/usr/share/doc/HOWTO/pl-html/Large-Disk-HOWTO.pl.html

<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2 Final//EN">
<HTML>
<HEAD>
 <META NAME="GENERATOR" CONTENT="SGML-Tools 1.0.9">
<META HTTP-EQUIV="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
<TITLE>Du¿e dyski </TITLE>


</HEAD>
<BODY>
<H1>Du¿e dyski </H1>

<H2>Andries Brouwer, 
<A HREF="mailto:aeb@cwi.nl">aeb@cwi.nl</A><BR>
 v1.0, 960626<BR>
<B>wersja polska 
<A HREF="mailto:piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl">piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl</A><BR>
 wersja 1.0, 5 marca 1997 </B></H2>
<P><HR>
<EM>Wszystko na temat geometrii dysków i granicy 1024 cylindrów.</EM>
<HR>
<H2><A NAME="s1">1. Postawienie problemu</A></H2>

<P>Za³ó¿my, ¿e posiadasz dysk z wiêcej ni¿ 1024 cylindrami. Co wiêcej
za³ó¿my, ¿e posiadasz system który korzysta z BIOSu. Wtedy masz
problem. Masz problem poniewa¿ zwyk³y interfejs We/Wy twojego dysku realizowany
przez przerwanie BIOSu INT13, które do przekazywania numeru cylindra, na
którym ma zostaæ wykonana operacja We/Wy korzysta z 10-cio bitowego
pola, przez co cylindry o numerze 1024 i wiekszym s± niedostêpne.
<P>Na szczê¶cie Linux nie korzysta z BIOSu, wiêc nie ma tego problemu.
<P>No prawie, poza dwoma przypadkami:
<P>(1) Kiedy uruchamiasz swój system, Linux jeszcze nie dzia³a i nie
potrafi uchroniæ ciê przed k³opotami z BIOSem. Ma to wp³yw na pracê LILO i
innych ³adowaczy systemów (boot loaders).
<P>(2) Wszystkie systemy operacyjne korzystaj±ce z tego samego dysku
musz± zgadzaæ siê co do po³o¿enia poszczególnych partycji. Innymi
s³owy, je¶li korzystasz na jednym dysku z Linuxa i powiedzmy DOSu,
wtedy oba musz± interpretowaæ tabelê partycji w ten sam sposób. Ma to
wp³yw na sposób zachownia j±dra i programu fdisk.
<P>Poni¿ej znajdziesz sczegó³owy opis wszelkich istotnych szczegó³ów.
Zauwa¿, ¿e wszelkie informacje odnosz± siê do j±dra w wersji
2.0.8. Inne wersje j±dra mog± zachowywaæ siê troszkê inaczej.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s2">2. £adowanie systemu (Booting)</A></H2>

<P>Podczas ³adowania systemu, BIOS odczytuje z pierwszego dysku twardego
(lub z dyskietki) sektor 0 (znany jako g³ówny sektor startowy (Master
Boto Record, MBR)) i wykonuje skok do znalezionego tam kodu - zwykle
do programu ³adowania pocz±tkowego. Te ma³e programy ³aduj±ce
(³adowacze) jakie siê tam znajduj±, nie posiadaj± wlasnych drajwerów
dyskowych i korzystaj± z funkcji BIOSu. To znaczy, ¿e j±dro Linuxa
mo¿e zostaæ za³adowane, tylko wtedy gdy w ca³o¶ci znajduje siê poni¿ej
1024 cylindra.
<P>Ten problem mo¿na bardzo ³atwo rozwi±zaæ. Upewnij siê, ¿e j±dro (i byæ
mo¿e inne pliki wykorzystywane do startu systemu, np. pliki odzworowañ
programu LILO) znajduj± siê na partycji, która w ca³o¶ci zawiera siê w
obszrze ponizej 1024 cylindra dysku, do którego BIOS ma dostêp - zwykle
pierwszy lub drugi dysk twojego komputera.
<P>Poza tym ³adowacz i BIOS musz± siê zgadzaæ w sprawie geometrii
dysku. Tutaj mo¿e okazaæ siê pomocne skorzystanie w konfiguracji LILO
z opcji <EM>linear</EM>. Wiêcej szczegó³ów pó¼niej.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s3">3. Geometria dysku i partycje</A></H2>

<P>Je¶li posiadasz na jednym dysku kilka systemów operacyjnych, wtedy
ka¿dy z nich u¿ywa jednej lub wiêcej partycji. Niezgodno¶æ w ocenie,
gdzie te partycje siê dok³adnie znajduj± mo¿e mieæ katastrofalne
konsekwencje. 
<P>Rekord MBR zawiera <I>tabelê partycji</I> okre¶laj±c±, gdzie znajduj± siê
partycje (podstawowe). Tabela zawiera 4 pozycje (dla 4 partycji) i
wygl±da mniej wiêcej tak:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
struct partition {
        char active;    /* 0x80: startowa, 0: nie strtowa */
        char begin[3];  /* CHS pierwszego sektora partycji */
        char type;
        char end[3];    /* CHS ostatniego sektora partycji */
        int start;      /* 32 bitowy numer sektora (licz±c od 0) */
        int length;     /* 32 bitowa liczba sektorów */
};
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>

(gdzie CHS oznacza numer cylindra/g³owicy/sektora).
<P>Jak widaæ informacja jest nadmiarowa: lokalizacja partycji jest podana
zarówno w 24-ro bitowych polach <CODE>begin</CODE> i <CODE>end</CODE>, oraz w 32-dwu
bitowych polach <CODE>start</CODE> i <CODE>length</CODE>. 
<P>Linux korzysta jedynie z pól <CODE>start</CODE> i <CODE>length</CODE>, dlatego potrafi
obs³u¿yæ partycje o liczbie sektorów nie przekraczaj±cej 2^32 
tzn. partycje o rozmiarze nie wiêkszym ni¿ 2 TB. Czyli dwie¶cie razy
wiêksz± od dysków obecnie dostêpnych na rynku. Mo¿emy mieæ nadzieje,
¿e bêdzie to wystarczaj±ce na najbli¿sze 10 lat, a mo¿e wiêcej.
<P>Niestety, funkcja BIOSu INT13 korzysta z inforamacij CHS zakodowanych
w polach 3bajtowych, przy czym na numer cylindra przeznaczonych jest
10 bitów, 8 bitów na numer g³owicy i 6 bitów na numer sektora na
¶cie¿ce. Dozwolone numery cylindrów to 0-1023, g³owic 0-255 i
dozwolona liczba sektorów na ¶cie¿ce wynosi 1-63 (tak, sektory na
¶cie¿ce s± liczone od 1, a nie od 0). Na tych 24 bitach mo¿na
zaadresowaæ nie wiêcej ni¿ 8455716864 bajtów (7.875 GB), dwie¶cie razy
wiêcej ni¿ rozmiar dysków dostêpnych w roku 1983.
<P>Kolejne, wa¿niejsze (gro¼niejsze) ograniczenie polega na tym, ¿e  standard
interfejsu IDE pozwala jedynie na: 256 sektorów na ¶cie¿ce, 65536 cylindrów i 16
g³owic. Sam w sobie pozwala na dostêp do 2^37 = 137438953472 bajtów
(128 GB), lecz w po³±czeniu z ograniczeniami na³o¿onymi przez BIOS,
faktycznie umo¿liwia na dostêp tylko do  528482304 bajtów (504 MB).
<P>Nie jest to wystarczaj±ce dla dostêpnych obecnie dysków i ludzie s±
zmuszeni do stosowania ró¿nego rodzaju sztuczek, zarówno sprzêtowych,
jak i programowych.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s4">4. Translacja i Disk Managery</A></H2>

<P>Nikogo nie interesuje jaka jest `rzeczywista' geometria dysku.
Tak na prawdê, liczba sektorów na ¶cie¿ce czêsto jest zmienna - wiêcej
na ¶cie¿kach zewnêtrznych i mniej na ¶cie¿kach wewnêtrznych - 
nie ma tak na prawdê `rzeczywstej' liczby sektorów na ¶cie¿ce. Dla
u¿ytkownika najwygodniej jest traktowaæ dysk jako liniow± tablicê
sektorów, ponumerowanych 0,1 ... i pozostawiæ sterownikowi zadanie
odnalezienia po³o¿enia danego sektora na dysku.
<P>To numerownie liniwe znane jest pod skrótem LBA. Adres liniowy
nale¿acy do sektora (c,h,s) dla dysku o geometrii (C,H,S) jest równy
c*H*S+h*S+(s-1). Wszystkie sterowniki SCSI porozumiewaj± siê wed³ug
standardu LBA, niektóre sterowniki IDE równie¿.
<P>BIOS zamienia 24-bitowe pole (c,h,s) na adres LBA i przekazuje to
sterownikowi, który rozumie co to jest LBA. Dziêki temu ponownie mamy
dostêp do 7.785 GB. Nie jest to wystarczaj±ce dla wszystkich dysków,
lecz jest to lepsze ni¿ to co by³o. Zauwa¿, ¿e CHS wykorzystywane
przez BIOS nie ma ¿adnego zwi±zku z rzeczywisto¶ci±.
<P>Co¶ poddobnego dzieje siê w sytuacji, gdy sterownik nie rozumie
adresów LBA, lecz BIOS wie o translacji (w Setupie BIOSu jest to
zwykle oznaczane jako `Large'). Teraz BIOS prezentuje systemowi
operacyjnemu geometriê (C',H',S') i u¿ywa geometrii (C,H,S) do
komunikacji ze sterownikiem. Zwykle S=S' C'=C/N i H'=H*N, gdzie N jest
najmniejsz± potêg± 2, zapewniaj±c± spe³nienie warunku ' &lt;= 1024
(w celu zminimalizowania marnuj±cej siê przestrzeni przez zaokr±glenie w
dó³ C'=C/N). Ta metoda równie¿ pozwala uzyskaæ dostêp do 7.875 GB.
<P>Je¶li BIOS nic nie wie na tema `Large' lub LBA, wtedy pozostaj±
rozwi±zania oparte na odpowiednich drajwerach. Takie programy, jak
OnTrack lub Ez-Drive zamieniaj± programy obs³ugi dysku nale¿±ce do
BIOSu na w³asne. Czêsto jest to realizowane, przez umieszenie kodu
nale¿acego do Disk Managera w rekordzie MBR i kolejnych sektorach
dysku (OnTrack nazywa to DDO: Dynamic Drive Overlay) aby by³ on
uruchamiany przed za³adowniem jakiegokolwiek systemu
operacyjnego. To wyja¶nia k³opoty zwi±zane ze startowniem systemu z
dyskietki, dla dysków z zainstalowanym programem Disk Manager.
<P>Efekt ca³ego tego zamieszania jest mniej wiêcej taki sam, jak w
przypadku translacji przez BIOS - lecz w sytuacjach, gdy
na jednym dysku znajduje siê wiele systemów operacyjnych programy typu
Disk Manager mog± sprawiaæ wiele k³opotów.
<P>Linux od wersji 1.3.14 rozpoznaje istnienie programu Boot Manager
firmy OnTrack i od wersji 1.3.29 firmy EZ-Drive. Wiêcej szczegó³ów
znajdziesz dalej.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s5">5. Translacja wykonywana przez j±dro dla dysków IDE</A></H2>

<P>Je¶li j±dro Linuxa rozpozna istnienie na dysku IDE programu typu disk
manager, spróbuje przeprowadziæ identyczn± translacjê jak± robi ten
w³a¶nie program, tak aby widzieæ te same partycje co np. MS-DOS z
programe OnTrack lub EZ-Drive. Je¶li jednak w parametrach startowych
zostanie przekazana geometria dysku, nie jest wykonywana ¿adna
translacja. Tak wiêc opcja startowa
`<CODE>hd=</CODE><I>cyls</I><CODE>,</CODE><I>heads</I><CODE>,</CODE><I>secs</I>' mo¿e zniszczyæ
zgodno¶æ z programem typu disk manager.
<P>Translacja wykonywana przez j±dro polega na wypróbowaniu kolejno
liczby g³owic równej 4, 8 ,16, 32, 128, 255 (utrzymuj±c sta³± warto¶æ
H*C) a¿ do spe³nienia warunku C &lt;= 1024 lub H = 255.
<P>Trochê uwag na temat tekstu poni¿ej - nag³ówki podrozdzia³ów s± identyczne z
pojawiaj±cymu siê w komunikatach startowych. Tutaj i w ca³ym tekscie
typy partycji podane s± szesnastkowo.
<P>
<H2>5.1 EZD</H2>

<P> 
Rozpoznano drajwer EZ-Drive poniwa¿ pierwsza partycja
podstawowa jest typu 55. Geometria dysku podlega opisanej powy¿ej
translacji i tabela partycji z sektora 0 zostaje pominiêta - zmiast
tego korzystamy z tabeli partycji znajduj±cej siê w sektorze 1. Numery
bloków dyskowych pozostaj± niezmienione, lecz zapis sektora 0 zostaje
przekierowany do sektora 1. To zachownie mo¿e zostaæ zmienione przez
ponowne skompilowanie j±dra przy zdefiniowaniu w pliku <I>ide.c</I> <CODE>#define FAKE_FDISK_FOR_EZDRIVE 0 </CODE>.
<P>
<H2>5.2 DM6:DDO</H2>

<P>Rozpoznano drajwer OnTrack Manager (na pierwszym dysku) poniewa¿
pierwsza partycja podstawowa jest typu 54. Geometria dysku podlega
opisanej powy¿ej translacji i ca³y dysk zostaje przesuniêty o 63
sektory (tak wiêc stary sektor 63 staje siê sektorem 0). Nastêpnie nowy
rekord MBR (z tabel± partycji) zostaje odczytany z nowego sektora
0. To przesuniêcie oczywi¶cie ma na celu zrobienie miejsca dla DDO -
dlatego nie jest wykonywane dla innych dysków.
<P>
<H2>5.3 DM6:AUX</H2>

<P>Rozpoznano drajwer OnTrack Manager (na innych dyskach)  poniewa¿
pierwsza partycja podstawowa jest typu 51 lub 53. Geometria dysku
podlega opisanej powy¿ej translacji.
<P>
<H2>5.4 DM6:MBR</H2>

<P> 
Rozpoznano starsz± wersjê drajwera OnTrack Manager
poniwa¿ znaleziono podpis drajwera (sprawdzono, ¿e przesuniêcie
znalezione w 2-gim i 3-cim bajcie rekordu MBR nie jest wiêksze od 430,
i zmienna typu short znaleziona pod tym adresem jest równa 0x55AA, po
której wystêpuje bajt nieparzysty). Geometria dysku podlega opisanej
powu¿ej translacji.
<P>
<H2>5.5 PTBL</H2>

<P>Na koñcu wykonywany jest test próbuj±cy wydedukowaæ istnienie
translacji na podstawie warto¶ci pól <CODE>start</CODE> i <CODE>end</CODE>  partycji
podstawowej:  
Je¶li cylinder pocz±tkowy i koñcowy jednej z partycji jest mniejszy od
256, a sektory pocz±tkowy i koñcowy maj± numery odpowiednio 1, i 63, a
koñcowe numery g³owic s± równe 31, 63 lub 127, wtedy wnioskujemy, ¿e
translacja dysku jest aktywna, i wykorzystujemy liczbê g³owic
równ± odpowiednio 32, 64 i 127 (poniewa¿ zwykle partycja koñczy siê na
granicy cylindra i interfejs IDE nie pozawala na wiêcej ni¿
16 g³owic). Byæ mo¿e jest tu b³±d i <I>genhd.c</I> nie powinien
sprawdzaæ dwóch najwy¿szych bitów zmiennej przechowuj±cej numer
cylindra? Jednak¿e nie wykonuje siê ¿adej translacji, jesli aktualny
pogl±d na istniej±c± geometriê ju¿ zak³ada 63 sektory na ¶cie¿ce i co
najmniej tyle samo g³owic (poniewa¿ to prawdopodownie oznacza, ze
translacja ju¿ zosta³a dokonana).
<P>
<H2><A NAME="s6">6. Konsekwencje</A></H2>

<P>Jakie to wszystko ma znaczenie? Dla u¿ytkowników Linuxa tylko jedno:
musz± siê upewniæ, ¿e LILO i fdisk u¿ywaj± `poprawnej' geometrii,
gdzie `poprawna' w przypadku fdiska jest rozumiana jako geometria
u¿ywana przez inne systemy operacyjne znajduj±ce sie na tym samym
dysku, a w przypadku LILO, ¿e jest to geometria pozwalaj±ca na poprawn±
wspó³pracê z BIOSem podczas ³adowania systemu.
<P>Jak fdisk dowiaduje siê o geometrii?
Pyta siê j±dra przy pomocy funkcji ioctl <CODE>HDIO_GETGEO</CODE>.
Lecz u¿ytkownik mo¿e podaæ dowoln± geometriê dysku przez parametry w
wierszu poleceñ lub pó¼niej w samym programie.
<P>Jak LILO dowiaduje siê o geometrii dysku?  Pyta siê j±dra przy pomocy
funkcji ioctl <CODE>HDIO_GETGEO</CODE>.  Lecz u¿ytkownik mo¿e podaæ ³asne
inforamacje z pomoc± opcji `<CODE>disk=</CODE>'.  Mo¿na równie¿ skorzystac z
opcji <CODE>linear</CODE>, co spowoduje, ¿e LILO zachowa w pliku odwzorwania (map
file) adres LBA, zamiast CHS i podczas ³adowania sytemu odczyta
geometriê dysku (wykorzystujêc funkcjê nr 8 przerwania INT 13).
<P>Sk±d j±dro wie co odpowiedzieæ?
Ha!, po pierwsze u¿ytkownik mo¿e przekazæ mu odpowiednie informacje
jako parametr wiersza zachêty startowej:
`<CODE>hd=</CODE><I>cyls</I><CODE>,</CODE><I>heads</I><CODE>,</CODE><I>secs</I>'.
W innym przypadku j±dro przepyta na ten temat sprzêt.
<P>
<H2>6.1 Szczególy IDE</H2>

<P>Trochê szczegó³ów.
Drajwer IDE posiada cztery ¼ród³a informacji o geometrii
dysku. Pierwsze (G_user) to dane podane przez u¿ytkwonika w wierszu
zachety. Drugie (G_bios) to inforamcje BIOSu (tylko dla pierwszego i
drugiego dysku), które s± odczytywana podczas uruchamiania systemu,
przed prze³±czeniem siê w tryb 32-bitowy.  Trzecie (G_phys) i czwarte
(G_log) s± przekazywane przez sterownik IDE jako odpowied¼ na
polecenie IDENTIFY - s± to `fizyczna' i aktualna `logiczna' geometria
dysku. 
<P>Z drugiej strony, sterownik potrzebuje dwóch informacji o geometrii
dysku: lecz posiada z jednej strony G_fdisk, przekazywane przez funkcjê ioctl
<CODE>HDIO_GETGEO</CODE>, a z drugiej strony  G_used, które jest naprawdê
wykorzystywane do wykonywania operacji We/Wy. Zarówno G_fdisk, jak i
G_used s± inicjowane: warto¶ciami G_user je¶li s± podane, G_bios je¶li
ta inforamcja jest dostepna wg. CMOS, lub G_phys w przeciwnym wypadku.
Jesli G_log wygl±da rozs±dnie to G_used przybiera tê w³asnie
warto¶æ. W przeciwnym wypadku, je¶li G_used nie ma wiêkszego sensu i
G_phys wygl±da OK, wtedy G_used przyjmuje warto¶æ G_phys. W tym
przypadku `rozs±dnie' oznacza, ¿e liczba g³owic jest w zakresie 1-16.
<P>Innymi s³owy parametry wiersza zachêty s± wa¿niejsze od informacji
pobranych z BIOSu i okre¶laj± jak± geometriê widzi fdisk, lecz je¶li
podane informacje odpowiadaj± geometri poddanej translacji (wiecej ni¿
16 g³owic), wtedy operacje We/wy j±dra zostan± zast±pione odpowiedzi±
sterownika na polecenie IDENTIFY.
<P>
<H2>6.2 Szczegó³y SCSI</H2>

<P>Sytuacja w przypadku SCSI jest trochê inna, poniewa¿ polecenia SCSI
u¿ywaj± logicznych numerów bloków, tak wiêc geometria dysku nie ma
absolutnie ¿adnego znaczenia dla operacjami We/Wy.
Jednak¿e format tabeli partycji jest ci±gle ten sam, wiêc fdisk musi
wymy¶leæ jak±¶ geometriê i równie¿ w tym przypadku korzysta z funkcji
<CODE>HDIO_GETGEO</CODE> - w rzeczywisto¶ci fdisk nie rozró¿nia dysków IDE i
SCSI. Jak ka¿dy mo¿e siê sam przekonaæ (na podstawie szczegó³owego
omówienia poni¿ej) poszcególne drajwery wymy¶laj± ró¿ne
geometriê. Rzeczywi¶cie jeden wielki balagan.
<P>Je¶li nie korzystasz DOSu, to unikaj wszelkich ustawieñ rozszerzonych
translacji i je¶li to mo¿liwe, u¿ywaj ustawieñ 64 g³owice, 32
sektory na ¶cie¿ce (wtedy jeden cylinder ma ³adny rozmiar 1MB).
Unikniesz problemów, gdy przeniesiesz dysk z jednego
sterownika do innego. Niektóre dyski SCSI (aha152x, pas16, ppa,
qlogicfas, qlogicisp) s± tak nerwowe w sprawach zgodno¶ci z MS-DOSem,
¿e nie pozwol± systemowi z zainstalowanym wy³±cznie systemem Linux na
wykorzystanie wiêcej ni¿ 8GB. To jest b³±d.
<P>Jaka jest rzeczywista geometria?
Najprostsza odpowied¼ mówi, ¿e nie ma czego¶ takiego.
I gdyby by³a, to nie chcia³by¶ wiedzieæ, i na pewno NIGDY, ale to
PRZENIGDY nie mów o tym fdiskowi, LILO lub j±dru.
To jest po prostu sprawa pomiêdzy dyskiem i sterownikiem
SCSI. Pozwolisz, ¿e powtórzê: tylko g³upcy mówi± fdiskowi/LILO/j±dru o
rzeczywistej geometrii dysków SCSI.
<P>Lecz je¶li jeste¶ ciekaw i nalegasz, mo¿esz spytaæ o to sam dysk.
Istnieje bardzo wa¿ne polecenie READ CAPACITY, które przekazuje
ca³kowi± objêto¶æ dysku, a drugie polecenie MODE SENSE (patrz Rigid
Disk Drive Geometry Page (strona 04)) pozwala odczytaæ liczbê
cylindrów i g³owic (ta informacje nie mo¿e byæ zmieniona), natomiast
w Format Page (strona 03) podaje liczbê bajów w sektorze i liczbê
sektorów w ¶cie¿ce. Ta ostania liczba jest zwykle zale¿na od wyciêcia
(notch) i liczba sektorów na ¶cie¿ce jest zmienna - ¶cie¿ki zewnêtrzne
posiadaj± wiêcej sektorów, wewnêtrzne mniej. Program pracuj±cy pod
Linuxem o nazwie scsiinfo poda ci te wszystkie informacje.  
<P>Jest wiele szcegó³ów i komplikacji, i jest jasne, ¿e nikt
(prawdopodobnie nawet sam system operacyjny) nie chce wykorzystywaæ
tej informacji. Co wiêcej, tak d³ugo jak martwimy siê tylko o
fdisk i LILO, zwykle otrzymuje siê odpowiedz typu C/H.S=4476/27/171 -
warto¶ci, które nie mog± byæ wykorzystane przez fdisk, poniewa¿ tabela
partycji rezerwuje jedynie dla C/H/S odpowiednio 10/8/6 bitów.
<P>To sk±d na ten temat bierze informacjê funkcja <CODE>HDIO_GETGEO</CODE> ?
Cóz, albo ze sterownika SCSI lub zgaduje. Wygl±da, ¿e niektóre dyski
mysl±, ¿e interesuje nas `rzeczywisto¶æ', lecz nas oczywi¶cie
interesuje jedynie jakie parametry bêd± u¿ywane przez FDISK pod DOSem
czy OS/2 (lub AFDISK Adapteca).
<P>Pamiêtaj, ¿e fdisk Linuxa potrzebuje znaæ liczbê g³owic H i sektorów
na ¶cie¿ce S, aby móc zamieniæ numer sektora w foramcjie LBA na adres
c/h/s, lecz liczba cylindrów C nie ma znaczenia w tej konwersji.
Niektóre dyski u¿ywaj± (C,H,S)=(1032,255,63) w celu zasygnalizowania,
¿e dysk ma co najmniej 1023*255*63 sektorów. Niestety to nie ujawnia
aktualnego rozmiaru dysku i bêdzie ogranicza³o u¿ytkowników wiêkszo¶ci
wersji programu fdisk do wykorzstania tylko oko³o 8GB ich dysków - w
dzisiejszych czasach jest to powa¿ne ograniczenie.
<P>W opisie przedstawionym poni¿ej, M oznacza ca³kowit± pojemno¶æ dysku,
a C,H i S liczbê cylindrów, g³owic i sektorów na ¶cie¿ce.
Je¶li traktujemy C jako wynik dzia³ania C = M / (H*S), wtedy wystarczy
podaæ H i S.
<P>Domy¶lnie H=63,S=32.
<P>
<DL>
<DT><B>aha1740, dtc, g_NCR5380, t128, wd7000:</B><DD><P>H=64, S=32.
<P>
<DT><B>aha152x, pas16, ppa, qlogicfas, qlogicisp:</B><DD><P>H=64, S=32 unless C &gt; 1024, W takim przypadku
H=255, S=63, C = min(1023, M/(H*S)).
(Tak wiêc C jest obciête i h*s*C  nie jest aproksymacj± rozmiaru dysku
M. Taka sytuacja potrafi og³upiæ wiêkszo¶æ wersji programu fdsik.) Kod
w pliku <I>ppa.c</I> wykorzystuje M+1 zamiast M i twierdzi, ¿e to z poowdu
b³êdu w  <I>sd.c</I> M jest przesuniête o 1.
<P>
<DT><B>advansys:</B><DD><P>H=64, S=32 chyba, ¿e C &gt; 1024 i co wiêcej przy w³±czonej opcji
BIOSu `&gt; 1 GB', 
co w takim przypadku daje H=255, S=63.
<P>
<DT><B>aha1542:</B><DD><P>Spytaj sterownika, który z mo¿liwych dwóch schematów translacji jest w
u¿yciu, i u¿yj albo H=255, S=63 lub H=64, S=32. W ostanim przypadku
wy¶wietlany jest komunikat startowy "aha1542.c: Using extended bios translation".
<P>
<DT><B>aic7xxx:</B><DD><P> 
H=64, S=32 chyba, ¿e C &gt; 1024, i co wiêcej je¶li
przekazano parametr startowy (boot) "extended", lub je¶li w pamiêci
SEEPROM, lub BIOSie by³ ustawiony bit `extended', to w takim przypadku
przyjmuje siê H=255, S=63.
<P>
<DT><B>buslogic:</B><DD><P>H=64, S=32 chyba, ¿e C &gt;= 1024, i co wiêcej na sterwoniku zosta³a
w³±czona translacja rozszerzona, co w takim pryzpadku powoduje
przyjêceie  parametrów H=128, S=32 je¶li  M &lt; 2^22  lub  H=255,
S=63 w przeciwnym wypadku. Jednak¿e po dokonaniu wyboru (C,H,S)
odczytywana jest tabela partycji i je¶li dla jednej z trzech mo¿liwo¶ci
(H,S) = (64,32), (128,32), (255,63) gdziekolwiek zgadza siê równo¶æ
endH=H-1, wtedy stosowana jest dana para (H,S) i wy¶wietlany jest
komunikat "Adopting Geometry from Partition Table".
<P>
<DT><B>fdomain:</B><DD><P> 
Znajduje parametry w tabeli parametrów dysku BIOSu,
lub odczytuje tabelê partycji i u¿ywa translacji H=endH+1, S=endS w
przypadku pierwszej partycji (pod warunkiem, ¿e nie jest pusta), lub
u¿ywa H=64, S=32 w przypadku gdy M &lt; 2^21 (1 GB), lub H=128, S=63
je¶li M &lt; 63*2^17 (3.9 GB) w przeciwnym wypadku.  H=255, S=63.
<P>
<DT><B>in2000:</B><DD><P>U¿yj pierwszej pary (H,S) = (64,32), (64,63), (128,63), (255,63), dla
której zajdzie nierówno¶æ C &lt;= 1024. W przeciwnym wypadku skróæ C
do 1023.
<P>
<DT><B>seagate:</B><DD><P>Odczytuje C,H,S z dysku.  (Horror!)  Je¶li C lub S jest zbyt du¿e
wtedy przyjmuje S=17,H=2 i podwaja H a¿ V &lt;&lt;;= 1024. To znaczy, ¿e H
bêdzie mia³o warto¶æ 0, je¶liM &gt; 128*1024*17 (1.1 GB). To jest b³±d.
<P>
<DT><B>ultrastor and u14_34f:</B><DD><P>W zale¿no¶ci o trybu sterownika wykorzystywane jest jedno z
nastêpuj±cych odwzoroañ:((H,S) = (16,63), (64,32), (64,63))
<P>
</DL>

Je¶li drajwer nie poda geometrii dysku, powracamy do metody polegaj±cej
na zgadywaniu na podstawie zawarto¶ci  tabeli partycji, lub ca³kowitej
pojemno¶ci dysku.
<P>Zobacz tabelê partycji. Poniewa¿ powszechnie partycja koñczy siê na
granicy cylindra, znaj±c dla ka¿dej partycji <CODE>end =
(endC,endH,endS)</CODE> mo¿emy po prostu przyj±æ H = <CODE>endH+1</CODE> and S =
<CODE>endS</CODE>. (Przypomnij sobie, ¿e sektory liczy siê od 1.) A dok³adniej
wykonywana jest nastêpuj±ca operacja.
Je¶li istnieje niepusta partycja, odczytaj tê o najwiêkszej warto¶ci
<CODE>beginC</CODE>. Dla tej partycji sprawd¼ <CODE>end+1</CODE>, obliczone przez
dodanie <CODE>start</CODE> i <CODE>length</CODE> przy za³o¿eniu, ¿e ta partycja koñczy
siê na granicy sektorów. Je¶li obie warto¶ci siê zgadzaj± lub je¶li
<CODE>endC</CODE> = 1023  i <CODE>start+length</CODE> jest ca³kowit± wielokrotno¶ci±
<CODE>(endH+1)*endS</CODE>, wtedy mo¿emy za³o¿yæ, ¿e ta partycj± rzeczywi¶cie
by³a wyrównana do granicy cylindra i przyj±æ H = <CODE>endH+1</CODE> i S =
<CODE>endS</CODE>. 
Je¶li jednak tak nie jest, a to dlatego, ¿e nie ma ¿adnej partycji,
lub dlatego, ¿e partycje maj± dziwne rozmiary wtedy spróbuj
wykorzystaæ pojemno¶æ dysku M. Algorytm: przyjmij H=M/(62*1024)
(zaokr±glone w górê), S = M/(1024*H) (zaokr±glone w gorê), C = M/(H*S)
(zaokr±glone w dó³).  W ten sposób otrzymamy geometriê (C,H,S), prz
czym C nie przekroczy 1024, a S 62.
<P>
<H2><A NAME="s7">7. Od t³umacza</A></H2>

<P>Wszelkie uwagi na temat t³umaczenia mile widziane. Uwagi merytoryczne
prosze kierowaæ do autora tekstu angielskiego, chyba ¿e podej¿ewasz,
¿e s± one wynikiem b³êdnego t³umaczenia.
<P>Inne dokumenty HOWTO przet³umaczone na jêzyk polski znajdziesz tutaj:
<A HREF="http://www.ippt.gov.pl/~ppogorze/Linux/JTZ/">http://www.ippt.gov.pl/~ppogorze/Linux/JTZ/</A>.
<P>Wersje txt i html lepiej nadajace sie do druku sa tutaj:
<A HREF="ftp://www.ippt.gov.pl/pub/Linux/JTZ/">ftp://www.ippt.gov.pl/pub/Linux/JTZ/</A>.
<P>
</BODY>
</HTML>
doc-linux-pl-html 2002.06.14-2 / usr / share / doc / HOWTO / pl-html / Large-Disk-HOWTO.pl.html
