a nie zwyk³y
u¿ytkownik, który uruchamia ten program.
<P>Polecenie <CODE>chmod</CODE> pozwala zmieniaæ te prawa dostêpu - je¶li
jeste¶ w³a¶cicielem pliku.
<P>Podstawmy sobie nastêpuj±ce warto¶æi:
<P>
<PRE>
- rwx rwx rwx
421 421 421
4 2 1 - te warto¶ci s± dla s, S i t
(na temat 't' zobacz "man chmod")
</PRE>
<P>¯eby ustawiæ jakie¶ prawa dostêpu nale¿y dodaæ do siebie te liczby,
które stoj± przy prawach, które chcemy ustawiæ, ale dla ka¿dej
trójki osobno.
Trochê przyk³adów dla lepszego zrozumienia:
<P>
<PRE>
- r-x --- --- nazwa_pliku
4 1
</PRE>
To bêdzie 4+0+1, 0+0+0, 0+0+0 czyli 500. <CODE>chmod 500 nazwa_pliku</CODE>
zmieni prawa dostêpu na odczyt i wykonywanie dla w³a¶ciciela i
zabierze wszystkie prawa dla grupy i innych u¿ytkowników.
<P>
<PRE>
- rwx r-x r-x nazwa_pliku
421 4-1 4-1
</PRE>
<P>To bêdzie 4+2+1, 4+0+1, 4+0+1 czyli 755 - to jest chyba
najczêstsze ustawienie.
<P>
<PRE>
- rws r-x r-x
421 4 1 4 1
4
</PRE>
<P>To bêdzie 4+0+0 - najwa¿niejsze s± warto¶ci s, S, t chyba, ¿e ich
nie ma - 4+2+1 4+0+1, 4+0+1 czyli 4755
<P>
<P>Teraz ³atwiejszy sposób na zmianê praw dostêpu.
Polecenie chmod mo¿e te¿ przyjmowaæ takie parametry:
<P>
<PRE>
chmod ugoa+-=rwx <plik>
</PRE>
<P>I tak: u - user (w³a¶ciciel pliku), g - group (grupa do jakiej
plik nale¿y), o - others (pozosta³a czê¶æ u¿ytkowników).
+ ustawia podane prawa, a - zabiera. = czyni podane prawa jedynymi
prawami jakie posiada dany plik.
<P>Przyk³ady:
<P>
<PRE>
chmod u+x <plik> - nadaje w³a¶cicielowi pliku prawo do
wykonywania go.
chmod ug+rx <plik> - nadaje w³a¶cicielowi i grupie, do której
nale¿y plik prawa do odczytu i wykonywania
</PRE>
<P>To powinno wyja¶niæ wiele spraw zwi±zanych z prawami dostêpu.
Wiêcej szczegó³ów znajdziesz w podrêczniku systemowym "man".
<P>
<H2><A NAME="files"></A> 2.4 Pliki: Porównanie podstawowych poleceñ DOS-owych z Linux-owymi.</H2>
<P>
<P>
<PRE>
DOS Linux
COPY cp
DEL rm
REN mv
TYPE cat
MORE more, less - mo¿na te¿ u¿ywaæ jako polecenie, nie tylko
jako filtr (ten drugi jest lepszy, ma wiêcej
mo¿liwo¶ci)
Przekierowywanie strumieni i potoki wygladaj± tak samo.
Maski: '*', '?' oraz [znaki]
[znaki] - oznacza pokolei ka¿dy, ale zawsze jeden, z
wymienionych w ¶rodku znaków, np:
ls *[abc] - wy¶wietl nazwy plików koñcz±cych siê na 'a' lub 'b' lub 'c'
ls *[a-g] - wy¶wietli nazwy plików koñcz±cych siê na jedn± z
liter od a do g
nul /dev/null
prn,lst /dev/lp0, lpr
PRZYK£ADY
DOS Linux
C:\GUIDO>copy joe.txt joe.doc $ cp joe.txt joe.doc
C:\GUIDO>copy *.* total $ cat * > total
C:\GUIDO>copy fractals.doc prn $ cat fractals.doc | lpr
C:\GUIDO>del temp $ rm temp
C:\GUIDO>del *.bak $ rm *~
C:\GUIDO>ren paper.txt paper.asc $ mv paper.txt paper.asc
C:\GUIDO>type letter.txt $ more letter.txt
C:\GUIDO>type letter.txt $ less letter.txt
C:\GUIDO>type letter.txt > nul $ cat letter.txt >/dev/null
n/d $ more *.txt *.asc
n/d $ cat section*.txt
n/d - niedostêpne
</PRE>
Uwagi:<BR>
1) * jest sprytniejsz± mask± pod Linux-em:<BR>
- * oznacza jak±kolwiek nazwê nie zaczynaj±c± siê na .<BR>
- *.* oznacza nazwê, która ma w ¶rodku kropkê<BR>
- p*r oznacza nazwê zaczynaj±ca siê na p a koñcz±c± na r<BR>
- *c* oznacza nazwê zawieraj±c± w ¶rodku c<BR>
2) Podczas u¿ywania less mo¿esz poruszaæ siê po pliku<BR>
- w przód - spacja<BR>
- w ty³ - b<BR>
lub strza³kami<BR>
- wszystkie dostêpne funkcje otrzymasz naciskaj±c h<BR>
3) W Linux-ie <B>NIE MA UNDELETE</B>, wiêc pomy¶l dwa razy zanim
skasujesz.<BR>
4) W Linux-ie znaczek > przekierowuje standardowe wyj¶cie, ale nie
standardowe wyj¶cie b³êdów; aby b³êdy tak¿e znalaz³y siê w pliku
musisz napisaæ np. cat plik >plik_log 2>&1 - ale to dzia³a
tylko w pow³oce bash lub sh.
Od t³umacza: aby dowiedzieæ siê jak± pow³okê u¿ywasz napisz <CODE>echo
$shell</CODE><BR>
5) Nie ma polecenia DOS-owego RENAME; tzn. ren *.xxx *.yyy nie
zadzia³a<BR>
6) U¿ywaj <CODE>cp -i</CODE> oraz <CODE>mv -i</CODE>, aby zostaæ ostrze¿onym,
kiedy plik ma zostaæ zmazany.
<P>
<H2>2.5 Wykonywanie programów: wielozadaniowo¶æ i sesje.</H2>
<P>
<P>Aby uruchomiæ program podaj jego nazwê i wci¶nij
<<ENTER>>. Je¶li katalog (sekcja
<A HREF="#directories">Katalogi</A>), w którym znajduje siê dany
program, jest w zmiennej PATH (sekcja
<A HREF="#system_init">Inicjacja systemu</A>), program siê uruchomi. Wyj±tek: W
przeciwieñstwie do DOS-a, pod Linux-em je¶li program znajduje siê
w katalogu bie¿±cym nie uruchomi siê, o ile katalog bie¿±cy nie
jest w zmiennej PATH. Rozwi±zanie: wpisz ./<prog>.
<P>Oto jak wygl±da typowy wiersz poleceñ:
$ polecenie -o1 -o2 ... -on par1 par2 ... parn <wej¶cie >wyj¶cie
gdzie o1,2,...,n to opcje polecenia, a par1,2,...,n to parametry.
Mo¿liwe jest uruchomienie kilku poleceñ w jednym wierszu poleceñ:
$ polecenie1; polecenie2; ...; polecenien
<P>To by by³o wszystko na temat uruchamiania programów, gdyby nie
jedna z najwa¿niejszych zalet Unix-ów a tym samym i Linux-a czyli
wielozadaniowo¶æ. S³owo to oznacza, ¿e systemy operacyjne typu
Unix mog± wykonywaæ kilka programów (od teraz procesów) na raz.
Mo¿na uruchomiæ procesy w tle oraz w pierwszym planie. Mo¿na tak¿e
dzia³aæ na kilku sesjach na raz - to tak jakby¶ pracowa³ na kilku
komputerach na raz !
<P>- Na konsoli (czyli na komputerze, na którym jest zainstalowany
Linux) dostêpnych jest standardowo 6-7 wirtualnych ekranów
(zwanych wirtualnymi konsolami); aby siê pomiêdzy nimi prze³±czaæ
u¿yj klawiszy ALT+F1..6-7, albo ALT+strza³ka<BR>
- Aby uruchomiæ now± sesjê bez opuszczania bie¿±cej napisz
su - <identyfikator>
Jest to po¿yteczne kiedy na przyk³ad jeste¶ zalogowany jako
zwyk³y u¿ytkownik, a chcesz zamontowaæ dysk (sekcja
<A HREF="#flop">Dyskietki</A>) - tylko root mo¿e to zrobiæ<BR>
- Aby zakoñczyæ sesjê wpisz exit. Je¶li s± jakie¶ zawieszone
zadania (zobacz dalej) zostaniesz ostrze¿ony<BR>
- Aby odpaliæ proces w pierwszym planie napisz:
$ program [-opcje] [parametry] [<wej¶cie] [>wyj¶cie]<BR>
- Aby odpaliæ proces w tle napisz:
$ program [-opcje] [parametry] [<wej¶cie] [>wyj¶cie] &<BR>
- Aby zobaczyæ ile jest procesów napisz:
<CODE>ps</CODE>
Polecenie to poka¿e listê procesów aktualnie dzia³aj±cych. Ka¿dy
z nich ma swój niepowtarzalny numer PID (Process IDentifier)<BR>
- Aby zakoñczyæ/zabiæ proces napisz
$ kill <PID>
Mo¿esz zabiæ proces je¶li np. nie wiesz jak go normalnie
zakoñczyæ. Czasami proces siê stawia i nie chce daæ siê zabiæ (no ja
te¿ bym siê stawia³ ;) ), ale i tak jest na niego sposób:
$ kill -9 <PID>
W dodatku pow³oka (odpowiednik COMMAND.COM-u; wiêkszo¶æ u¿ywa
bash-a) pozwala na zatrzymanie lub czasowe zawieszenie procesu,
wys³anie procesu w t³o, powrót procesu do pierwszego planu. W
tym kontek¶cie procesy nazywaj± siê "jobs" (czyli zadania).<BR>
- Aby zobaczyæ ile jest zadañ napisz
$ jobs
zadania s± identyfikowane poprzez numer jaki nada im pow³oka a
nie poprzez PID<BR>
- Aby zatrzymaæ proces uruchomiony w pierwszym planie
wci¶nij CTRL+C lub CTRL+D - nie zawsze zadzia³a<BR>
- Aby zawiesiæ proces uruchomiony w pierwszym planie wci¶nij
CTRL+Z<BR>
- Aby wys³aæ zawieszony proces w t³o napisz
$ bg <nr_zadania><BR>
- Aby przywróciæ proces do pierwszego planu napisz
$ fg <nr_zadania><BR>
- I jeszcze raz, aby zabiæ zadanie napisz:
$ kill %<nr_zadania>
<P>U¿ywaj±c tych poleceñ mo¿esz jednocze¶nie formatowaæ dysk,
archiwizowaæ jakie¶ pliki, kompresowaæ jakie¶ pliki, kompilowaæ
program, albo kilka, rozpakowywaæ jakie¶ archiwum i jeszcze na
dodatek mieæ wiersz poleceñ do swojej dyspozycji HA !!
Spróbuj zrobiæ to pod DOS-em albo nawet Windowsami, a zobaczysz
ró¿nicê miêdzy Unixami a domowymi systemami operacyjnymi.
<P>
<H2>2.6 Uruchamianie programów na komputerach odleg³ych.</H2>
<P>
<P>Aby uruchomiæ jaki¶ program na odleg³ym komputerze, którego adres
to <CODE>daleko.wielki.pl</CODE>, napisz:
<PRE>
telnet daleko.wielki.pl
</PRE>
<P>Po zalogowaniu siê uruchom swoje ulubione programy. Oczywi¶cie nie
muszê mówiæ, ¿e trzeba mieæ konto na odleg³ym komputerze.
<P>Je¶li masz X11 mo¿esz nawet uruchamiaæ aplikacje pod XWindows na
tamtym komputerze i wyswietlaæ je na swoim ekranie. Niech
<CODE>daleko.wielki.pl</CODE> bêdzie od³eg³ym komputerem obs³uguj±cym
XWindows, a <CODE>tutaj.linux.pl</CODE> twoim komputerem. Aby uruchomiæ z
tutaj.linux.pl program pod XWindows tak, aby uruchomi³ siê on na
<CODE>daleko.wielki.pl</CODE>
<P>
<UL>
<LI>uruchom X11, uruchom <CODE>xterm</CODE> lub jaki¶ inny emulator
terminala i napisz:
<PRE>
xhost +wielki.daleko.pl
telnet wielki.daleko.pl
</PRE>
</LI>
<LI>po zalogowaniu siê napisz:
<PRE>
DISPLAY=tutaj.linux.pl:0.0
<nazwa_programu> &
</PRE>
zamiast <CODE>DISPLAY...</CODE> mo¿esz napisaæ <CODE>setenv DISPLAY
tutaj.linux.pl:0.0</CODE>. To zale¿y od pow³oki na komputerze odleg³ym.</LI>
</UL>
<P>Et voila! Teraz program bêdzie dzia³a³ na komputerze odleg³ym, a
wyniki jego dzia³ania bêd± wy¶wietlane na twoim ekranie. Nie
próbuj tego robiæ przez ³±cze PPP.
<P>
<H2><A NAME="directories"></A> <A NAME="s3">3. U¿ywanie katalogów.</A></H2>
<P>
<P>
<H2>3.1 Katalogi: pojêcie ogólne.</H2>
<P>
<P>Poznali¶my ju¿ ró¿nicê miêdzy plikami w DOS-ie i Linux-ie. Co do
katalogów, to w DOS-ie katalogiem g³ównym jest \, natomiast w
Linux-ie jest to /. Tak samo kolejne podkatalogi oznacza siê
aaa/sss/ddd. Przyk³ady:
DOS: \PROGRAMS\C++\SOURCES\HELLO.CPP
Linux: /home/guido/papers/geology/mid_eocene.tex
<P>
<P>Jak zwykle '..' to katalog nadrzêdny, a '.' to katalog bie¿±cy.
Pamiêtaj, ¿e Linux nie pozwoli ci na wykonywanie poleceñ <CODE>cd,
rd czy md</CODE>, gdzie ci siê podoba. Ka¿dy u¿ytkownik zaczyna pracê w
systemie w swoim domowym katalogu nadanym mu przez administratora;
np. u mnie jest to: /home/guido.
<P>
<H2>3.2 Prawa dostêpu katalogów.</H2>
<P>
<P>Katalogi tak¿e maj± swoje prawa dostêpu. To czego dowiedzia³e¶ siê
z sekcji
<A HREF="#permissions">Prawa dostêpu</A> odnosi siê
równie¿ do katalogów. Atrybut 'x' oznacza, ¿e mo¿esz dany katalog
uczyniæ katalogiem bie¿±cym (<CODE>cd</CODE>), w - mo¿esz skasowaæ z niego
pliki (zale¿nie od ich praw dostêpu) albo sam katalog.
<P>Na przyk³ad, aby zabroniæ innym u¿ytkownikom dostêpu do swojego
katalogu domowego <CODE>/home/guido/</CODE> napisz:
<P>
<PRE>
chmod o-rwx /home/guido
</PRE>
<P>
<H2><A NAME="dir"></A> 3.3 Katalogi: Porównanie podstawowych poleceñ DOS-owych z Linux-owymi.</H2>
<P>
<P>
<PRE>
DOS Linux
DIR ls, find, du
CD cd, pwd
MD mkdir
RD rmdir
PRZYK£ADY
C:\GUIDO>dir $ ls
C:\GUIDO>dir file.txt $ ls file.txt
C:\GUIDO>dir *.h *.c $ ls *.h *.c
C:\GUIDO>dir/p $ ls | more
C:\GUIDO>dir \*.tmp /s $ find / -name "*.tmp"
C:\GUIDO>cd $ pwd
n/d - patrz uwaga $ cd
n/d - patrz uwaga $ cd ~
n/d - patrz uwaga $ cd ~/temp
C:\GUIDO>cd \other $ cd /other
C:\GUIDO>cd ..\temp\trash $ cd ../temp/trash
C:\GUIDO>md newprogs $ mkdir newprogs
C:\GUIDO>md \progs\turbo $ mkdir /progs/turbo
C:\GUIDO>rd newprogs $ rmdir newprogs
C:\GUIDO>rd \progs\turbo $ rmdir /progs/turbo
</PRE>
Uwaga 1: je¶li chcesz skasowaæ katalog <CODE>rmdir</CODE> musi on byæ
pusty; mo¿esz skasowaæ katalog wraz z zawarto¶ci± poleceniem
<CODE>rm -r</CODE>.<BR><
Uwaga 2: znak ~ jest skrótem nazwy twojego katalogu domowego.
Polecenia <CODE>cd i cd ~</CODE> zmieni± ¶cie¿kê bie¿±c± na twój
katalog domowy niezale¿nie od tego, gdzie jeste¶ w danym momencie;
polecenie <CODE>cd ~/tmp</CODE> zmieni bie¿±cy katalog na
/home/twój_dom_kat/tmp. Rozumiesz zasadê ?<BR>
Uwaga 3: <CODE>cd -</CODE> odwraca ostatnie polecenie <CODE>cd</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="flop"></A> <A NAME="s4">4. Dyskietki, dyski twarde i takie inne.</A></H2>
<P>
<P>
<H2>4.1 Urz±dzenia.</H2>
<P>
<P>Nigdy o tym nie my¶la³e¶, ale DOS-owe polecenie FORMAT A: robi
o wiele wiêcej ni¿ siê wydaje. W rzeczywisto¶ci, kiedy wydajesz
polecenie FORMAT, to:<BR>
- sformatuje ono fizycznie dysk;<BR>
- stworzy katalog A:\ (czyli utworzy system plików na dyskietce)<BR>
- uczyni dyskietkê dostêpn± dla u¿ytkownika (zamontuje j±).
<P>Te trzy kroki s± oddzielnymi zadaniami w Linux-ie. Mo¿liwe jest
przygotowanie i u¿ywanie dyskietek w formacie MS-DOS, chocia¿ s±
tak¿e dostêpne inne formaty; najpopularniejeszym jest ext2, ale
dla dyskietek lepszy jest minix. Oto sposób w jaki mo¿na
przygotowaæ dyskietkê (standardow± 1.44 MB) do pracy:<BR>
- musisz siê zalogowaæ jako root,<BR>
- fdformat /dev/fd0H1440 lub mformat a: - ¿eby mieæ dyskietkê w
formacie MS-DOS<BR>
- przed rozpoczêciem u¿ywania dyskietki musisz j± zamontowaæ:
mount /dev/fd0 /mnt<BR>
katalog /mnt musi istnieæ.
<P>Teraz mo¿esz u¿ywaæ dyskietki; jej obraz jest w katalogu <CODE>/mnt</CODE>.
<B>BARDZO WA¯NE</B> - zanim wyjmiesz dyskietkê ze
stacji - odmontuj j±:<BR>
umount /mnt
Oczywi¶cie musisz formatowaæ tylko nieu¿ywane dyskietki. Je¶li
chcesz korzystaæ ze stacji B: to zamieñ wszêdzie <CODE>fd0</CODE> na <CODE>fd1</CODE>.
<P>Wszystko co robi³e¶ poprzez A: czy B: robi siê teraz poprzez
katalog /mnt. Przyk³ady:
<P>
<PRE>
DOS Linux
C:\GUIDO>dir a: $ ls /mnt
C:\GUIDO>copy a:*.* \docs\temp $ cp /mnt/* /docs/temp
C:\GUIDO>copy *.zip a:\zip $ cp *.zip /mnt/zip
C:\GUIDO>a: $ cd /mnt
A:\> /mnt$
</PRE>
<P>Nie muszê chyba mówiæ, ¿e tak jak mo¿esz zamontowaæ dyskietkê tak
i mo¿esz zamontowaæ dowolne urz±dzenie z danymi. (dysk twardy,
CD-ROM, ta¶ma itp.) Spójrz do katalogu /dev, ¿eby zobaczyæ jakie
mo¿esz montowaæ urz±dzenia. (UWAGA: jest tam oko³o 1000 plików,
lepiej u¿yj <CODE>ls /dev | less</CODE>).
Np. Aby zamontowaæ CD-ROM napisz<BR>
mount -t iso9660 /dev/cdrom /cdrom
<P>To by³ "oficjalny" sposób na montowanie dyskietek, ale jest inny
sposób - ³atwiejszy. Poniewa¿ jest to uci±¿liwe ci±gle siê
prze³±czaæ na root-a po to, aby zamontowaæ dyskietkê - ka¿demu
u¿ytkownikowi mo¿emy pozwoliæ na montowanie dyskietek. W taki
sposób:
<P>
<UL>
<LI>stwórz katalogi <CODE>/mnt/a</CODE>, <CODE>/mnt/a:</CODE> i <CODE>/mnt/cdrom</CODE></LI>
<LI>dodaj w <CODE>/etc/fstab</CODE> nastepuj±ce linie:
<PRE>
/dev/cdrom /mnt/cdrom iso9660 ro,user,noauto 0 0
/dev/fd0 /mnt/a: msdos user,noauto 0 0
/dev/fd0 /mnt/a ext2 user,noauto 0 0
</PRE>
</LI>
</UL>
<P>Teraz ¿eby zamontowaæ dyskietkê z systemem MS-DOS, ext2 albo
CD-ROM napisz:
<P>
<PRE>
$ mount /mnt/a:
$ mount /mnt/a
$ mount /mnt/cdrom
</PRE>
<P><CODE>/mnt/a</CODE>, <CODE>/mnt/a:</CODE> i <CODE>/mnt/cdrom</CODE> s± teraz
dostêpne dla ka¿dego u¿ytkownika. Zauwa¿y³em, ¿e aby móc pisaæ do
<CODE>/mnt/a</CODE> od razu po przygotowaniu dyskietki trzeba napisaæ:
<P>
<PRE>
# mount /mnt/a
# chmod 777 /mnt/a
# umount /mnt/a
</PRE>
<P>Pamiêtaj, ¿e udostêpniaj±c w ten sposób u¿ytkownikom dyskietki
robisz wielk± dziurê w bezpieczeñstwie systemu.
<P>
<H2><A NAME="backup"></A> 4.2 Archiwizacja.</H2>
<P>
<P>Teraz jak ju¿ umiesz siê pos³ugiwaæ dyskietk±, kilka s³ów na temat
archiwizacji danych. Jest kilka pakietów, które mog± ci pomóc, ale
ten najpopularniejszy i naj³atwiejszy do archiwizowania na wielu
no¶nikach to <CODE>tar</CODE>.
<P>
<PRE>
# tar -M -cvf /dev/fd0H1440 /katalog_do_arch
</PRE>
<P>Upewnij siê, ¿e dyskietka jest sformatowana i kilka innych jest
gotowych. Aby odarchiwizowaæ dane w³ó¿ dyskietkê do stacji i
napisz:
<P>
<PRE>
# tar -M -xpvf /dev/fd0H1440
</PRE>
<P>
<H2><A NAME="s5">5. Konfigurowanie systemu.</A></H2>
<P>
<P>
<H2><A NAME="system_init"></A> 5.1 Pliki startowe systemu.</H2>
<P>
<P>W DOS-ie s± dwa pliki systemowe, które sa odpowiedzialne za
konfiguracjê systemu podczas startu, ustawienie zmiennych i
ewentualnie uruchomienie jakich¶ programów.
<P>W Linux-ie jest o wiele wiêcej takich plików, z których kilku nie
powiniene¶ ruszaæ dopóki nie bêdziesz wiedzia³ dok³adnie co
robisz. Oto te najwa¿niejsze:
<P>
<PRE>
PLIKI UWAGI
/etc/inittab nie dotykaj !
/etc/rc.d/* nie dotykaj !
</PRE>
<P>Je¶li wszystko czego chcesz, to ustawienie zmiennej PATH czy innej
albo zmiana wygl±du komunikatu "login" albo automatyczne odpalenie
jakiego¶ programu podczas wlogowywania siê, to zajrzyj do tych
plików:
<P>
<PRE>
PLIK UWAGI
/etc/issue ustawia format komunikatu "login"
/etc/motd ustawia komunikat wy¶wietlaj±cy siê
zaraz po wlogowaniu siê
/etc/profile pow³oka bash/sh - ustawia globalnie
(dla wszystkich u¿ytkowników) ró¿ne zmienne
/etc/csh.cshrc to samo dla pow³oki tcsh/csh - z tego
pliku nie mo¿e byæ nic wy¶wietlane na ekran
/etc/csh.login pow³oka tcsh/csh - st±d mo¿esz wy¶wietlaæ na ekran
/home/twoj_dom_kat/.profile pow³oka bash/sh - robi to co chcesz
/home/t_d_k/.cshrc patrz wy¿ej - z t± ró¿nic±, ¿e
ustawienia dotycz± tylko ciebie
/home/t_d_k/.login -----"------
</PRE>
<P>Je¶li pliki .login albo .profile istniej±, to zostan± przeczytane
po zalogowaniu siê na koñcu i zostan± wykonane zawarte w nich
polecenia (Co¶ jakby AUTOEXEC.BAT)
<P>Przyk³ad - spójrz na ten plik .profile:
<P>
<HR>
<PRE>
# Jestem sobie komentarzem
echo ¦rodowisko:
printenv | more # ekwiwalent polecenia SET pod DOS-em
alias d='ls -l' # chyba rozumiesz, co to jest alias
alias up='cd ..'
echo "Przypominam ci, ¿e zmienna PATH zawiera: "$PATH
echo "Mi³ego dnia, "$LOGNAME
PATH i LOGNAME - tak, zgad³e¶ - to s± zmienne ¶rodowiskowe
# To jest funkcja w pow³oce
ctgz() # Wy¶wietla zawarto¶æ archiwum .tar.gz
{
for file in $*
do
gzip -dc ${file} | tar tf -
done
}
# koniec pliku .profile
</PRE>
<HR>
<P>
<H2>5.2 Pliki startowe programów.</H2>
<P>
<P>Pod Linux-em wirtualnie wszysto mo¿na ustawiæ tak, jak chcesz.
Wiêkszo¶æ programów ma jeden lub wiêcej plików startowych, w
których mo¿esz poustawiaæ ró¿no¶ci. Czêsto jest to
<CODE>˙nazwa_programurc</CODE> w twoim katalogu domowym. Zauwa¿, ¿e s±
one ukryte; pliki ukryte wy¶wietla siê <CODE>ls -a</CODE>. Niektóre
programy, jak <CODE>tin, elm, netscape, xfm</CODE> tworz± katalogi <CODE>.nazwa</CODE>
i tam umieszczaj± swoje pliki startowe.
Pierwsze, które bêdziesz chcia³ modyfikowaæ to:
<P>~/.joerc - joe to bardzo popularny edytor - polecam<BR>
~/.xinitrc - u¿ywany podczas uruchamiania Xwindows (je¶li masz
mniej ni¿ 8MB RAM-u to lepiej nie uruchamiaj) poleceniem
<CODE>startx</CODE><BR>
~/.fvwmrc - u¿ywany przez mened¿era okienek <CODE>fvwm</CODE>. Przyk³ad
mo¿esz znale¼æ w
<CODE>/usr/lib/X11/fvwm/system.fvwmrc</CODE><BR>
~/.xfm - u¿ywany przez mened¿era plików <CODE>xfm</CODE> pod
Xwindows<BR>
~/.Xdefault - u¿ywany przez emulator terminala pod X - <CODE>rxvt</CODE>
<P>Pamiêtaj ! Dla tych wszystkich plików i innych, które spotkasz w
przysz³o¶ci - PPS
<P>
<H2><A NAME="s6">6. Troszkê programowania.</A></H2>
<P>
<P>
<H2>6.1 Pisanie skryptów: takie .BAT-y tylko lepsze.</H2>
<P>
<P>Je¶li u¿ywa³e¶ plików .BAT, aby u³atwiæ sobie ¿ycie (Ja u¿ywa³em i
to du¿o), to to samo mo¿na zrobiæ w Linux-ie u¿ywaj±c aliasów -
zobacz przyk³ad wy¿ej. Ale je¶li twoje pliki .BAT by³y bardziej
skomplikowane, to polubisz programowanie w pow³oce - jest tak samo
wydajne jak QBasic, je¶li nie bardziej. (nawet je¶li nie u¿ywa³e¶
bardziej skomplikowanych plików .BAT, to i tak bêdziesz z czasem
programowa³ w pow³oce. Chocia¿by dlatego, ¿e wszelkie wersje
instalacyjne programów pod Linux-a s± napisane w skryptach.)
Pow³oka ma takie elementy jak: zmienne, instrukcje while, case,
for, if...then...else i wiele innych, co mo¿e byæ alternatyw±
nawet dla dobrego jêzyka programowania.
<P>Aby napisaæ skrypt, wszystko co musisz zrobiæ, to napisaæ zwyk³y plik
tekstowy zwieraj±cy polecenia, zapisaæ go i uczyniæ wykonywalnym.
To ostatnie mo¿esz zrobiæ poleceniem: <CODE>chmod u+x <nazwa></CODE>
Aby go wykonaæ wpisz jego nazwê - pamiêtaj, ¿e Linux nie widzi
plików w katalogu bie¿±cym wiêc dodaj ./ na pocz±tku nazwy, albo
dodaj katalog bie¿±cy '.' do zmiennej PATH.
<P>S³owo ostrze¿enia: Standardowy edytor systemowy 'vi' nie jest
najszczê¶liwszym edytorem - szczególnie je¶li kto¶ jest
przyzwyczajony do takich edytorów jak ne.exe czy te spod
¶rodowiska Pascal/C++. Jak ju¿ to radzi³em wcze¶niej lepiej u¿ywaæ
joe, który jest dostêpny w ka¿dej standardowej dystrybucji.
Na wszelki wypadek powiem, ¿e:<BR>
- aby co¶ wpisaæ w 'vi' trzeba najpierw nacisn±æ 'i'<BR>
- aby wyj¶æ bez zachowania zmian: 'ESC:q!'<BR>
- aby wyj¶æ z zachowaniem zmian: 'ESC:x'<BR>
<P>Pisanie skryptów pod Unix-ami, to tak obszerny temat, ¿e mo¿na by
napisaæ ksi±¿kê na ten temat (w istocie s± ksi±¿ki na ten temat :)
), wiêc nie bêdê siê tutaj dalej zag³êbiaj, tylko podam
przyk³ad, który mam nadziejê przyda siê i z którego mo¿esz
wyci±gn±æ kilka podstawowych zasad.
<P>
<HR>
<PRE>
#!/bin/sh
# Jestem sobie komentarzem
# nie zmieniaj pierwszej linii !!! - musi tam byæ
echo "To jest system: `uname -a`" # u¿yj wyj¶cia polecenia uname
echo "Nazywam siê $0" # zmienne wbudowane
echo "Poda³e¶ mi nastêpuj±ce $# parametry: "$*
echo "Pierwszy parametr to: "$1
echo -n "Jak siê nazywasz? " ; read imie
echo spójrz na róznicê: "Cze¶æ $imie" # cytowanie z "
echo spójrz na ró¿nicê: 'Cze¶æ $imie' # cytowanie z '
DIRS=0 ; FILES=0
for file in `ls .` ; do
if [ -d ${file} ] ; then # je¶li plik jest katalogiem
DIRS=`expr $DIRS + 1` # DIRS = DIRS + 1
elif [ -f ${file} ] ; then
FILES=`expr $FILES + 1`
fi
case ${file} in
*.gif|*jpg) echo "${file}: plik graficzny" ;;
*.txt|*.tex) echo "${file}: plik tekstowy" ;;
*.c|*.f|*.for) echo "${file}: plik ¿ród³owy" ;;
*) echo "${file}: inny plik" ;;
esac
done
echo "Jest ${DIRS} katalogów i ${FILES} plików"
ls | grep "ZxY--!!!WKW"
if [ $? != 0 ] ; then # kod wyj¶cia ostatniego polecenia
echo "ZxY--!!!WKW nie znaleziono"
fi
echo "wystarczy... je¶li chcesz wiedzieæ wiêcej, to poczytaj"
echo "podrêcznik systemowy""
</PRE>
<HR>
<P>
<H2><A NAME="s7">7. C dla ciebie.</A></H2>
<P>
<P>Chyba nie spodziewa³e¶ siê znale¼æ GW czy QBasic-a na Linux-ie ??
W Unix-ach jêzykiem systemowym i podstawowym jest C, pokochaj
albo rzuæ. Wiele innych jêzyków (FORTAN, Pascal, Lisp, Basic,
Perl, awk ale nie Turbo Pascal) s± tak¿e dostêpne.
Zak³adaj±c, ¿e znasz ju¿ C, oto kilka wytycznych dla tych, którzy
wychowali siê na Turbo C++ czy innym z DOS-owych braci C.
Kompilator C pod Linux-em to <CODE>gcc</CODE> i wcale nie ma ¿adnych
gwizdków, dzwonków i bajerów, ktore maj± DOS-owe wersje.
¯adnego ¶rodowiska, zintegrowanej pomocy (CTRL+F1) czy
zintegrowanego debuggera itp. Jest to go³y kompilator wywo³ywany z
wiersza poleceñ; bardzo wydajny z reszt±. ¯eby skompilowaæ swoje
standardowe hello.c napisz:<BR>
<CODE>gcc hello.c</CODE>, a je¶li chcesz mieæ nazwê pliku wynikowego
tak± sam± jak plik ¼ród³owy to napisz <CODE>gcc -o hello hello.c</CODE>.
Pierwsze polecenie utworzy plik wykonywalny <CODE>a.out</CODE>.
¯eby do³±czyæ jak±¶ bibliotekê dodaj opcjê -l<arg>, np.
<CODE>gcc -o matma matma.c -lm</CODE><BR>
Opcja -l<arg> zmusza gcc, aby do³±czy³o bibliotekê
<CODE>/usr/lib/lib<arg>.a</CODE>, tak wiêc -lm do³±czy <CODE>/usr/lib/libm.a</CODE>.
<P>To wszystko jest dobre dopóki piszesz ma³e programy. Ale kiedy
twój program sk³ada siê z kilku plików ¼ród³owych, musisz u¿yæ
narzêdzia <CODE>make</CODE>. Za³ó¿my, ¿e napisa³e¶ jaki¶ interpreter: jego
plik g³ówny to parser.c i do³±cza do siebie dwa pliki parser.h i
xy.h. Chcesz u¿ywaæ procedur zawartych w parser.c, w programie
calc.c, który znowu do³±cza parser.h. Co za ba³agan ! Co musisz
zrobiæ aby skompilowaæ calc.c ?
<P>Musisz napisaæ tzw. <CODE>Makefile</CODE>, który informuje kompilator o
zale¿no¶ciach pomiêdzy poszczególnymi programami. W naszym
przypadku to bêdzie:
<P>
<HR>
<PRE>
# Oto plik Makefile u¿ywany do kompilacji calc.c
# W miejsce <TAB> naci¶nij tabulator
calc: calc.o parser.o
<TAB>gcc -o calc calc.o parser.o -lm
# calc zale¿y od dwóch plików objektowych: calc.o i parser.o
calc.o: calc.c parser.h
<TAB>gcc -c calc.c
# calc.o zale¿y od dwóch plików ¿ród³owych: calc.c i parser.h
parser.o: parser.c parser.h xy.h
<TAB>gcc -c parser.c
# parser.o zale¿y od trzech plików ¼ród³owych
# koniec pliku Makefile
</PRE>
<HR>
<P>Zapisz ten plik jako Makefile i napisz <CODE>make</CODE> aby skompilowaæ
calc.c; mo¿esz tak¿e zapisaæ go jako <CODE>calc.mak</CODE> i wtedy napisaæ
<CODE>make -f calc.mak</CODE>. No i oczywi¶cie PPS :) na temat make.
<P>Wcze¶niej powiedzia³em, ¿e nie ma pomocy do C. To nie ca³kiem
prawda... niektóre funkcje s± opisane w podrêczniku systemowym.
<P>Jest bardzo du¿o bibliotek do C; w¶ród pierwszych, które bêdziesz
chcia³ u¿yæ mog± znale¼æ siê:
<UL>
<LI>ncurses - do zabawy z trybem tekstowym,</LI>
<LI>svgalib - do grafiki,</LI>
<LI>XForms - do programowania pod XWindows,</LI>
<LI>MGUI - tak¿e do programowania pod XWindows.</LI>
</UL>
<P>Dwie ostatnie mo¿na znale¼æ pod adresami:
<A HREF="ftp://bloch.phys.uwm.edu/pub/xforms">bloch.phys.uwm.edu/pub/xforms</A><BR>
<A HREF="http://www.volftp.vol.it/IT/IT/ITALIANI/MORELLO/index.htm">www.volftp.vol.it/IT/IT/ITALIANI/MORELLO/index.htm</A>
Te biblioteki u³atwiaj± bardzo programowanie pod XWindows.
Je¶li nie mo¿esz prze¿yæ bez IDE a'la Borland, to zdob±d¼ pakiet
<CODE>xwpe</CODE> z
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/apps/editors">ftp.icm.edu.pl</A> w katalogu /pub/Linux/sunsite/apps/editors.
Powiniene¶ go polubiæ.
<P>
<H2><A NAME="s8">8. Pozosta³y 1%.</A></H2>
<P>
<P>
<H2>8.1 "Odrootowiæ siê".</H2>
<P>
<P>Z³ym pomys³em jest logowanie siê jako root, ¿eby robiæ zwyk³e
codzienne rzeczy. U¿ywanie tego konta jest do¶æ niebezpieczne i
powinno byæ przeznaczone tylko do administracji. Aby utworzyæ
konto dla siebie wykonaj polecenie: <CODE>adduser</CODE> podaj±c nastêpnie
informacje takie jak swój identyfikator, has³o, numer grupy itp.
(wci¶nij <<ENTER>> na pytania, których nie rozumiesz.)
Od t³umacza: Mo¿e siê tak zdarzyæ, ¿e pojawi siê komunikat
'password locked' lub co¶ podobnego. Zajrzyj wtedy do katalogu
/etc i zobacz czy jest tam plik <CODE>.passwd.lock</CODE> lub o podobnej
nazwie i skasuj go.
<P>
<H2>8.2 Tworzenie wirtualnej pamiêci.</H2>
<P>
<P>Teoretycznie Linux mo¿e byæ uruchomiony ju¿ na 2MB RAM-u.
Od t³umacza: Ale ja bym nie radzi³ uruchamiania go przy takiej
ilo¶ci pamiêci, z reszt± obecnie chyba ¿adna dystrybucja nie da
siê zainstalowaæ je¶li masz mniej ni¿ 4MB RAM-u, a niektóre
wymagaj± nawet 8MB.
Ale im wiêcej pamiêci masz tym wiêcej mo¿esz zrobiæ. XWindows jak
ju¿ wspomnia³em nie bêd± dzia³aæ w miarê sensowanie je¶li masz
mniej ni¿ 8MB RAM-u. Aby dodaæ sobie jeszcze 8MB wirtulanej
pamiêci wpisz jako root w wierszu poleceñ:
<P>
<HR>
<PRE>
# dd if=/dev/zero of=/swapfile bs=1024 count=8192
# mkswap /swapfile 8192
# sync
# swapon /swapfile
</PRE>
<HR>
<P>Dodaj ostatni± liniê do pliku /etc/rc.d/rc.local, aby udostêpniæ
tê pamiêæ za ka¿dym razem kiedy bêdziesz startowa³ Linux-a.
<P>
<H2>8.3 U¿ywanie tar-a i gzip-a.</H2>
<P>
<P>W Unix-ach bardzo popularnymi programami do archiwizacji i
kompresji s± <CODE>tar i gzip</CODE>.
<P>Aby stworzyæ archiwum wpisz w wierszu poleceñ:<BR>
<CODE>tar cvf <nazwa_archiwum.tar> <pliki_do_zarchiwizowania></CODE>
<P>Aby wydobyæ pliki z archiwum wpisz:<BR>
<CODE>tar xpvf <nazwa_archiwum.tar> <pliki></CODE>
<P>Aby wy¶wietliæ zawarto¶æ archiwum napisz:<BR>
<CODE>tar tf <nazwa_archiwum> | less</CODE>
<P>Opcja 'v' powoduje wy¶wietlenie plików archiwizowanych albo
wyci±ganych z archiwum, je¶li nie chcesz tego, mo¿esz ja pomin±æ.
<P>Aby skompresowaæ pliki mo¿esz u¿yæ <CODE>compress</CODE> albo <CODE>gzip</CODE>.
Ten pierwszy jest ju¿ przestarza³y i nie powinien byæ u¿ywany.
<P><CODE>compress <plik></CODE> albo <CODE>gzip <plik></CODE> skompresuje plik.
<CODE>uncompress <plik>.Z</CODE> albo <CODE>gzip -d <plik>.gz</CODE> odkompresuje
plik.
<P>Je¶li ¶ci±gasz z sieci jaki¶ pakiet w 99% przypadków jest to
skompresowane archiwum (xxx.tar.gz lub xxx.tgz). ¯eby rozpakowaæ i
odarchiwizowaæ za jednym zamachem wpisz:<BR>
<CODE>tar xzf xxx.tar.gz</CODE>
Opcji 'z' mo¿esz tak¿e u¿ywaæ przy archiwizowaniu i przegl±daniu
archiuwm skompresowanego.
Przy okazji warto powiedzieæ, ¿e pakiety te s± ju¿ tak
przygotowane, ¿e mo¿esz je rozpakowaæ w katalogu g³ównym - / i
wszystkie programy znajd± siê na swoim miejscu. Zak³adaj±c
oczywi¶cie, ¿e nie pogrzeba³e¶ za bardzo na swoim systemie.
<P>Programy <CODE>arj, zip, unzip, rar, unrar</CODE> tak¿e s± dostêpne pod
Linux-em.
<P>
<H2>8.4 Instalacja aplikacji.</H2>
<P>
<P>Mie¶ci siê tutaj ju¿ to co wspomnia³em o plikach xxx.tar.gz.
Dystrybucja Slackware ma swój program, który pomaga przy
instalacji pakietów - pkgtool. Dystrybucja Red Hat ma rpm - trochê
mniej przyjazny. Dystrybucja Debian pewnie te¿ co¶ takiego ma, ale
poniewa¿ nie mia³em z ni± kontaktu, wiêc nie wiem.
<P>S± te¿ aplikacje, które maj± swoje w³asne systemy instalacji. Jak
rozpakujesz jaki¶ pakiet przeczytaj zawsze pliki README albo
INSTALLATION, a znajdziesz tam informacje na temat jak
zainstalowaæ dany pakiet. Du¿a czê¶æ pakietów jest rozprowadzana
jako ¼ród³a i musisz je najpierw skompilowaæ. Najlepiej rozpakowaæ
je w katalogu /usr/src przeznaczonym na ¼ród³a i tam poczytaæ jak
dany pakiet skompilowaæ i zainstalowaæ. Z regu³y wszystko co
musisz zrobiæ to rozpakowaæ pakiet i napisaæ <CODE>make</CODE> albo
<CODE>make install</CODE>. Oczywi¶cie bêdziesz potrzebowa³ kompilatora gcc.
Pamiêtaj, ¿e instalacja pakietów to zadanie dla root-a.
<P>
<H2>8.5 Triki, bez których nie mo¿esz siê obej¶æ.</H2>
<P>
<P>Dope³nianie nazw poleceñ i nazw plików/katalogów. Je¶li wpiszesz
nie ca³± nazwê polecenia i naci¶niesz <TAB> to pow³oka dope³ni za
ciebie nazwê albo wy¶wietli wszystkie zaczynaj±ce siê na podany
ci±g. Np. zamiast pisaæ gcc dddddddllllllllluuuuga.nazwa.pliku -
na dodatek nie pomyliæ siê w ilo¶ci d l oraz u napisz gcc ddd<TAB>.
<P>Ogl±danie zawarto¶ci ekranu, która siê przesunê³a do góry: Mo¿esz
to zrobiæ wciskaj±c <SHIFT+PGUP> - ile mo¿esz obejrzeæ zale¿y od
tego ile masz pamiêci na karcie graficznej. Je¶li podasz polecenie
<CODE>script <plik></CODE> to wszystko co pojawi siê na ekranie znajdzie
siê tak¿e w pliku <plik> dopóki nie podasz polecenia <CODE>exit</CODE>.
<P>Reset ekranu: je¶li zdarzy ci siê wy¶wietliæ plik binarny to mo¿e
siê to skoñczyæ tym, ¿e zamiast znaku zachêty bêdziesz mia³ jakie¶
krzaki. Napisz wtedy na ¶lepo, ale dok³adnie, <CODE>reset</CODE> albo
<CODE>echo <CTRL+V> <ESC> c <ENTER></CODE> albo <CODE>echo <CTRL+V> <CTRL+O> <ENTER></CODE>
<P>Komunikaty od j±dra: spójrz do pliku /var/adm/messages albo
/var/log/messages jako root, aby poczytaæ komunikaty od j±dra
w³±czaj±c to co pojawi³o siê podczas startu systemu.
<P>
<H2>8.6 Po¿yteczne programy.</H2>
<P>
<P>Po pierwsze - gdzie je znale¼æ. Poniewa¿ wszyscy wiecie jak siê
poruszaæ po sieci i jak u¿ywaæ archie-go i ftp podam wam tylko
najwa¿niejsze adresy dla Linux-a. S± to:
<P>
<UL>
<LI>
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu">sunsite.unc.edu</A></LI>
<LI>
<A HREF="ftp://TSX-11.mit.edu">TSX-11.mit.edu</A></LI>
<LI>
<A HREF="ftp://nic.funet.fi">nic.funet.fi</A></LI>
</UL>
<P>Pierwsze dwa maj± swoje kopie w Polsce pod adresem ftp.icm.edu.pl.
Zalecam ich u¿ywaæ - o wiele szybszy transfer. I tak:
<P>
<UL>
<LI>sunsite.unc.edu to
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite">/pub/Linux/suniste/</A></LI>
<LI>TSX-11.mit.edu to
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/tsx-11/">/pub/Linux/tsx-11/</A></LI>
</UL>
<P>Programy:
<P>
<UL>
<LI>at - pozwala uruchamiaæ programy o podanej godzinie w podanym dniu,
</LI>
<LI>awk - bardzo dobry jêzyk do manipulacji plikami z danym (i nie tylko)
Na przyk³ad:
<PRE>
awk '$2 ~ "abc" {print $1, "\t", $4}' dane.dat
</PRE>
Wy¶witeli pola 1. i 4. ka¿dej linii z pliku dane.dat, której
drugie pole = abc
</LI>
<LI>delete-undelete - to chyba wiadomo,
</LI>
<LI>df - podaje informacje o ilo¶ci wolnego i zajêtego miejsca na dysku
</LI>
<LI>dosemu - pozwala uruchamiaæ niektóre DOS-owe programy oraz Win 3.x
przy odrobinie mieszania z konfiguracj±,
</LI>
<LI>file <nazwa> - podaje rodzaj pliku - archiwum, gif, text itp.
</LI>
<LI>find (zobacz sekcja
<A HREF="#dir">Katalogi</A>) jest jednym z
najlepszych poleceñ. U¿ywany jest do wyszukiwania plików na
dysku, które spe³niaj± podane warunki i dzia³ania na nich. Ogólna
postaæ polecenia find wygl±da tak:<BR>
find <katalog> <wyra¿enie>
gdzie wyra¿enie zawiera kryteria wyszukiwania i dzia³ania.<BR>
Przyk³ady:<BR>
find . -type l -exec ls -l {} \;<BR>
wyszukaj wszystkie do³±czenia symboliczne w katalogu bie¿±cym i
jego podkatalogach i poka¿ na co wskazuj±.<BR>
find / -name '*.old' -ok rm {} \;<BR>
wyszukaj wszystkie pliki z ca³ego dysku z rozszerzeniem .old i
pytaj o skasowanie ich.<BR>
find . -perm 755<BR>
wyszukaj wszystkie pliki z prawami dostêpu 755 - wykonywalne (zobacz
<A HREF="#permissions">Prawa dostêpu</A>) w bie¿±cym katalogu i jego
podkatalogach.<BR>
find . -user root<BR>
wyszukaj pliki, których w³a¶cicielem jest root.<BR>
Jest o wiele wiêcej mo¿liwo¶ci, jak np. wyra¿enia logiczne (and, or)
- PPS.
</LI>
<LI>(f)grep - wyszukuje ³añcuchy w plik-u/ach, np.
grep -l "stdio" *.c - wy¶wietl nazwy plików .c, które zawieraj±
ci±g stdio
</LI>
<LI>gnuplot - doskona³y program do naukowego drukowania na ploterach
</LI>
<LI>gzexe - skompresuj program wykonywalny zachowuj±c jego
wykonywalno¶æ
</LI>
<LI>joe - wspania³y edytor. Uruchamiaj±c go poleceniem <CODE>jstar</CODE>
bêdziesz mia³ te same przypisania do klawiszy co w WordStar
</LI>
<LI>less - przypuszczalnie najlepszy do przegl±dania plików
tekstowych; je¶li jest dobrze skonfigurowany to mo¿esz tak¿e
ogl±daæ pliki .gz, .z, .tar
</LI>
<LI>lpr <plik> - drukuje plik w tle. Aby sprawdziæ status
kolejki do drukowania napisz <CODE>lpq</CODE>
</LI>
<LI>mc - co¶ a'la Norton Commander
</LI>
<LI>pine - przyjazny program do obs³ugi poczty i nie tylko
</LI>
<LI>script <plik> - kopiuje to co siê pojawia na ekranie
do pliku dopóki nie wydasz polecenia <CODE>exit</CODE>.
</LI>
<LI>sudo - pozwala zwyk³ym u¿ytkownikom na wykonywanie zadañ
root-a PPS
</LI>
<LI>uname -a - informacja o systemie
</LI>
<LI>zcat, zless - wy¶wietlaj± skompresowane za pomoc± gzip-a pliki
tekstowe
</LI>
<LI>Nastêpuj±ce polecenia s± czêsto potrzebne:
<CODE>bc, cal, chsh, cmp, cut, fmt, head, hexdump, nl, passwd, printf,
sort, split, strings, tac, tail, tee, touch, uniq, w, wall, wc,
whereis, write, xargs, znew.</CODE>
</LI>
</UL>
<P>
<H2>8.7 Pospolite rozszerzenia i programy z nimi zwi±zane.</H2>
<P>
<P>W przysz³o¶ci na pewno zetkniesz siê z wieloma rozszerzeniami. Oto
lista tych najpopularniejszych:
<P>
<UL>
<LI>˙1 ... .8 - strony podrêcznika systemowego.</LI>
<LI>˙arj - kompresja arj</LI>
<LI>˙dvi - plik wyj¶ciowy TeX-a (patrz poni¿ej); xdvi - program do
ogl±dania tych plików; dvips - program t³umacz±cy je na
postscript .ps</LI>
<LI>˙gif - plik graficzny</LI>
<LI>˙gz - kompresja gzip</LI>
<LI>˙info - plik informacyjny (alternatywa dla "man-a")</LI>
<LI>˙jpg, .jpeg - plik graficzny</LI>
<LI>˙lsm - Linux Software Map. Plik tekstowy zawieraj±cy
informacje o danym pakiecie</LI>
<LI>˙ps - plik postscipt-owy. Aby je ogl±daæ zdob±d¼ gs i
opcjonalnie ghostscript</LI>
<LI>˙tgz, tar.gz - skompresowane archiwum</LI>
<LI>˙tex - plik dla TeX-a - narzêdzie do sk³adania dokumentów</LI>
<LI>˙texi - plik dla texinfo</LI>
<LI>˙xbm, .xpm, .xwd - plik graficzny</LI>
<LI>˙zip - archiwum zip</LI>
<LI>˙Z - kompresja compress
</LI>
</UL>
<P>
<H2><A NAME="end"></A> <A NAME="s9">9. To tyle.</A></H2>
<P>
<P>Gratulacje ! £ykn±³e¶ trochê Unix-a i jeste¶ gotów do pracy i
eksperymentowania. Pamiêtaj, ¿e twoja wiedza na temat systemu jest
bardzo ma³a i jeste¶ zobowi±zany du¿o æwiczyæ, ¿eby dobrze siê
pos³ugiwaæ Linux-em. Ale je¶li wszystko co mia³e¶ zrobiæ to
po¶ci±gaæ aplikacje i pracowaæ z nimi, to za³o¿ê siê, ¿e to co
napisa³em tutaj to wystarczaj±co. Na dzisiaj nie wiem wiele
wiêcej, a jako¶ udaje mi siê pracowaæ z Linux-em codziennie !
<P>Jestem pewien, ¿e Linux ci siê spodoba i dalej bêdziesz siê go
uczy³ i poznawa³. Za³o¿ê siê te¿, ¿e ju¿ nigdy nie wrócisz do
DOS-a ! Mam nadziejê, ¿e wyrazi³em siê dostatecznie jasno i
zrozumiale i zrobi³em dobry uczynek dla moich trzech czy czterech
czytelników.
<P>
<H2>9.1 Prawa autorskie.</H2>
<P>
<P>O ile nie stwierdza siê inaczej, dokumenty HOWTO s± chronione
prawami autorskimi ich autorów. Mog± one byæ rozprowadzane w
ca³o¶ci lub w czê¶ci, w jakiejkolwiek postaci fizycznej czy
elektronicznej tak d³ugo, dopóki znajduje siê w nich ta wzmianka.
Dystrybucja komercyjna jest dozwolona, a nawet zachêca siê do
niej; chocia¿ autor chcia³by byæ poinformowany o takowej.
<P>Wszelkie t³umaczenia, prace pochodne, prace zebrane zawieraj±ce
dokumenty HOWTO musz± zawieraæ tê notatkê o prawach autorskich.
Oznacza to, ¿e nie mo¿esz stworzyæ pracy pochodz±cej z HOWTO i
na³o¿yæ na jej dystrybucjê dodatkowych ograniczeñ. Wyj±tki od tej
zasady mog± byæ uczynione pod pewnymi warunkami; skontaktuj siê z
koordynatorem programu Linux HOWTO pod ni¿ej podanym adresem.
<P>Krótko mówi±c, chcemy promowaæ szerzenie tych dokumentów przez
wszelkie dostêpne kana³y. Chcieliby¶my tak¿e utrzymaæ prawa
autorskie na³o¿one na te dokumenty, i byæ powiadomieni o planach
dotycz±cych redystrybucji HOWTO.
<P>Je¶li masz pytania skontaktuj siê z Gregiem Hankisem,
koordynatorem programu Linux HOWTO po adresem
<A HREF="mailto:gregh@sunsite.unc.edu">gregh@sunsite.unc.edu</A>.
<P>
<H2>9.2 Disclaimer.</H2>
<P>
<P>"Szybkie przej¶cie od DOS-a do Linux-a" zosta³o napisane przez
Guido Gonzato,
<A HREF="mailto:Guido@ibogfs.cineca.it">Guido@ibogfs.cineca.it</A>. Wielkie dziêki dla
Matta Welsha, autora podrêcznika "Linux Installation and Getting
Started", dla Ian Jackson, autora "Linux frequently asked
questions with answers", dla Giuseppe Zanetti, autora "Linux - Il
sistema operativo FREE SOFTWARE per personal computer 386/486",
dla wszystkich, którzy przys³ali mi pocztê z sugestiami no i
szczególne podziêkowania dla Linusa Torvaldsa i GNU, którzy dali
nam Linuxa !!!
<P>Dokument ten dostarczany jest "taki jaki jest". W³o¿y³em wiele
wysi³ku, aby napisaæ go tak dok³adnie jak tylko potrafi³em, ale
wykorzystujesz informacje tu zawarte na w³asne ryzyko. Nie jestem
odpowiedzialny w ¿adnym wypadku za jakiekolwiek zniszczenia
wynik³e z winy korzystania z tego dokumentu.
T³umacz tak¿e nie jest odpowiedzialny za ¿adne zniszczenia.
<P>Wszelkie odzewy, pro¶by, sugestie, krytyki itd. s± mile widziane.
<P>Ciesz siê z ¿ycia ! (i z Linux-a)
<P>
<P>Guido =8-)
<P>
<H2>9.3 Od t³umacza.</H2>
<P>
<P>T³umaczenie to jest chronione prawami autorskimi © Bartosza
Maruszewskiego.
Dozwolone jest rozprowadzanie i dystrybucja na prawach takich
samych jak dokument oryginalny.
<P>Je¶li znalaz³e¶ jakie¶ ra¿±ce b³êdy ortograficzne, gramatyczne,
sk³adniowe, techniczne to pisz do mnie:
<P>
<A HREF="mailto:B.Maruszewski@jtz.org.pl">B.Maruszewski@jtz.org.pl</A><P>Oficjaln± stron± t³umaczeñ HOWTO jest
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/">http://www.jtz.org.pl/</A><P>Aktualne wersje przet³umaczonych dokumentów znajduj± siê na
tej¿e stronie. Dostêpne s± tak¿e poprzez anonimowe ftp pod adresem
<A HREF="ftp://ftp.jtz.org.pl/HOWTO/">ftp.jtz.org.pl/HOWTO/</A><P>Przet³umaczone przeze mnie dokumenty znajduj± siê tak¿e na
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/bartek/tlumaczenie.html">mojej stronie WWW.</A> S± tam te¿ odwo³ania do Polskiej Strony
T³umaczeniowej.
<P>Kontakt z nasz± grup±, grup± t³umaczy mo¿esz uzyskaæ poprzez listê
dyskusyjn± jtz@ippt.gov.pl. Je¶li chcesz sie na ni± zapisaæ, to
wy¶lij list o tre¶ci <CODE>subscribe jtz Imiê Nazwisko</CODE> na adres
<CODE>majordomo@ippt.gov.pl</CODE>
<P>Zmiany w tym dokumencie wprowadzone przez t³umacza to:
<P>
<UL>
<LI>- wzmianka o systemie ext2 w nowych dystrybucjach,</LI>
<LI>- wzmianka o najczê¶ciej stosowanych skrótach,</LI>
<LI>oraz inne pomniejsze dodatki.</LI>
</UL>
<P>
</BODY>
</HTML>
|