/usr/share/doc/HOWTO/pl-html/Sound-HOWTO.pl.html is in doc-linux-pl-html 2002.06.14-2.
This file is owned by root:root, with mode 0o644.
The actual contents of the file can be viewed below.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 | <!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2 Final//EN">
<HTML>
<HEAD>
<META NAME="GENERATOR" CONTENT="SGML-Tools 1.0.9">
<META HTTP-EQUIV="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
<TITLE>Linux Sound-HOWTO, czyli D¼wiêk w Linuxie - Jak To Zrobiæ?</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<H1>Linux Sound-HOWTO, czyli D¼wiêk w Linuxie - Jak To Zrobiæ?<BR></H1>
<H2>Autor: Jeff Tranter,
<A HREF="mailto:jeff_tranter@pobox.com">jeff_tranter@pobox.com</A><BR>
v1.16, 5 stycznia 1997<BR>
<B>Wersja polska: Pawe³ Olszewski
<A HREF="mailto:alder@amg.net.pl">alder@amg.net.pl</A><BR>
v1.01, 23 marca 1997</B></H2>
<P><HR>
<EM>Ten dokument opisuje obs³ugê d¼wiêku w Linuxie. Zawiera listê urz±dzeñ
d¼wiêkowych pracuj±cych z Linuxem, wyja¶nia jak skonfigurowaæ sterowniki
do³±czane do j±dra i odpowiada na czêsto zadawane pytania. Zamiarem autora
jest szybsze wprowadzenie nowych u¿ytkowników w temat i zmniejszenie ruchu
sieciowego w grupach dyskusyjnych Usenetu i pocztowych listach
dyskusyjnych.</EM>
<HR>
<H2><A NAME="s1">1. Wprowadzenie</A></H2>
<P>
<P>Oto dokument Linux Sound HOWTO, czyli D¼wiêk w Linuxie - Jak To Zrobiæ? Z
za³o¿enia ma to byæ szybki poradnik obejmuj±cy wszystko, co potrzebujesz
wiedzieæ aby zainstalowaæ i skonfigurowaæ obs³ugê d¼wiêku pod
Linuxem. Udzielono tu odpowiedzi na czêsto zadawane pytania, a tak¿e
zamieszczono odno¶niki do innych ¼róde³ informacji na rozmaite tematy
zwi±zane z d¼wiêkiem i muzyk± generowan± za pomoc± komputerów.
<P>Zakres pracy jest ograniczony do problematyki kart d¼wiêkowych, odnosz±cej
siê do Linuxa. Wiêcej informacji na temat kart d¼wiêkowych i generowania
d¼wiêku i muzyki z pomoc± komputera znajdziesz w dokumentach wymienionych w
rozdziale <EM>¬ró³a Informacji</EM>.
<P>
<P>
<H2>1.1 Podziêkowania</H2>
<P>
<P>Wiele z tych informacji pochodzi z dokumentacji dostarczonej wraz ze
sterownikiem d¼wiêku, napisanym przez Hannu Savolainena (
<A HREF="mailto:hannu@voxware.pp.fi">hannu@voxware.pp.fi</A>). Sk³adam
podziêkowania Hannu i wielu innym ludziom, którzy tworzyli sterowniki
d¼wiêku do j±dra Linuxa i programy narzêdziowe.
<P>Dziêki pakietowi
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/utils/text/linuxdoc-sgml-1.5.tar.gz">Linuxdoc-SGML</A> ten dokument HOWTO jest dostêpny w kilku formatach,
wygenerowanych z jednego wspólnego pliku ¼ród³owego.
<P>
<P>
<H2>1.2 Historia Wersji</H2>
<P>
<P>
<DL>
<P>
<DT><B>Wersja 1.1</B><DD><P>pierwsza wersja; wys³ana jedynie do kana³u SOUND
pocztowej listy aktywistów Linuxa
<P>
<DT><B>Wersja 1.2</B><DD><P>niewielkie uaktualnienia; pierwsza wersja dostêpna w
archiwach internetowych
<P>
<DT><B>Wersja 1.3</B><DD><P>skonwertowana do formatu SGML; obecnie dostêpna w
kilku formatach dziêki narzêdziom Linuxdoc-SGML Matta Welsha; zmiana
wygl±du z powodu nowego formatu, jedynie niewielkie zmiany w tre¶ci
<P>
<DT><B>Wersja 1.4</B><DD><P>niewielkie poprawki w SGMLu; dodana odpowied¼ na temat
niekompatybilno¶ci kontrolera SCSI Adaptec1542A i karty PAS16
<P>
<DT><B>Wersja 1.5</B><DD><P>sterownik d¼wiêku w wersji 2.5a jest teraz w
dystrybucji j±dra 1.1; uwaga na temat obs³gi GUS-MAX; inne nieznaczne poprawki
<P>
<DT><B>Wersja 1.6</B><DD><P>dodana informacja o b³êdzie "no space on device"
("brak przestrzeni na urz±dzeniu"); dodana uwaga o tym, ¿e Podrêcznik
Hackera (Hacker's Guide) znajduje siê w "ukrytym" katalogu; dodane pytanie
o tryb dwukierunkowy; informacja o b³êdach "device busy" ("urz±dzenie
zajête"); inne nieznaczne poprawki
<P>
<DT><B>Wersja 1.7</B><DD><P>dodane informacje o ASP i AWE32; dostêpny jest VoxWare
2.9; odpowied¼ na pytanie o u¿ywanie IRQ2; odno¶niki do dokumentów HOWTO o
d¼wiêku i SCSI
<P>
<DT><B>Wersja 1.8</B><DD><P>dodane pytanie o b³êdy pod DOSem; wiele niewielkich
poprawek celem uaktualnienia wzglêdem wersji 2.90 sterownika d¼wiêku;
informacja o grze DOOM; odpowied¼ na temat redukcji szumów
<P>
<DT><B>Wersja 1.9</B><DD><P>pytania o nagrywanie i karty-klony
<P>
<DT><B>Wersja 1.10</B><DD><P>napomknienie, ¿e HOWTO dostêpne jest przez WWW, jako
dokumenty do druku i w innych wersjach jêzykowych; informacja na temat
konfliktu DMA ze sterownikiem napêdu ta¶mowego QIC; informacja o karcie
Sound Galaxy NX Pro i myszy szeregowej Logitech
<P>
<DT><B>Wersja 1.11</B><DD><P>D³ugo oczekiwane uaktualnienie (by³em zajêty);
dokument objêty licencj± GPL; uaktualnienie do wersji 3.0 sterownika
d¼wiêku; informacja o wielu nowo obs³ugiwanych kartach; wiêcej informacji o
konfiguracji i usuwaniu b³êdów; masa nowych odno¶ników do stron HTML;
uaktualnienie zgodnie z formatem CD-ROM HOWTO.
<P>
<DT><B>Wersja 1.12</B><DD><P>nowe sterowniki w j±drze 1.3.34; nowe nazwy urz±dzeñ
d¼wiêkowych; adres 1542 to 334 a nie 333; wyja¶nienie statusu Emu i ASP
Creative Labs; wskazanie do stron WWW Creative Labs i MediaTrix
<P>
<DT><B>Wersja 1.13</B><DD><P>wzmianka o nazwie VoxWare; uaktualnienie o najnowsze
obs³ugiwane karty d¼wiêkowe i opcje konfiguracji; pytanie o obs³ugê Plug
and Play; problem rozmiarów bloku; nowe opcje w xconfig i menuconfig;
narzêdzia modutils maj± obs³ugê d¼wiêku; usuniêcie pocztowej listy
dyskusyjnej vger; wyró¿nienie adresu strony WWW autora; inne niewielkie
zmiany
<P>
<DT><B>Wersja 1.14</B><DD><P>Audio Excell DSP16 nie jest obecnie obs³ugiwana
(powinna znowu dzia³aæ za kilka miesiêcy); zmiany w programie configure;
dostêpne jest w³oska wersja jêzykowa tego HOWTO; trick - jak ustawiaæ
wzmocnienie miksowania podczas ³adowania modu³u obs³ugi d¼wiêku; ostatnia
stabilna wersja j±dra to 2.0; now nazwa sterownika d¼wiêku; pytanie o prawa
dostêpu root'a na plikach urz±dzeñ d¼wiêkowych
<P>
<DT><B>Wersja 1.15</B><DD><P>usuniêcie kilku bardzo starych i obecnie
nieaktualnych pytañ; nowy adres e-mail autora; poprawione kilka odwo³añ do
najnowszych pakietów programów; wiêcej informacji o ksi±¿ce nt.
multimediów; niewielkie poprawki pisowni i gramatyki
<P>
<DT><B>Wersja 1.16</B><DD><P>wiele uaktualnieñ i poprawek od Hannu Savolainena;
dodany sze¶ciomiesiêczny "okres przydatno¶ci do u¿ycia"; nowy URL do strony
WWW dotycz±cej ksi±¿ki, dodany odno¶nik do hiszpañskiej wersji jêzykowej;
niewielkie poprawki poprawki pisowni i gramatyki
<P>
</DL>
<P>
<H2>1.3 Nowe wersje tego dokumentu</H2>
<P>
<P>Nowe wersje orygina³u tego dokumentu bêd± okresowo wysy³ane do gupy
dyskusyjnej
<A HREF="news:comp.os.linux.answers">comp.os.linux.answers</A>. Bêd± równie¿ za³adowywane do rozmaitych
anonimowych archiwów ftp, zbieraj±cych tego typu informacje, jak np.
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/docs/HOWTO/">ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/docs/HOWTO/</A>.
<P>Wersje hipertekstowe tego i innych dokumentów Linux HOWTO s± dostêpne na
wielu serwerach WWW w Internecie, w tym pod adresem
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/mdw.html">http://sunsite.unc.edu/mdw/mdw.html</A>. Wiêkszo¶æ CD-ROMowych
dystrybucji Linuxa zawiera dokumenty HOWTO, czêsto w katalogu
<A HREF="/usr/doc/">/usr/doc/</A>, jak równie¿ dokumenty te dostêpne s± u kilku producentów
w postaci drukowanej. Czasami dokumenty HOWTO z dystrybucji na p³ytach
CD-ROM, archiwów ftp i w formie drukowanej s± nieaktualne. Je¶li z daty
wydania tego dokumentu wynika, ¿e ma on wiêcej ni¿ 6 miesiêcy,
prawdopodobnie nowsza wersja jest ju¿ dostêpna w Internecie.
<P>Wersja polska znajduje siê wraz z pozosta³ymi dokumentami Linux-HOWTO w
wersji polskiej w archiwum
<A HREF="ftp://ftp.jtz.org.pl/HOWTO/">ftp://ftp.jtz.org.pl/HOWTO/</A><P>Oryginalna, angielska wersja tego dokumentu:
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/HOWTO/">ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/HOWTO/</A>.
<P>Francuska wersja tego dokumentu :
<A HREF="ftp://ftp.ibp.fr/pub2/linux/french/docs/HOWTO/">ftp://ftp.ibp.fr/pub2/linux/french/docs/HOWTO/</A>.
<P>Japoñska wersja tego dokumentu :
<A HREF="http://yebisu.ics.es.osaka-u.ac.jp/linux/">http://yebisu.ics.es.osaka-u.ac.jp/linux/</A>.
<P>W³oska wersja tego dokumentu :
<A HREF="http://www.psico.unipd.it/ildp/docs/HOWTO/Sound-HOWTO.html">http://www.psico.unipd.it/ildp/docs/HOWTO/Sound-HOWTO.html</A>.
<P>Hiszpañska wersja tego dokumentu :
<A HREF="http://www.insflug.nova.es/howtos/online/sonido/sonido-COMO.html">http://www.insflug.nova.es/howtos/online/sonido/sonido-COMO.html</A>.
<P>Je¶li przet³umaczysz orygina³ na inn± wersjê jêzykow±, daj znaæ autorowi, a
do powy¿szej listy dodany zostanie odpowiedni odno¶nik.
<P>
<H2>1.4 Informacja zwrotna</H2>
<P>
<P>Polegam na Tobie, czytelniku, aby uczyniæ ten dokument u¿ytecznym. Je¶li
masz jakie¶ sugestie, poprawki lub komentarze, proszê wy¶lij je do mnie,
<A HREF="mailto:jeff_tranter@pobox.com">jeff_tranter@pobox.com</A>, a ja spróbuje w³±czyæ je do
nastêpnej wersji.
<P>Wyra¿am równie¿ chêæ udzielania odpowiedzi na ogólne pytania dotycz±ce kart
d¼wiêkowych tak dobrze jak tylko potrafiê. Jednak zanim zapytasz mnie,
<EM>zapoznaj siê proszê z ca³ym niniejszym HOWTO</EM>, a wysy³aj±c pytanie
<EM>do³±cz dok³adn± informacjê na temat problemu</EM>.
<P>Je¶li opublikujesz ten dokument na dysku CD-ROM lub w wersji drukowanej,
by³bym wdziêczny za przes³anie mi jednego egzemplarza. Napisz e-mail, to
podam mój adres pocztowy. Warto w takiej sytuacji równie¿ rozwa¿yæ datek na
rzecz Projektu Dokumentacji Linuxa (Linux Documentation Project), co
wspomo¿e ideê darmowej dokumentacji do Linuxa. W sprawie dok³adniejszych
informacji skontaktuj siê z koordynatorem projektu Linux HOWTO, Gregiem
Hankinsem
<A HREF="mailto:gregh@sunsite.unc.edu">mailto:gregh@sunsite.unc.edu</A>.
<P>
<H2>1.5 Polityka Dystrybucji</H2>
<P>
<P>Prawa autorskie 1995-1997 Jeff Tranter.
<P>Ten HOWTO jest darmow± dokumentacj±; mo¿esz go rozprowadzaæ i/lub
modyfikowaæ na zasadach okre¶lonych w Generalnej Publicznej Licencji GNU
(GPL) przez Fundacjê Darmowego Oprogramowania (Free Software Foundation);
Licencja w wersji 2 lub (zgodnie z Twoim uznaniem) jakakolwiek pó¼niejsza.
<P>Dokument ten rozprowadzany jest w nadziei, ¿e bêdzie przydatny, jednak <B>bez
¿adnej gwarancji</B>; nawet bez domniemanej gwarancji <B>przeznaczenia</B> lub
<B>przydatno¶ci do konkretnego celu</B>. Wiêcej szczegó³ów znajdziesz w
Generalnej Publicznej Licencji GNU.
<P>Mo¿esz otrzymaæ kopiê Generalnej Publicznej Licencji GNU, je¶li napiszesz
do Free Software Foundation, Inc., 675 Mass Ave, Cambridge, MA 02139, USA.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s2">2. Technologia Kart D¼wiêkowych</A></H2>
<P>
<P>Ten rozdzia³ jest <EM>bardzo</EM> skrótowym przegl±dem technologii d¼wiêku
komputerowego, który ma na celu u³atwiæ ci zrozumienie pó¼niej u¿ywanych
pojêæ. Aby dowiedzieæ siê wiêcej, powiniene¶ odwo³aæ siê do ksi±¿ek o
d¼wiêku cyfrowym lub cyfrowym przetwarzaniu sygna³ów d¼wiêkowych.
<P>
<P>D¼wiêk jest zjawiskiem <EM>analogowym</EM>; mo¿e przyjmowaæ dowolne warto¶ci z
ci±g³ego przedzia³u. Komputery s± <EM>cyfrowe</EM>; lubi± pracowaæ z
warto¶ciami dyskretnymi. Karty d¼wiêkowe wykorzystuj± urz±dzenie zwane
<EM>Konwerterem Analogowo - Cyfrowym</EM> (A/D lub ADC) do konwersji napiêæ
odpowiadaj±cych analogowym falom d¼wiêkowym do postaci cyfrowych lub
numerycznych warto¶ci, które mo¿na przechowywaæ w pamiêci. Podobnie,
<EM>Konwerter Cyfrowo - Analogowy</EM> (D/A lub DAC) przekszta³ca warto¶ci
numeryczne z powrotem na napiêcia analogowe, które w efekcie mog± sterowaæ
g³o¶nikiem, produkuj±c d¼wiêk.
<P>Proces przetwarzania postaci analogowej na cyfrow±, zwany próbkowaniem,
obci±¿ony jest pewnym b³êdem. Dwa czynniki s± najwa¿niejsze przy
okre¶laniu, jak wiernie próbkowany d¼wiêk odwzorowuje analogowy
orygina³. <EM>Czêstotliwo¶æ próbkowania</EM> to liczba próbek pobranych w danej
jednostce czasu (najczê¶ciej okre¶lana w próbkach na sekundê lub
Hertzach). Przy niskiej czêstotliwo¶ci próbkowania analogowy sygna³
odwzorowany bêdzie mniej dok³adnie. <EM>Rozmiar próbki</EM> to zakres warto¶ci
u¿ywanych do opisania ka¿dej próbki, zazwyczaj oznaczony w bitach. Im
wiêkszy rozmiar próbki, tym dok³adniejszy bêdzie sygna³ cyfrowy.
<P>Karty d¼wiêkowe najczê¶ciej u¿ywaj± próbek 8- lub 16-bitowych przy
czêstotliwo¶ciach próbkowania od oko³o 4000 do 44.000 próbek na
sekundê. Próbki mog± równie¿ zawieraæ jeden kana³ (mono) lub dwa kana³y
(stereo).
<P><EM>Synteza FM</EM> jest starsz± technik± wytwarzania d¼wiêku. Polega na
³±czeniu ró¿nych fal d¼wiêkowych (np. sinusoidalnej, trójk±tnej,
kwadratowej). Syntezê FM ³atwiej jest zaimplementowaæ sprzêtowo ni¿
konwersjê D/A, ale za to trudniej j± oprogramowaæ. Jest ona równie¿ mniej
elastyczna. Wiele kart d¼wiêkowych obs³uguje syntezê FM dla celów wstecznej
kompatybilno¶ci ze starszymi kartami i programami. Zazwyczaj zawieraj± one
kilka niezale¿nych generatorów d¼wiêku lub <EM>g³osów</EM>.
<P>
<P><EM>Synteza Wavetable</EM> ³±czy elastyczno¶æ konwersji D/A z wielokana³owymi
mo¿liwo¶ciami syntezy FM. W tej technologii przetworzone na postaæ cyfrow±
g³osy mog± byæ za³adowane do dedykowanego obszaru pamiêci, a nastêpnie
odtwarzane, ³±czone i modyfikowane przy niewielkim obci±¿eniu procesora.
Wszystkie najlepsze karty d¼wiêkowe obs³uguj± syntezê wavetable.
<P>Wiêkszo¶æ kart d¼wiêkowych daje mo¿liwo¶æ <EM>miksowania</EM> - ³±czenia
sygna³ów z ró¿nych ¼róde³ wej¶ciowych i kontrolowania poziomów g³o¶no¶ci.
<P><EM>MIDI</EM> jest skrótem od nazwy Musical Instrument Digital Interface
(Cyfrowy Interfejs Instrumentów Muzycznych) i jest standardowym protoko³em
sprzêtowym i programowym pozwalaj±cym instrumentom muzycznym na
komunikowanie siê ze sob±. Sygna³y przes³ane po szynie MIDI mog± byæ
równie¿ przechowywane w plikach MIDI do pó¼niejszej obróbki i
odtwarzania. Wiele kart d¼wiêkowych zawiera interfejs MIDI. Te, które go
nie maj±, nadal mog± odgrywaæ pliki MIDI przy u¿yciu zintegrowanych w
karcie funkcji.
<P><EM>Pliki MOD</EM> s± powszechnym formatem utworów generowanych za pomoc±
komputerów. Obok informacji o nutach, które maj± byæ zagrane, pliki te
zawieraj± cyfrowe próbki instrumentów (inaczej zwane g³osami). Pliki MOD po
raz pierwszy pojawi³y siê na komputerach Amiga, ale mog± byæ odtwarzane z
pomoc± stosownego oprogramowania na innych systemach, z Linuxem w³±cznie.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s3">3. Obs³ugiwane Urz±dzenia</A></H2>
<P>
<P>W tym rozdziale wymieniono karty graficzne i interfejsy, które s± obecnie
obs³ugiwane przez Linuxa. Informacja tutaj zawarta oparta jest na
najnowszych w trakcie pisania tego dokumentu j±drach Linuxa.
<P>Sterownik d¼wiêku ma sw± w³asn± numeracjê wersji. Ostatnie stabilne j±dro
Linuxa to wersja 2.0.27, wykorzystuj±ca sterownik d¼wiêku w wersji
3.5.4-960630.
<P>Autor sterownika d¼wiêku, Hannu Savolainen, zazwyczaj równie¿ udostêpnia
nowsze wersje sterownika d¼wiêku zanim w³±czane s± one do standardowej
dystrybucji j±dra Linuxa. Najbardziej aktualna lista obs³ugiwanych kart
znajduje siê pod adresem
<A HREF="http://www.4front-tech.com/ossfree/new_cards.html">http://www.4front-tech.com/ossfree/new_cards.html</A> (USA) lub
<A HREF="http://personal.eunet.fi/pp/voxware/new_cards.html">http://personal.eunet.fi/pp/voxware/new_cards.html</A> (Europa).
Na tych stronach wyszczególnione jest, która wersja sterownika d¼wiêku jest
wymagana przy danym typie karty d¼wiêkowej, lub czy sterownik danej karty
jest nadal w fazie rozwoju. Plik
<A HREF="/usr/src/linux/drivers/sound/Readme.cards">/usr/src/linux/drivers/sound/Readme.cards</A>, rozprowadzany wraz ze
sterownikiem d¼wiêku do j±dra, zawiera informacjê o obs³ugiwanych kartach,
ale nie zawsze jest aktualny.
<P>Sterownik d¼wiêku powinien równie¿ dzia³aæ z wiêkszo¶ci± kart d¼wiêkowych
na platformie Alpha. Jednak¿e, niektóre karty mog± wywo³ywaæ konflikty na
portach I/O innych urz±dzeñ systemów opartych na Alpha, nawet je¶li dzia³aj±
one poprawnie na komputerach i386, wiêc ogólnie rzecz bior±c nie mo¿na z
góry okre¶liæ, czy dana karta bêdzie dzia³aæ, zanim siê faktycznie nie
spróbuje.
<P>W czasie, gdy to piszê, sterownik d¼wiêku nie dzia³a jeszcze na wersji
Linuxa na systemy z procesorem PowerPC, ale w przysz³o¶ci obs³uga ta
powinna siê pojawiæ.
<P>Wygl±da na to, ¿e sterownik d¼wiêku mo¿na do³±czyæ do j±dra w wersji Linuxa
na systemy MIPs, ale obawiam siê ¿e nie specjalnie dzia³a (czy komputery
MIPs maj± w ogóle sloty ISA?).
<P>J±dro Linuxa zawiera osobne sterowniki dla wersji na Atari i Amigê, które
implementuj± kompatybilny podzestaw sterownika na platformê Intel, przy u¿yciu
wbudowanych w te komputery urz±dzeñ.
<P>Wersja Linuxa na systemy SPARC nie ma obecnie obs³ugi d¼wiêku (podobnie jak
Amiga i Atari, komputery SPARC maj± wbudowane urz±dzenia d¼wiêkowe, wiêc
mo¿na to za³atwiæ nowym sterownikiem).
<P>
<H2>3.1 Karty D¼wiêkowe</H2>
<P>
<P>Nastêpuj±ce karty d¼wiêkowe obs³ugiwane s± przez sterownik d¼wiêku j±dra
Linuxa:
<P>
<UL>
<LI>ATI Stereo F/X (nie jest ju¿ produkowana)</LI>
<LI>AdLib (nie jest ju¿ produkowana)</LI>
<LI>Ensoniq SoundScape (i kompatybilne firm Reveal i Spea)</LI>
<LI>Gravis Ultrasound</LI>
<LI>Gravis Ultrasound ACE</LI>
<LI>Gravis Ultrasound Max</LI>
<LI>Gravis Ultrasound z opcjonalnym próbkowaniem 16-bitowym</LI>
<LI>Logitech Sound Man 16</LI>
<LI>Logitech SoundMan Games</LI>
<LI>Logitech SoundMan Wave</LI>
<LI>MAD16 Pro (uk³ady OPTi 82C928, 82C929, 82C930, 82C924)</LI>
<LI>Media Vision Jazz16</LI>
<LI>MediaTriX AudioTriX Pro</LI>
<LI>Microsoft Windows Sound System (MSS/WSS)</LI>
<LI>Mozart (OAK OTI-601)</LI>
<LI>Orchid SW32</LI>
<LI>Personal Sound System (PSS)</LI>
<LI>Pro Audio Spectrum 16</LI>
<LI>Pro Audio Studio 16</LI>
<LI>Pro Sonic 16</LI>
<LI>Roland MPU-401 interfejs MIDI</LI>
<LI>Sound Blaster 1.0 </LI>
<LI>Sound Blaster 16</LI>
<LI>Sound Blaster 16ASP</LI>
<LI>Sound Blaster 2.0</LI>
<LI>Sound Blaster AWE32</LI>
<LI>Sound Blaster Pro</LI>
<LI>TI TM4000M notebook</LI>
<LI>ThunderBoard</LI>
<LI>Turtle Beach Tropez ("classic", ale nie Plus)</LI>
<LI>Turtle Beach Maui</LI>
<LI>Yamaha FM synthesizers (OPL2, OPL3 i OPL4)</LI>
<LI>6850 UART interfejs MIDI</LI>
</UL>
<P>Nale¿y zauwa¿yæ, ¿e karty Plug and Play (PnP) nie s± w pe³ni kompatybilne
ze starszymi modelami bez PnP tego samego urz±dzenia. Dla przyk³adu,
SoundBlaster16 PnP nie jest w pe³ni zgodna z oryginaln± kart±
SoundBlaster16. Podobnie jest w przypadku kart Soundscape PnP i GUS
PnP. Wiêcej informacji o Plug and Play znajdziesz w dalszej czê¶ci tego
dokumentu.
<P>Nastêpuj±ce karty <EM>nie s±</EM> obs³ugiwane, z powodu, ¿e s± przestarza³e,
b±d¼ dlatego, ¿e producent nie chce udostêpniæ informacji programistycznych
niezbêdnych do napisania sterownika.
<P>
<UL>
<LI>Pro Audio Spectrum (oryginalna)</LI>
<LI>Pro Audio Spectrum+ </LI>
<LI>starsze (oparte o Sierra Aria) karty d¼wiêkowe firmy Diamond</LI>
</UL>
<P>Inne karty d¼wiêkowe, które okre¶la siê jako kompatybilne z jedn± z
obs³ugiwanych kart d¼wiêkowych <EM>mog±</EM> dzia³aæ, je¶li s± zgodne sprzêtowo
(tj. na poziomie rejestrów).
<P>Mimo faktu, i¿ wiêkszo¶æ kart d¼wiêkowych tytu³uje siê mianem
"kompatybilnych z SoundBlaster", bardzo niewiele z obecnie sprzedawanych
kart jest wystarczaj±co kompatybilnych, aby pracowaæ z linuxowym
sterownikiem karty SoundBlaster. Karty te najczê¶ciej pracuj± lepiej pod
kontrol± sterownika MSS/WSS lub MAD16. Jedynie prawdziwe karty
SoundBlaster, produkowane przez Creative Labs, zawieraj±ce oryginalne
uk³ady (tzn. SoundBlaster16 Vibra), karty MV Jaz16 i oparte o ESS688/1688
dzia³aj± dobrze ze sterownikiem SoundBlaster. Próba u¿ycia ustawienia
"16-bitowa karta d¼wiêkowa kompatybilna z SoundBlaster Pro" to zazwyczaj
tylko strata czasu.
<P>J±dro Linuxa obs³uguje port SCSI wbudowany w niektóre karty d¼wiêkowe
(np. ProAudioSpectrum 16) i firmowy interfejs do niektórych napêdów CD-ROM
(np. Soundblaster Pro). Wiêcej informacji znajdziesz w dokumentach
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/SCSI-HOWTO.html">Linux SCSI HOWTO</A> oraz
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/CDROM-HOWTO.html">Linux CDROM HOWTO</A><P>Dostêpny jest tak¿e ³adowalny modu³ j±dra obs³uguj±cy porty joysticka -
równie¿ te, które znajduj± siê na niektórych kartach d¼wiêkowych.
<P>Zauwa¿, ¿e obs³uga SCSI, CD-ROM, joysticka i sterowniki d¼wiêkowe w j±drze
s± od siebie ca³kowicie niezale¿ne.
<P>Najnowsze informacje o sterowniku kart d¼wiêkowych znajdziesz na stronie
WWW Hannu Savolainena, której adres wymieniony jest w rozdziale <EM>¬ród³a Informacji</EM>.
<P>
<P>
<H2>3.2 Dodatkowe Sterowniki D¼wiêku</H2>
<P>
<P>Dostêpnych jest te¿ kilka "nieoficjalnych" sterowników d¼wiêku, nie
w³±czonych do dystrybucji j±dra Linuxa, u¿ywanych zamiast standardowego
sterownika d¼wiêku.
<P>Komercyjn± wersjê sterownika d¼wiêku pod Linuxa sprzedaje firma 4Front
Technologies. Oferowana przez nich wersja ma kilka dodatkowych funkcji w
porównaniu ze sterownikiem w³±czonym do dystrybucji j±dra Linuxa. Wiêcej
informacji na ten temat znajdziesz na stronie WWW
<A HREF="http://www.4front-tech.com/">4Front Technologies</A>.
<P>Markus Mummert (
<A HREF="mailto:mum@mmk.e-technik.tu-muenchen.de">mum@mmk.e-technik.tu-muenchen.de</A>) stworzy³ pakiet sterowników do
kart Turtle Beach MultiSound (classic), Tahiti i Monterey. W dokumentacji
czytamy:
<P>
<BLOCKQUOTE>
"Jest on zaprojektowany do wysokiej jako¶ci zapisu/odczytu z dysku twardego
bez utraty synchronizacji nawet na obci±¿onych systemach. Inne funkcje,
takie jak synteza fal, MIDI i cyfrowy procesor sygna³owy (DSP) nie mog± byæ
u¿ywane. Nie jest równie¿ mo¿liwe jednoczesne odtwarzanie i
nagrywanie. Obecnie zastêpuje on VoxWare i by³ testowany na kilku wersjach
j±dra, od 1.0.9 do 1.2.1. Mo¿na go równie¿ zainstalowaæ na systemach UN*X
SysV386R3.2."
</BLOCKQUOTE>
<P>Mo¿na je znale¼æ pod adresem
<A HREF="http://www.cs.colorado.edu/~mccreary/tbeach">http://www.cs.colorado.edu/~mccreary/tbeach</A>.
<P>Kim Burgaard (
<A HREF="mailto:burgaard@daimi.aau.dk">burgaard@daimi.aau.dk</A>) napisa³ sterownik i programy narzêdziowe do
interfejsu MIDI Roland MPU-401. Opis z mapy oprogramowania Linuxa jest
nastêpuj±cy:
<P>
<BLOCKQUOTE>
"Sterownik do interfejsów MIDI w pe³ni zgodnych z Roland MPU-401 (w tym
równie¿ Roland SCC-1 i RAP-10/ATW-10). Wraz ze sterownikiem otrzymujemy
u¿yteczny zestaw programów narzêdziowych, w sk³ad którego wchodz± miêdzy
innymi odtwarzacz i rejestrator standardowych plików MIDI (Standard MIDI
Files)."
</BLOCKQUOTE>
<P>
<BLOCKQUOTE>
Od czasu wydania wersji 0.11a dokonano licznych ulepszeñ. Miêdzy innymi,
sterownik zawiera obecnie procedury dzielenia pracy IRQ i mo¿na go
skompilowaæ z nowym interfejsem modu³ów j±dra. Opcja pracy z metronomem,
mo¿liwo¶æ synchronizowania np. grafiki na podstawie rytmu bez utraty
precyzji, zaawansowany interfejs powtarzania/nagrywania/nadpisywania i
wiele, wiele wiêcej."
</BLOCKQUOTE>
<P>Mo¿na to znale¼æ pod adresem :
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/kernel/sound/mpu401-0.2.tar.gz">ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/kernel/sound/mpu401-0.2.tar.gz</A>.
<P>
<H2>3.3 G³o¶nik PC (PC Speaker)</H2>
<P>
<P>Dostêpny jest sterownik d¼wiêku, nie wymagaj±cy ¿adnych dodatkowych
urz±dzeñ d¼wiêkowych; wykorzystuje on wewnêtrzny g³o¶nik PC. Jest on w
wiêkszo¶ci programowo zgodny ze sterownikiem kart d¼wiêkowych, jednak jak
mo¿na siê by³o spodziewaæ, jako¶æ uzyskiwanego d¼wiêku jest znacznie gorsza
i procesor jest znacznie bardziej obci±¿ony. Wyniki bywaj± ró¿ne, zale¿nie
od charakterystyki danego g³o¶nika. Wiêcej informacji znajdziesz w
dokumentach do³±czonych do sterownika g³o¶nika PC.
<P>Bie¿±ca wersja to 0.9b i mo¿na j± zdobyæ pod adresem
<A HREF="ftp://ftp.informatik.hu-berlin.de/pub/os/linux/hu-sound/">ftp://ftp.informatik.hu-berlin.de/pub/os/linux/hu-sound/</A><P>
<H2>3.4 Port Równoleg³y</H2>
<P>
<P>Innym wyj¶ciem jest skonstruowanie konwertera cyfrowo-analogowego w oparciu
o równoleg³y port drukarki i kilka dodatkowych komponentów. Jako¶æ d¼wiêku
w tym przypadku jest lepsza ni¿ na g³o¶niku PC, ale nadal sterownik
konsumuje du¿o czasu procesora. Wskazówki dotycz±ce budowy takiego
konwertera, oraz odpowiedni sterownik zawiera wcze¶niej wspomniany pakiet
steruj±cy do g³o¶nika PC.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s4">4. Instalacja</A></H2>
<P>
<P>Konfiguracja obs³ugi d¼wiêku przez Linuxa sprowadza siê do nastêpuj±cych
kroków:
<P>
<OL>
<LI>Instalacja karty d¼wiêkowej.</LI>
<LI>Konfiguracja i kompilacja j±dra z obs³ug± d¼wiêku.</LI>
<LI>Stworzenie plików urz±dzeñ.</LI>
<LI>Prze³adowanie j±dra Linuxa i testowanie ustawieñ.</LI>
</OL>
<P>Nastêpne rozdzia³y szczegó³owo opisuj± ka¿dy z tych kroków.
<P>
<H2>4.1 Instalacja Karty D¼wiêkowej</H2>
<P>
<P>Post±p zgodnie ze wskazówkami producenta odno¶nie instalacji sprzêtu, lub
zleæ instalacjê dostawcy twojego komputera.
<P>Starsze karty d¼wiêkowe maj± zazwyczaj prze³±czniki lub jumpery pozwalaj±ce
dobraæ ustawienia IRQ, kana³ów DMA, itd.; zapisz sobie warto¶ci, które
ustawisz. Je¶li nie masz pewno¶ci, wykorzystaj ustawienia fabryczne. W
miarê mo¿liwo¶ci próbuj unikaæ konfliktów karty z innymi urz±dzeniami
(np. kartami ethernet, kontrolerami SCSI, portami szeregowymi i
równoleg³ymi).
<P>Zazwyczaj powiniene¶ u¿ywaæ te same ustawienia portu I/O, IRQ i DMA, które
dzia³aj± pod DOSem. Jednak w niektórych przypadkach (szczególnie przy
kartach PnP) dla poprawnego dzia³ania karty pod Linuxem ustawienia bêd±
musia³y byæ inne. Mo¿e siê przydaæ metoda do¶wiadczalna.
<P>
<H2>4.2 Konfigurowanie j±dra</H2>
<P>
<P>Przy wstêpnej instalacji Linuxa prawdopodobnie u¿y³e¶ j±dra
prekompilowanego. J±dra te zazwyczaj nie zawieraj± obs³ugi
d¼wiêku. Najlepiej przekompilowaæ j±dro samemu z takimi sterownikami, jakie
s± Ci potrzebne. Mo¿esz równie¿ chcieæ przekompilowaæ j±dro aby uaktualniæ
je do nowszej wersji lub aby zwolniæ nieco pamiêci przez zminimalizowanie
jego rozmiarów.
<P>Szczegó³y odno¶nie kompilacji j±dra znajdziesz w
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/Html/Kernel-HOWTO.pl.html">Linux Kernel HOWTO</A> po polsku (lub w oryginale
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Kernel-HOWTO.html">Linux Kernel HOWTO</A>). Wspomnê tutaj tylko o kilku kwestiach specyficznych
dla kart d¼wiêkowych.
<P>Je¶li nigdy wcze¶niej nie konfigurowa³e¶ obs³ugi d¼wiêku w j±drze, dobrze
by³oby, aby¶ przeczyta³ <EM>wszystkie</EM> dokumenty Readme do³±czone do
sterowników d¼wiêku do j±dra, w szczególno¶ci informacjê o konkretnym typie
karty d¼wiêkowej, której u¿ywasz. Nastêpuj±ce pliki informacyjne mo¿na
znale¼æ w katalogu kodu ¼ród³owego sterownika d¼wiêku do j±dra, zazwyczaj
<A HREF="/usr/src/linux/drivers/sound">/usr/src/linux/drivers/sound</A>:
<P>
<PRE>
CHANGELOG - opis zmian w poszczególnych wersjach
COPYING - ograniczenia rozprowadzania i prawa autorskie
Readme - naj¶wie¿sze i najwa¿niejsze informacje
Readme.aedsp16 - informacje o karcie d¼wiêkowej Audio Excel DSP 16
Readme.cards - uwagi na temat konfigurowania konkretnych kart
Readme.linux - uwagi o instalacji osobnych wersji sterownika d¼wiêku
Readme.modules - jak skompilowaæ sterownik d¼wiêku do postaci modu³u ³adowalnego
Readme.v30 - nowe funkcje w wersji 3.0 sterownika d¼wiêku
experimental.txt - uwagi o opcjach eksperymantalnych
</PRE>
<P>Post±p zgodnie ze zwyk³± procedur± tworzenia j±dra. Obecnie dostêpne s±
trzy interfejsy u³atwiaj±ce konfigurowanie j±dra. Graficzny interfejs
dzia³aj±cy w X11 mo¿na wywo³aæ wpisuj±c "make xconfig". Interfejs oparty o
okienkowe menu, wymagaj±cy jedynie trybu tekstowego jest dostêpny jako
"make menuconfig". Pierwotna metoda, wywo³ywana przez "make config", to
prosty, tekstowy interfejs.
<P>Szczególnie uwa¿nie nale¿y korzystaæ z "make xconfig" i "make
menuconfig". Nale¿y dok³adnie prze¶ledziæ wszystkie pytania
Yes/No. Domy¶ln± odpowiedzi± na te pytania jest zawsze 'No' (nie), co nie
we wszystkich przypadkach jest poprawne. W szczególno¶ci opcja "/dev/dsp
and /dev/audio support" (CONFIG_AUDIO) powinna zazwyczaj byæ w³±czona.
<P>W tym dokumencie przyj±³em za³o¿enie, ¿e konfigurowaæ bêdziesz j±dro metod±
tradycyjn± "make config" - odpowiadaj±c na kolejne pytania, chocia¿ sam
proces jest podobny w innych przypadkach.
<P>S± równie¿ dwie ró¿ne metody konfigurowania d¼wiêku. Pierwsza to
tzw. "stara" metoda (jedyna dostêpna w j±drach przed wersj±
2.0.0). Wykorzystuje ona osobny program konfiguracyjny, bêd±cy czê¶ci±
sterownika d¼wiêku. Sposób ten jest skuteczny w przypadku wiêszo¶ci kart
d¼wiêkowych z wyj±tkiem kilku rzadkich modeli, które wymagaj± dodatkowych
sterowników "niskopoziomowych" (miroSOUND, AWE32 i AEDSP16).
<P>Druga, "nowa" metoda, jest lepiej zintegrowana z okienkowym systemem
konfiguracji j±dra. Nie dzia³a ona w przypadku kart, które wymagaj± pliku
za³adowanego od producenta. Nale¿± do nich karty PSS, SM Wave, AudioTrix
Pro i TurtleBeach Tropez/Maui. Przy tych kartach konieczne jest u¿ycie
starej metody.
<P>"make xconfig" wywo³uje zawsze "now±" metodê. Przy "make menuconfig" mo¿esz
wybraæ miêdzy "star±" i "now±" metod± w okienku konfiguracji d¼wiêku. Je¶li
natomiast u¿ywasz "make config", domy¶lnie wybierana jest "stara"
metoda. Jednak je¶li ju¿ raz skorzysta³e¶ z "nowej" metody, bêdzie ona
równie¿ u¿ywana przez "make config". Prze³±czyæ siê do "starej" metody
mo¿esz wówczas przez uruchomienie "make menuconfig" i wybranie jej w menu.
<P>Zalecany sposób to u¿ycie "make menuconfig" w po³±czeniu ze "star±"
metod±. Wiele problemów konfiguracji d¼wiêku powstaje (przynajmniej
czê¶ciowo) z powodu niepoprawnego u¿ycia "nowej" metody.
<P>Mo¿liwe jest równie¿ skompilowanie sterownika d¼wiêku do postaci
³adowalnego modu³u j±dra. Na pocz±tek zalecam wkompilowanie sterownika do
rezydentnej czê¶ci j±dra. Z chwil±, gdy ju¿ zostanie przetestowany i dzia³a
poprawnie, mo¿esz spróbowaæ opcjê modu³u.
<P>Po uruchomieniu <CODE>make config</CODE>, w³±cz obs³ugê d¼wiêku odpowiadaj±c "y" na
pytanie:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Sound card support (CONFIG_SOUND) [M/n/y/?]
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Po zakoñczeniu pytañ konfiguracyjnych skompilowany i uruchomiony zostanie
program konfiguracji d¼wiêku, który nastêpnie wypyta ciê o po¿±dane opcje
dotycz±ce kart d¼wiêkowych. Odpowiadaj na te pytania ostro¿nie,
nieprawid³owa odpowied¼ mo¿e spowodowaæ, ¿e pewne dalsze pytania w ogóle
nie zostan± zadane. Dla przyk³adu, nie odpowiadaj "yes" na pierwsze pytanie
(PAS16) je¶li rzeczywi¶cie nie masz PAS16. Nie w³±czaj wiêkszej ilo¶ci kart
ni¿ faktycznie potrzebujesz obs³u¿yæ, gdy¿ jedynie zajmuje to
pamiêæ. Dodatkowo, niektóre sterowniki (jak MPU-401) mog± k³óciæ siê z
kontrolerem SCSI i uniemo¿liwiaæ ³adowanie j±dra.
<P>Wymieniam poni¿ej opisy poszczególnych opcji konfiguracji. Odpowiedz "y"
(tak) lub "n" (nie) na ka¿de pytanie. Pokazywana jest odpowied¼ domy¶lna,
wiêc "[Y/n/?]" oznacza domy¶lnie "y", a "[N/y/?]" oznacza, ¿e domy¶lnym
ustawieniem jest "n". Aby u¿yæ ustawienie domy¶lne po prostu naci¶nij
Enter, ale pamiêtaj, ¿e warto¶æ ta niekoniecznie jest poprawna.
<P>Wpisuj±c znak zapytania ("?") otrzymasz krótk± informacjê opisuj±c± dan±
opcjê konfiguracji.
<P>Zauwa¿ równie¿, ¿e nie wszystkie pytania musz± uzyskaæ odpowied¼. Program
konfiguracyjny mo¿e wy³±czyæ pewne pytania zale¿nie od wcze¶niejszych
odpowiedzi. Mo¿e równie¿ wybieraæ pewne opcje automatycznie.
<P>
<DL>
<P>
<P>
<DT><B>Old configuration exists in /etc/soundconf. Use it [Y/n/?]<BR>
<I>(W /etc/soundconf znaleziono poprzedni± konfiguracjê. U¿yæ j± [Y/n/?])</I></B><DD><P>Je¶li wcze¶niej kompilowa³e¶ j±dro z obs³ug± d¼wiêku, mog± byæ zapisane
ustawienia poprzedniej konfiguracji. Je¶li chcesz u¿yæ poprzednio wybrane
opcje, odpowiedz "y". Je¶li chcesz spróbowaæ innej konfiguracji lub
uaktualni³e¶ j±dro do nowszej wersji, powiniene¶ odpowiedzieæ "n" i przej¶æ
przez procedurê konfiguracji.
<P>
<DT><B>ProAudioSpectrum 16 support [Y/n/?]<BR>
<I> (Obs³uga ProAudioSpectrum 16 [Y/n/?])</I></B><DD><P>Odpowiedz "y" <EM>tylko</EM> je¶li masz kartê Pro Audio Spectrum <EM>16</EM>,
ProAudio Studio 16 lub Logitech SoundMan 16. Nie odpowiadaj "y" je¶li masz
jak±¶ inn± kartê firmy Media Vision lub Logitech, gdy¿ nie s± one
kompatybilne z PAS16.
<P>
<DT><B>SoundBlaster support [Y/n/?]<BR>
<I> (Obs³uga kart SoundBlaster [Y/n/?])</I></B><DD><P>Odpowiedz "y" je¶li masz oryginaln± kartê SoundBlaster produkcji Creative
Labs, lub klon w 100% kompatybilny (jak np. Thunderboard lub SM
Games). Je¶li twoja karta jest na li¶cie obs³ugiwanych kart, zerknij na
instrukcje do tej konkretnej karty zawarte w pliku <CODE>Readme.cards</CODE>
zanim odpowiesz na to pytanie. Przy nieznanych kartach mo¿esz odpowiedzieæ
"y" je¶li w opisie dostarczonym z kart± stwierdzono, ¿e jest kompatybilna z
SoundBlasterem.
<P>
<DT><B>Gravis Ultrasound support [Y/n/?]<BR>
<I> (Obs³uga Gravis Ultrasound [Y/n/?])</I></B><DD><P>Odpowiedz "y" je¶li masz kartê GUS lub GUS MAX. Odpowiedz "n" gdy ich nie
masz, poniewa¿ sterownik z¿era sporo pamiêci.
<P>
<DT><B>MPU-401 support (NOT for SB16) [Y/n/?]<BR>
<I> (Obs³uga MPU-401 (NIE dotyczy SB16) [Y/n/?])</I></B><DD><P>B±d¼ ostro¿ny z tym pytaniem. Interfejs MPU-401 jest obs³ugiwany przez
prawie wszystkie karty d¼wiêkowe. Jednak¿e, pewne obs³ugiwane przez Linuxa
karty maj± w³asne sterowniki do MPU-401. W³±czenie opcji MPU-401 dla tych
kart wywo³a konflikty. Trochê k³opotów spowodowaæ mo¿e równie¿ w³±czenie
opcji MPU-401 dla sprzêtu, który tak naprawdê nie ma MPU-401. Je¶li twoja
karta znalaz³a siê na li¶cie obs³ugiwanego sprzêtu, przeczytaj informacje
dotycz±ce tej konkretnej karty w pliku <CODE>Readme.cards</CODE>. Bezpiecznie
jest odpowiedzieæ "y" je¶li masz prawdziw± kartê interfejsu MIDI MPU-401.
<P>
<DT><B>6850 UART Midi support [Y/n/?]<BR>
<I> (Obs³uga MIDI 6850 UART [Y/n/?])</I></B><DD><P>Bezpiecznie jest odpowiedzieæ "n" na to pytanie we wszystkich
przypadkach. Interfejs 6850 UART u¿ywany jest bardzo rzadko.
<P>
<P>
<DT><B>PSS (ECHO-ADI2111) support [Y/n/?]<BR>
<I>(Obs³uga PSS (ECHO-ADI2111) [Y/n/?])</I></B><DD><P>Odpowiedz "y" tylko je¶li masz karty Orchid SW32, Cardinal DSP16 lub jakie¶
inne oparte na uk³adzie PSS (AD1848 codec + ko¶æ ADSP-2115 DSP + ko¶æ Echo
ESC614 ASIC).
<P>
<P>
<DT><B>16 bit sampling option of GUS (<EM>not</EM> GUS MAX) [Y/n/?]<BR>
<I>(Opcja 16-bitowego próbkowania w GUS (<EM>nie dotyczy</EM> GUS MAX) [Y/n/?])</I></B><DD><P>Odpowiedz "y" je¶li masz zainstalowan± 16-bitow± kartê siostrzan± na swojej
karcie GUS. Odpowiedz "n" je¶li masz kartê GUS MAX. Odpowied¼ "y" przy tej opcji
powoduje wy³±czenie obs³ugi GUS MAX.
<P>
<DT><B>GUS MAX support [Y/n/?]<BR>
<I>(Obs³uga GUS MAX [Y/n/?])</I></B><DD><P>Odpowiedz "y" tylko je¶li masz kartê GUS MAX.
<P>
<DT><B>Microsoft Sound System support [Y/n/?]<BR>
<I>(Obs³uga Microsoft Sound System [Y/n/?])</I></B><DD><P>Ponownie, pomy¶l dobrze, zanim odpowiesz tutaj "y". Bezpiecznie jest wybraæ
"y" je¶li masz oryginaln± kartê Windows Sound System wyprodukowan± przez
Microsoft, lub kartê Aztech SG 16 Pro (lub NX16 Pro). Mo¿esz równie¿
odpowiedzieæ "y" je¶li twoja karta nie by³a wymieniona wcze¶niej w tym
dokumencie. Przy kartach obs³ugiwanych przez VoxWare, przejrzyj instrukcje
do konkretnej karty w pliku <CODE>Readme.cards</CODE>. Niektóre karty maj±
w³asn± obs³ugê MSS i w ich przypadku w³±czenie tej opcji wywo³a konflikty.
<P>
<DT><B>Ensoniq Soundscape support [Y/n/?]<BR>
<I>(Obs³uga kart Ensoniq Soundscape [Y/n/?])</I></B><DD><P>Odpowiedz "y" je¶li masz kartê d¼wiêkowo± opart± na uk³adzie Ensoniq
SoundScape. Takie karty produkowane s± co najmniej przez Ensoniq, Spea i
Reveal (Reveal robi tak¿e inne karty).
<P>
<DT><B>MediaTriX AudioTriX Pro support [Y/n/?]<BR>
<I>(Obs³uga MediaTriX AudioTriX Pro [Y/n/?])</I></B><DD><P>Odpowiedz "y" je¶li masz kartê AudioTriX Pro.
<P>
<DT><B>Support for MAD16 and/or Mozart based cards?<BR>
<I>(Obs³uga kart MAD16 i/lub opartych na uk³adzie Mozart?)</I></B><DD><P>Odpowiedz "y" je¶li twoja karta ma uk³ad interfejsu audio Mozart (OAK
OTI-601) lub MAD16 (OPTi 82C928 or 82C929). Owe uk³ady s± obecnie do¶æ
popularne, wiêc mo¿liwe jest, ¿e wiele kart no-name ma jeden z
nich. Dodatkowo, uk³ad MAD16 montowany jest w niektórych kartach znanych
producentów takich jak Turtle Beach (Tropez), Reveal (kilka modeli) i
Diamond (ostatnie).
<P>
<P>
<DT><B>Support for Crystal CS4232 based (PnP) cards [Y/n/?]<BR>
<I>(Obs³uga kart Pnp opartych na Crystal CS4232 [Y/n/?])</I></B><DD><P>Odpowiedz "y" je¶li masz kartê opart± na uk³adzie Crystal CS4232.
<P>
<DT><B>Support for Turtle Beach Wave Front (Maui, Tropez) synthesizers
[Y/n/?]<BR>
<I> (Obs³uga Turtle Beach Wave Front (Maui, Tropez))</I></B><DD><P>Odpowiedz "y" je¶li masz jedn± z tych kart.
<P>
<DT><B>SoundBlaster Pro support [Y/n/?]<BR>
<I> (Obs³uga SoundBlaster Pro [Y/n/?]</I></B><DD><P>W³±cz tê opcjê je¶li masz kartê SoundBlaster Pro lub SoundBlaster 16. W³±cz
j± równie¿ je¶li masz jakikolwiek klon SoundBlaster Pro. Odpowied¼ "n"
oszczêdza trochê pamiêci, ale "y" to bezpieczniejsze wyj¶cie.
<P>
<DT><B>SoundBlaster 16 support [Y/n/?]<BR>
<I>(Obs³uga SoundBlaster 16 [Y/n/?]</I></B><DD><P>W³±cz je¶li masz kartê SoundBlaster 16 (równie¿ AWE32).
<P>
<DT><B>Audio Excel DSP 16 initialization support [Y/n/?]<BR>
<I>(Obs³uga inicjalizacji Audio Excel DSP 16 [Y/n/?])</I></B><DD><P>W³±cz tê opcjê, je¶li masz kartê Audio Excel DSP16. Wiêcej informacji
znajdziesz w pliku <CODE>Readme.aedsp16</CODE>.
<P>
</DL>
<P>Nastêpnie program konfiguracyjny zadaje kilka pytañ o serwisy wy¿szego
poziomu. Zalecana jest odpowied¼ "y" na ka¿de z tych pytañ. Odpowiadaj "n"
tylko wówczas, gdy jeste¶ pewien, ¿e nie bêdziesz danej opcji potrzebowaæ.
<P>
<DL>
<P>
<DT><B>/dev/dsp and /dev/audio support (usually required) [Y/n/?]<BR>
<I>(Obs³uga /dev/dsp i /dev/audio (zazwyczaj wymagana) [Y/n/?])</I></B><DD><P>Odpowied¼ "n" wy³±cza <CODE>/dev/dsp</CODE> i <CODE>/dev/audio</CODE>, urz±dzenia
konwerterów A/D i D/A. Odpowiedz "y".
<P>
<DT><B>MIDI interface support [Y/n/?]<BR>
<I>(Obs³uga interfejsu MIDI [Y/n/?])</I></B><DD><P>Odpowied¼ "n" wy³±cza urz±dzenia <CODE>/dev/midixx</CODE> i dostêp do
jakichkolwiej portów MIDI wykorzystuj±cych <CODE>/dev/sequencer</CODE> i
<CODE>/dev/music</CODE>. Opcja ta równie¿ wp³ywa na wszystkie urz±dzenia
kompatybilne z MPU-401 i/lub General MIDI.
<P>
<DT><B>FM synthesizer (YM3812/OPL-3) support [Y/n/?]<BR>
<I>(Obs³uga syntezatora FM (YM3812/OPL-3) [Y/n/?])</I></B><DD><P>Odpowiedz na to pytanie "y".
<P>
<DT><B>/dev/sequencer support [Y/n/?]<BR>
<I>(Obs³uga /dev/sequencer [Y/n/?])</I></B><DD><P>Odpowied¼ "n" wy³±cza <CODE>/dev/sequencer</CODE> i <CODE>/dev/music</CODE>
<P>
<P>
<DT><B>Do you want support for the mixer of SG NX Pro ?<BR>
<I>(Czy chcesz obs³ugê mixera SG NX Pro?)</I></B><DD><P>Odpowiedz "y" je¶li masz kartê d¼wiêkow± Sound Galaxy NX Pro i ¿yczysz
sobie mieæ obs³ugê jej rozszerzonych funkcji miksowania.
<P>
<DT><B>Do you want support for the MV Jazz16 (ProSonic etc.) ?<BR>
<I>(Czy chcesz obs³ugê MV Jazz16 (ProSonic itd.)?)</I></B><DD><P>Odpowiedz "y" je¶li masz kartê d¼wiêkow± MV Jazz16.
<P>
<DT><B>Do you have a Logitech SoundMan Games [Y/n/?]<BR>
<I>(Czy masz kartê Logitech SoundMan Games[Y/n/?]) </I></B><DD><P>Odpowiedz "y" je¶li masz kartê d¼wiêkow± Logitech SoundMan Games.
<P>
</DL>
<P>Po zadaniu powy¿szych pytañ program konfiguracyjny pyta o szczegó³owe
informacje dotycz±ce konfiguracji karty. Zazwyczaj chodzi o adresy I/O i
parametry IRQ i DMA. Przy niektórych kartach program pyta o pewne pliki,
które maj± byæ u¿yte w trakcie instalacji karty. S± one u¿ywane przez karty
posiadaj±ce uk³ad DSP lub mikroprocesor, który musi byæ zainicjalizowany
poprzez za³adowanie pliku programu (mikrokodu) do pamiêci karty. W
niektórych przypadkach plik mikrokodu dopisywany jest do pliku .h przez
program konfiguracyjny, a nastêpnie w³±czany do sterownika w trakcie
kompilacji. Przeczytaj informacje dotycz±ce twojej karty w pliku
<CODE>Readme.cards</CODE>.
<P>Na koñcu zostaniesz zapytany:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
The sound driver is now configured.
Save copy of this configuration to /etc/soundconf [Y/n/?]
(Sterownik d¼wiêku jest teraz skonfigurowany.
Zapisaæ kopiê tej konfiguracji do pliku /etc/soundconf [Y/n/?])
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Najczê¶ciej powiniene¶ wpisaæ "y" aby¶ mia³ mo¿liwo¶æ wykorzystanie tej
samej konfiguracji sterownika d¼wiêku nastêpnym razem przy kompilacji j±dra.
<P>Je¶li uaktualniasz sterownik d¼wiêku do nowszej wersji, upewnij siê, ¿e
pliki <CODE>/usr/include/sys/soundcard.h</CODE> i
<CODE>/usr/include/sys/ultrasound.h</CODE> s± dowi±zaniami symbolicznymi do
odpowiadaj±cych im plików w katalogu <CODE>/usr/include/linux</CODE>, lub ¿e po
prostu zawieraj± wiersze odpowiednio <CODE>#include
<linux/soundcard.h></CODE> i <CODE>#include
<linux/ultrasound.h></CODE>.
<P>Jeste¶ teraz gotowy do kompilacji i instalacji nowego j±dra.
<P>
<H2>4.3 Tworzenie Plików Urz±dzeñ</H2>
<P>
<P>Dla poprawnego dzia³ania urz±dzeñ d¼wiêkowych, nale¿y stworzyæ dla nich
pliki urz±dzeñ. Zazwyczaj tworzone s± one automatycznie podczas instalacji
systemu Linux. Mo¿na przeprowadziæ szybki test przy u¿yciu poni¿szych
poleceñ. Je¶li wynik jest zgodny z poni¿szym (ró¿ne bêd± daty utworzenia
plików), prawie na pewno pliki urz±dzeñ d¼wiêkowych s± ustawione poprawnie.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% ls -l /dev/sdnstat
crw-rw-rw- 1 root root 14, 6 Apr 25 1995 /dev/sndstat
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Pamiêtaj, ¿e samo posiadanie odpowiednich plików urz±dzeñ niczego jeszcze
nie gwarantuje. Sterownik j±dra musi byæ za³adowany lub wkompilowany zanim
urz±dzenia zaczn± pracowaæ (wiêcej o tym pó¼niej).
<P>W sporadycznych przypadkach, je¶li przekonany jeste¶, ¿e pliki urz±dzeñ s±
niepoprawne, mo¿esz je utworzyæ ponownie przy u¿yciu krótkiego skryptu
pow³oki zamieszczonego na koñcu pliku <CODE>Readme.linux</CODE> w katalogu
<CODE>/usr/src/linux/drivers/sound</CODE>. Powiniene¶ powiniene¶ uruchomiæ ten
skrypt jako root. Dodatkowo, wiêkszo¶æ dystrybucji Linuxa zawiera skrypt
/dev/MAKEDEV, który mo¿na wykorzystaæ do tych celów.
<P>Je¶li u¿ywasz sterownika d¼wiêku do g³o¶nika PC, przeczytaj dokumentacjê
do³±czon± do pakietu aby ustaliæ, czy konieczne jest stworzenie jakich¶
plików urz±dzeñ.
<P>
<P>
<H2>4.4 Prze³adowywanie Linuxa i Testowanie Instalacji</H2>
<P>
<P>Powiniene¶ byæ teraz gotów do prze³adowania nowego j±dra i sprawdzenia
sterowników d¼wiêku. Post±p zgodnie ze swoj± zwyk³± procedur± instalacji i
prze³adowywania j±dra (oczywi¶cie trzymaj poprzednie j±dro gdzie¶ pod rêk± na
wypadek k³opotów).
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Sound initialization started
<Sound Blaster 16 (4.13)> at 0x220 irq 5 dma 1,5
<Sound Blaster 16> at 0x330 irq 5 dma 0
<Yamaha OPL3 FM> at 0x388
Sound initialization complete
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Opis powinien pasowaæ do typu twojej karty d¼wiêkowej i ustawieñ
prze³±czników (je¶li takowe s±).
<P>Pamiêtaj, ¿e powy¿szy komunikat nie jest wy¶wietlany, je¶li u¿ywasz
³adowalnego modu³u j±dra (chyba, ¿e to w³±czysz, np. tak: "insmod sound
trace_init=1").
<P>Je¶li sterownik d¼wiêku jest wkompilowany w j±dro, powinny siê pojawiæ
komunikaty "Sound initialization started" ("Inicjalizacja d¼wiêku
rozpoczêta") oraz "Sound initialization complete" ("Inicjalizacja d¼wiêku
zakoñczona"). W przeciwnym wypadku, j±dro nie zawiera sterownika
d¼wiêku. Powiniene¶ wówczas sprawdziæ, czy rzeczywi¶cie zainstalowane
zosta³o nowe j±dro, które skompilowa³e¶ po w³±czeniu obs³ugi d¼wiêku.
<P>Je¶li miêdzy napisami "Sound initialization started" i "Sound
initialization complete" nie pojawi± siê ¿adne wiersze, oznacza to, ¿e nie
wykryte zosta³y ¿adne urz±dzenia d¼wiêkowe. Najprawdopodobniej nie masz
w³±czonego odpowiedniego sterownika, karta nie jest obs³ugiwana, poda³e¶
z³y port I/O lub masz kartê PnP, która nie zosta³a skonfigurowana.
<P>W trakcie ³adowania sterownik mo¿e równie¿ wy¶wietlaæ komunikaty o b³êdach
i ostrze¿enia. Obserwuj je podczas ³adowania sterownika po raz pierwszy po
kompilacji.
<P>Nastêpnie powiniene¶ sprawdziæ plik urz±dzeñ
<CODE>/dev/sndstat</CODE>. Odczytanie statusu tego pliku powinno udzieliæ ci
dodatkowych informacji o tym, czy sterownik d¼wiêku poprawnie rozpocz±³
pracê. Przyk³adowy wynik powinien wygl±daæ mniej wiêce tak:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% cat /dev/sndstat
Sound Driver:3.5.4-960630 (Sat Jan 4 23:56:57 EST 1997 root,
Linux fizzbin 2.0.27 #48 Thu Dec 5 18:24:45 EST 1996 i586)
Kernel: Linux fizzbin 2.0.27 #48 Thu Dec 5 18:24:45 EST 1996 i586
Config options: 0
Installed drivers:
Type 1: OPL-2/OPL-3 FM
Type 2: Sound Blaster
Type 7: SB MPU-401
Card config:
Sound Blaster at 0x220 irq 5 drq 1,5
SB MPU-401 at 0x330 irq 5 drq 0
OPL-2/OPL-3 FM at 0x388 drq 0
Audio devices:
0: Sound Blaster 16 (4.13)
Synth devices:
0: Yamaha OPL-3
Midi devices:
0: Sound Blaster 16
Timers:
0: System clock
Mixers:
0: Sound Blaster
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Powy¿sze polecenie mo¿e wywo³aæ kilka komunikatów b³êdu. "No such file or
directory" ("Nie ma takiego pliku lub katalogu") oznacza, ¿e musisz
stworzyæ pliki urz±dzeñ (patrz rozdzia³ 4.3). "No such device" ("Nie ma
takiego urz±dzenia") oznacza, ¿e sterownik d¼wiêku nie jest do³±czony lub
za³adowany do j±dra. Cofnij siê do rozdzia³u 4.2 aby to poprawiæ.
<P>Je¶li wiersze w sekcji "Card config:" ("Konfiguracja karty:") /dev/sndstat
s± wy¶wietlone w nawiasach (jak np. "(SoundBlaster at 0x220 irq 5 drq
1,5)"), oznacza to, ¿e urz±dzenie to zosta³o skonfigurowane, ale nie wykryte.
<P>Powiniene¶ teraz móc odtworzyæ prosty plik d¼wiêkowy. Zdob±d¼ przyk³adowy
plik d¼wiêkowy i wy¶lij go do urz±dzenia d¼wiêkowego, tzn.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% cat endoftheworld >/dev/dsp
% cat crash.au >/dev/audio
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>(Upewnij siê, ¿e nie pomijasz ">" w powy¿szym poleceniu).
<P>Pamiêtaj jednak, ¿e u¿ywanie <CODE>cat</CODE> nie jest, ogólnie rzecz bior±c,
poprawn± metod± odtwarzania plików d¼wiêkowych, to tylko szybki test. Na
pewno przyda ci siê stosowny program odtwarzaj±cy d¼wiêk (opisane pó¼niej),
który zrobi to lepiej.
<P>Polecenie to zadzia³a tylko je¶li na li¶cie urz±dzeñ d¼wiêkowych w pliku
/dev/sndstat masz co najmniej jedno urz±dzenie. Je¶li czê¶æ wymieniaj±ca
urz±dzenia d¼wiêkowe jest pusta, powiniene¶ sprawdziæ, dlaczego urz±dzenie
nie zosta³o wykryte.
<P>Je¶li powy¿sze polecenie zwróci "I/O error" ("B³±d wej¶cia/wyj¶cia"),
powiniene¶ zerkn±æ na koñcówkê komunikatów j±dra przy u¿yciu polecenia
"dmesg". Prawdopodobne jest, ¿e znajdziesz tam komunikat o b³êdzie "Sound:
DMA (output) timed out - IRQ/DRQ config error?" (D¼wiêk: DMA (wyj¶cie)
przekroczenie limitu czasowego - b³±d konfiguracji IRQ/DRQ?"). Powy¿szy
komunikat oznacza, ¿e sterownik nie uzyska³ oczekiwanego przerwania od
karty d¼wiêkowej. W wiêkszo¶ci przypadków oznacza to, ¿e IRQ lub kana³ DMA
ustawione w sterowniku nie dzia³aj±. Najlepsz± metod± ich uruchomienia jest
spróbowanie wszystkich mo¿liwych kana³ów DMA i numerów IRQ obs³ugiwanych
przez urz±dzenie.
<P>Inn± mo¿liw± przyczyn± jest fakt, ¿e urz±dzenie nie jest kompatybilne z
urz±dzeniem, dla którego skonfigurowany jest sterownik d¼wiêku. Najczê¶ciej
tak jest np. gdy karta teoretycznie "kompatybilna z SoundBlaster (Pro/16)"
nie dzia³a ze sterownikiem SoundBlaster. W tym przypadku powiniene¶
spróbowaæ dowiedzieæ siê, z jakim urz±dzeniem twoja karta jest kompatybilna
(np. wysy³aj±c pytanie do grupy dyskusyjnej comp.os.linux.hardware).
<P>Kilka próbnych plików d¼wiêkowych znale¼æ mo¿na pod adresem
<A HREF="ftp://tsx-11.mit.edu/pub/linux/packages/sound/snd-data-0.1.tar.Z">ftp://tsx-11.mit.edu/pub/linux/packages/sound/snd-data-0.1.tar.Z</A><P>Mo¿esz teraz sprawdziæ nagrywanie d¼wiêku. Je¶li masz mo¿liwo¶æ nagrywania,
przeprowad¼ szybki test u¿ywaj±c poleceñ typu:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# nagranie 4 sekund d¼wiêku z mikrofonu
EDT% dd bs=8k count=4 </dev/audio >sample.au
4+0 records in
4+0 records out
# odtworzenie d¼wiêku
% cat sample.au >/dev/audio
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Oczywi¶cie, aby to zadzia³a³o, musisz mieæ mikrofon pod³±czony do karty
d¼wiêkowej i powiniene¶ do niego co¶ powiedzieæ. Mo¿esz równie¿ potrzebowaæ
program miksuj±cy aby ustawiæ mikrofon jako urz±dzenie wej¶ciowe i
dostosowaæ poziom nagrywania.
<P>Je¶li przejdziesz przez te testy, mo¿esz byæ dosyæ pewny, ¿e sprzêt i
oprogramowanie konwersji d¼wiêku D/A i A/D dzia³aj± poprawnie. Je¶li
napotkasz problemy, zerknij do nastêpnego rozdzia³u tego dokumentu.
<P>
<H2>4.5 Usuwanie b³êdów</H2>
<P>
<P>Je¶li nadal masz problemy mimo post±pienia zgodnie z instrukcjami w tym
dokumencie, oto kilka rzeczy, które powiniene¶ sprawdziæ. Testy s±
uszeregowane wzglêdem rosn±cego stopnia z³o¿ono¶ci. Je¶li test siê nie
powiedzie, usuñ problem zanim przejdziesz do nastêpnego etapu.
<P>
<H3>Krok 1: Upewnij siê, ¿e rzeczywi¶cie uruchomi³e¶ j±dro, które skompilowa³e¶.</H3>
<P>
<P>Mo¿esz zerkn±æ na datê i czas utworzenia pliku j±dra aby sprawdziæ, czy
uruchomione jest to, w które wkompilowa³e¶ obs³ugê d¼wiêku. Mo¿esz to
zrobiæ za pomoc± polecenia <CODE>uname</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% uname -a
Linux fizzbin 2.0.0 #1 Tue Jun 4 16:57:55 EDT 1996 i386
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>lub wy¶wietlaj±c zawarto¶æ pliku <CODE>/proc/version</CODE>
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% cat /proc/version
Linux version 2.0.0 (root@fizzbin) (gcc version 2.7.0) #1 Tue Jun 4 16:57:55 EDT 1996
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li data i czas nie zgadzaj± siê z momentem, w którym kompilowa³e¶ j±dro,
uruchomione jest starsze j±dro. Czy rzeczywi¶cie prze³adowa³e¶ system?
Je¶li u¿ywasz LILO, czy przeinstalowa³e¶ je (zazwyczaj poprzez uruchomienie
<CODE>/etc/lilo/install</CODE>)? Je¶li ³adujesz system z dyskietki, czy
stworzy³e¶ now± dyskietkê startow± i u¿y³e¶ jej do za³adowania systemu?
<P>
<H3>Krok 2: Upewnij siê, ¿e sterowniki d¼wiêku wkompilowane s± w j±dro.</H3>
<P>
<P>Najprostsz± metod± jest sprawdzenie zawarto¶ci "/dev/sndstat", jak to
opisano wcze¶niej. Je¶li zawarto¶æ nie jest taka, jakiej siê spodziewamy,
co¶ musia³o pój¶æ nie tak w trakcie konfigurowania lub kompilacji j±dra.
Rozpocznij ponownie proces instalacji, pocz±wszy od konfiguracji i
kompilacji j±dra.
<P>
<H3>Krok 3: Czy j±dro wykry³o kartê d¼wiêkow± w trakcie ³adowania?</H3>
<P>
<P>Upewnij siê, ¿e karta d¼wiêkowa zosta³a wykryta w trakcie prze³adowywania
systemu. Powiniene¶ zobaczyæ komunikat ³adowania. Je¶li komunikaty
przewinê³y siê za szybko poza krawêd¼ ekranu, mo¿esz je zazwyczaj przywo³aæ
przy u¿yciu polecenia <CODE>dmesg</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% dmesg
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>lub
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% tail /var/adm/messages
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li karta nie zosta³a znaleziona, co¶ posz³o niepomy¶lnie. Upewnij siê,
¿e jest rzeczywi¶cie zainstalowana. Je¶li karta pracuje pod DOS, mo¿esz byæ
dosyæ pewny, ¿e sprzêt dzia³a poprawnie, wiêc najprawdopopdobniej jest
jaki¶ problem z konfiguracj± j±dra. Albo wkompilowa³e¶ z³y typ karty lub
z³e parametry, albo twoja karta nie jest kompatybilna z ¿adnym ze
sterowników d¼wiêku do j±dra Linuxa.
<P>Jest tak¿e mo¿liwe, ¿e twoja karta d¼wiêkowa jest jednym z tych
"kompatybilnych" modeli, które wymagaj± inicjalizacji przez sterownik pod
DOS. Spróbuj za³adowaæ DOS, a nastêpnie sterownik dostarczony przez
producenta karty. Nastêpnie za³aduj Linuxa u¿ywaj±æ miêkkiego prze³adowania
przez <CODE>Control-Alt-Delete</CODE>. Upewnij siê, ¿e ustawienia portu I/O karty,
DMA i IRQ s± takie same, jak u¿yte pod DOS. Wskazówki na temat
konfigurowania danego typu karty znajdziesz w pliku <CODE>Readme.cards</CODE>.
<P>Je¶li twoja karta d¼wiêkowa nie jest wymieniona w tym dokumencie, mo¿liwe
jest, ¿e sterowniki Linuxa jej nie obs³uguj±. Aby siê skonsultowaæ w tej
sprawie, mo¿esz sprawdziæ kilka odno¶ników zamieszczonych na koñcu tego dokumentu.
<P>
<H3>Krok 4: Czy mo¿esz pobieraæ dane z urz±dzenia dsp?</H3>
<P>
<P>Spróbuj odczytaæ co¶ z urz±dzenia <CODE>/dev/audio</CODE> przy u¿yciu programu
<CODE>dd</CODE> wymienionego wcze¶niej w tym dokumencie. Polecenie powinno
dzia³aæ bezb³êdnie.
<P>Je¶li nie dzia³a, s± szanse, ¿e problem polega na konflikcie IRQ lub DMA
lub niekompatybilno¶ci jakiego¶ rodzaju sprzêtu (urz±dzenie nie jest
obs³ugiwane przez Linuxa lub sterownik jest skonfigurowany dla innego
urz±dzenia)
<P>Daleka ewentualno¶æ to wadliwy sprzêt. Je¶li to mo¿liwe, przetestuj kartê pod
DOSem, aby siê upewniæ.
<P>
<H3>Je¶li Wszystko Inne Zawiedzie</H3>
<P>
<P>Je¶li nadal masz problemy, oto kilka ostatecznych sugestii, co mo¿esz
jeszcze sprawdziæ:
<P>
<UL>
<LI>dok³adnie przeczytaj ponownie ten dokument HOWTO</LI>
<LI>przeczytaj dokumenty ¼ród³owe, wymienione na koñcu tego dokumentu, w
szczególno¶ci strony WWW Hannu Savolainena i stosowne pliki Readme
do³±czone do kodów ¼ród³owych j±dra Linuxa</LI>
<LI>wy¶lij pytanie do jednej z grup dyskusyjnych <CODE>comp.os.linux</CODE>
lub innych (dobry wybór to comp.os.linux.hardware; z powodu du¿ego
ruchu w tych grupach, dobrze jest umieszczaæ s³owo "sound" ("d¼wiêk") w
temacie wysy³anego artyku³u, aby eksperci mogli ³atwo to zauwa¿yæ)</LI>
<LI>u¿ycie przeszukiwarki WWW/Usenetu z inteligentinie dobranymi kryteriami
przeszukiwania mo¿e szybko przynie¶æ bardzo dobre wyniki. Jednym z takich
wyj¶æ jest
<A HREF="http://www.altavista.com">http://www.altavista.com</A>.</LI>
<LI>spróbuj u¿yæ naj¶wie¿sze j±dro Linuxa (ale jedynie w ostateczno¶ci,
ostatnie j±dra "rozwojowe" (development) mog± byæ niestabilne).</LI>
<LI>wy¶lij pocztê do autora sterownika d¼wiêku</LI>
<LI>wy¶lij pocztê do autora Sound HOWTO</LI>
<LI>odpal emacsa i wpisz <CODE>Esc-x doctor</CODE> :-)</LI>
</UL>
<P>
<H2><A NAME="s5">5. Programy Obs³uguj±ce D¼wiêk</A></H2>
<P>
<P>Podajê tutaj przyk³adowe typy programów, które mog³yby ci siê przydaæ,
je¶li masz kartê d¼wiêkow± pod Linuxem. Aby znale¼æ wiêcej bie¿±cych
informacji, mo¿esz sprawdziæ Mapê Oprogramowania na Linuxa (Linux Software
Map), archiwa internetowe i/lub pliki na kr±¿ku z dystrybucj± Linuxa.
<P>Jako minimum, z pewno¶ci± bêdziesz potrzebowaæ nastêpuj±ce programy
obs³uguj±ce d¼wiêk:
<P>
<UL>
<LI>program do konwersji formatów plików d¼wiêkowych (np. <CODE>Sox</CODE>)</LI>
<LI>program miksuj±cy (mikser) (np. <CODE>aumix</CODE> lub <CODE>xmix</CODE>)</LI>
<LI>odtwarzacz/rejestrator plików d¼wiêkowych (np. <CODE>play</CODE> lub <CODE>wavplay</CODE>)</LI>
<LI>odtwarzacz plików MOD (np. <CODE>tracker</CODE>)</LI>
<LI>odtwarzacz plików MIDI (np. <CODE>playmidi</CODE>)</LI>
</UL>
<P>W przypadku wiêkszo¶ci z powy¿szych programów, istniej± zarówno wersje
tekstowe, jak i wzbogacone o interfejs u¿ytkownika. Istniej± równie¿
bardziej ezoteryczne programy (np. synteza i rozpoznawanie mowy), które
mog³by¶ zechcieæ spróbowaæ.
<P>
<H2><A NAME="s6">6. Odpowiedzi Na Czêsto Zadawane Pytania</A></H2>
<P>
<P>W tym rozdziale udzielono odpowiedzi na niektóre pytania spo¶ród czêsto
zadawanych w pocztowych grupach dyskusyjnych i grupach Usenetu.
<P>Odpowiedzi na wiêcej pytañ mo¿na równie¿ znale¼æ na stronie WWW sterownika
d¼wiêku OSS.
<P>
<H2>6.1 Czym s± ró¿ne pliki urz±dzeñ d¼wiêkowych?</H2>
<P>
<P>S± to najbardziej "typowe" nazwy plików urz±dzeñ, niektóre dystrybucje
u¿ywaj± nieco innych nazw.
<P>
<DL>
<P>
<DT><B>/dev/audio</B><DD><P>zazwyczaj dowi±zanie do <CODE>/dev/audio0</CODE>
<DT><B>/dev/audio0</B><DD><P>urz±dzenie d¼wiêkowe, kompatybilne ze stacjami
roboczymi Sun (tylko czê¶ciowa implementacja, nie obs³uguje interfejsu
ioctl Sun, tylko kodowanie u-law)
<DT><B>/dev/audio1</B><DD><P>drugie urz±dzenie d¼wiêkowe (je¶li jest obs³ugiwane
przez kartê d¼wiêkow± lub je¶li masz wiêcej zainstaowanych kart ni¿ jedn±)
<DT><B>/dev/dsp</B><DD><P>zazwyczaj dowi±zanie do <CODE>/dev/dsp0</CODE>
<DT><B>/dev/dsp0</B><DD><P>pierwsze urz±dzenie cyfrowego próbkowania
<DT><B>/dev/dsp1</B><DD><P>drugie urz±dzenie cyfrowego próbkowania
<DT><B>/dev/mixer</B><DD><P>zazwyczaj dowi±zanie do <CODE>/dev/mixer0</CODE>
<DT><B>/dev/mixer0</B><DD><P>pierwszy mikser d¼wiêku
<DT><B>/dev/mixer1</B><DD><P>drugi mikser d¼wiêku
<DT><B>/dev/music</B><DD><P>interfejs wysokiego poziomu sequencera
<DT><B>/dev/sequencer</B><DD><P>niskopoziomowy dostêp do MIDI, FM, i GUS
<DT><B>/dev/sequencer2</B><DD><P>zazwyczaj dowi±zanie do <CODE>/dev/music</CODE>
<DT><B>/dev/midi00</B><DD><P>pierwszy surowy port MIDI
<DT><B>/dev/midi01</B><DD><P>drugi surowy port MIDI
<DT><B>/dev/midi02</B><DD><P>trzeci surowy port MIDI
<DT><B>/dev/midi03</B><DD><P>czwarty surowy port MIDI
<DT><B>/dev/sndstat</B><DD><P>wy¶wietla status sterownika d¼wiêku je¶li przeczytany
</DL>
<P>Sterownik g³o¶nika PC udostêpnia nastêpuj±ce urz±dzenia:
<P>
<DL>
<DT><B>/dev/pcaudio</B><DD><P>odpowiednik /dev/audio
<DT><B>/dev/pcsp</B><DD><P>odpowiednik /dev/dsp
<DT><B>/dev/pcmixer</B><DD><P>odpowiednik /dev/mixer
</DL>
<P>
<H2>6.2 Jak mogê odtworzyæ próbkê d¼wiêkow±?</H2>
<P>
<P>Pliki d¼wiêkowe stacji roboczych Sun (.au) mo¿na odtworzyæ wysy³aj±c je do
urz±dzenia <CODE>/dev/audio</CODE>. Surowe próbki (pliki raw) mo¿na wys³aæ do
<CODE>/dev/dsp</CODE>. Jednak zazwyczaj przyniesie to kiepskie efekty i lepiej
jest u¿ywaæ program taki jak <CODE>play</CODE>, poniewa¿ rozpoznaje on
wiêkszo¶æ typów plików i ustawia odpowiedni± czêstotliwo¶æ próbkowania i
inne parametry na karcie.
<P>Programy takie jak wavplay lub vplay (w pakiecie snd-util) dadz± najlepsze
rezultaty z plikami WAV. Jednak¿e nie rozpoznaj± one plików WAV
skompresowanych metod± Microsoft ADPCM. Starsze wersje programu play (z
pakietu Lsox) nie dzia³aj± równie¿ zbyt dobrze z 16-bitowymi plikami WAV.
<P>Polecenie splay wchodz±ce w sk³ad pakietu snd-util mo¿e byæ u¿ywane do
odtwarzania wiêkszo¶ci plików d¼wiêkowych je¶li odpowiednie parametry
podasz rêcznie w wierszu polecenia.
<P>
<H2>6.3 Jak mogê nagraæ próbkê?</H2>
<P>
<P>Odczyt <CODE>/dev/audio</CODE> lub <CODE>/dev/dsp</CODE> zwróci próbkowane dane,
które mo¿na przekierowaæ do pliku. Program taki jak <CODE>vrec</CODE> u³atwia
kontrolowanie czêstotliwo¶ci próbkowania, czas nagrania, itp. Mo¿e ci siê
równie¿ przydaæ programowy mikser do wybierania stosownego urz±dzenia
wej¶ciowego.
<P>
<H2>6.4 Czy mogê mieæ wiêcej ni¿ jedn± kartê d¼wiêkow±?</H2>
<P>
<P>Przy obecnym sterowniku d¼wiêku jest mo¿liwe posiadanie kilku kart
SoundBlaster, SoundBlaster/Pro, SoundBlaster16, MPU-401 lub MSS
jednocze¶nie w tym samym komputerze. Instalacja dwóch SoundBlasterów jest
mo¿liwa, ale wymaga zdefiniowania makr SB2_BASE, SB2_IRQ, SB2_DMA oraz (w
niektórych przypadkach) SB2_DMA2 przez rêczn± edycjê pliku local.h. Mo¿liwe
jest równie¿ posiadanie karty SoundBlaster jednocze¶nie z PAS16.
<P>Nastêpuj±ce sterowniki nie zezwalaj± na posiadanie wielokrotnych urz±dzeñ:
<P>
<UL>
<LI>GUS (ograniczenie sterownika)</LI>
<LI>MAD16 (ograniczenie sprzêtowe)</LI>
<LI>AudioTrix Pro (ograniczenie sprzêtowe)</LI>
<LI>CS4232 (ograniczenie sprzêtowe)</LI>
</UL>
<P>
<H2>6.5 B³±d urz±dzeñ d¼wiêkowych "No such file or directory"</H2>
<P>
<P><I>(B³±d: Nie znaleziono pliku lub katalogu)</I>
<P>
<P>Musisz stworzyæ pliki urz±dzeñ d¼wiêkowych. Przeczytaj rozdzia³ o tworzeniu
plików urz±dzeñ. Je¶li masz pliki urz±dzeñ, upewnij siê, ¿e maj± poprawne
liczby g³ówn± i poboczn± (niektóre starsze dystrybucje Linuxa na CD-ROM nie
tworz± odpowiednich plików urz±dzeñ przy instalacji).
<P>
<H2>6.6 B³±d urz±dzeñ d¼wiêkowych "No such device"</H2>
<P>
<P><I>(B³±d: Nie znaleziono urz±dzenia)</I>
<P>
<P>Nie prze³adowa³e¶ j±dra zawieraj±cego sterownik d¼wiêku lub adres I/O nie
odpowiada twojemu sprzêtowi. Sprawd¼, czy uruchomione jest ¶wie¿o
skompilowane j±dro i upewnij siê, ¿e ustawienia wpisane w trakcie
konfigurowania sterownika odpowiadaj± charakterystyce sprzêtu.
<P>
<H2>6.7 B³±d urz±dzeñ d¼wiêkowych "No space left on device"</H2>
<P>
<P><I>(B³±d: Brak wolnej przestrzeni na urz±dzeniu)</I>
<P>
<P>Mo¿e siê to zdarzyæ je¶li próbowa³e¶ nagrywaæ dane na /dev/audio lub
/dev/dsp bez stworzenia niezbêdnego pliku urz±dzeñ. Urz±dzenie d¼wiêkowe
jest teraz zwyk³ym plikim, który wype³ni³ twoj± partycjê. Powiniene¶
uruchomiæ skrypt opisany w rozdziale <EM>Tworzenie Plików Urz±dzeñ</EM>
niniejszego dokumentu.
<P>Mo¿e siê to równie¿ przytrafiaæ przy j±drach Linuxa 2.0 i pó¼niejszych
je¶li nie ma wystarczaj±cej ilo¶ci wolnej pamiêci RAM w momencie, gdy
zaczynamy u¿ywaæ urz±dzenie. Sterownik d¼wiêku wymaga co najmniej dwóch
stron (8k) fizycznie ci±g³ej przestrzeni RAM dla ka¿dego kana³u DMA. Zdarza
siê to czasami na komputerach z mniej ni¿ 16M pamiêci RAM, lub
dzia³aj±cych przez bardzo d³ugi czas. Mo¿liwe jest zwolnienie nieco pamiêci
RAM przez skompilowanie i uruchomienie nastêpuj±cego programu w jêzyku C
przed ponown± prób± skorzystania z urz±dzenia.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
main() {
int i;
char mem[500000];
for (i = 0; i < 500000; i++)
mem[i] = 0;
exit(0);
}
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<H2>6.8 B³±d urz±dzeñ d¼wiêkowych "Device busy"</H2>
<P>
<P><I>(B³±d: Urz±dzenie zajête)</I>
<P>
<P>Tylko jeden proces mo¿e korzystaæ z danego urz±dzenienia d¼wiêkowego w
danym momencie. Najprawdopodobniej jaki¶ inny proces korzysta z urz±dzenia,
z którym mamy problem. Jedn± z metod sprawdzenia tego jest u¿ycie polecenia
<CODE>fuser</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% fuser -v /dev/dsp
/dev/dsp: USER PID ACCESS COMMAND
tranter 265 f.... tracker
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>W powy¿szym przyk³adzie, polecenie fuser wykaza³o, ¿e proces 265 korzysta z
urz±dzenia. Usuniêcie procesu lub poczekanie a¿ siê skoñczy umo¿liwi ponwne
korzystanie z urz±dzenia.
<P>
<H2>6.9 Nadal pojawiaj± siê b³êdy "urz±dzenie zajête"!</H2>
<P>
<P>Zdaniem Briana Gough, przy kartach SoundBlaster u¿ywaj±cych 1 kana³u DMA
istnieje potencjalny konflikt ze sterownikiem napêdów ta¶mowych QIC-02,
który równie¿ korzysta z DMA 1, co wywo³uje b³êdy "device busy" (urz±dzenie
zajête). Zgodnie z FTAPE-HOWTO sterownik QIC-02 nie jest niezbêdny aby
u¿ywaæ FTAPE; wymagany jest jedynie sterownik QIC-117. Przekonfigurowanie
j±dra aby u¿ywa³o sterownika QIC-117 zamiast QIC-02 umo¿liwi koegzystencjê
FTAPE i sterownika d¼wiêku.
<P>
<H2>6.10 Niepe³ne odtwarzanie pliku z d¼wiêkiem cyfrowym</H2>
<P>
<P>Symptom polega zawyczaj na tym, ¿e próbka jest odgrywana przez mniej wiêcej
sekundê, a nastêpnie zatrzymuje siê lub wy¶wietlany jest komunikat "missing
IRQ" (brak IRQ) lub "DMA timeout" (przekroczenie limitu czasowego
DMA). Najprawdopodobniej masz niepoprawnie ustawione parametry IRQ i
DMA. Sprawd¼, czy konfiguracja j±dra odpowiada ustawieniom na
prze³±cznikach karty i ¿e nie k³óc± siê one z jak±¶ inn± kart±.
<P>Innym objawem s± próbki d¼wiêkowe, które siê "zapêtlaj±". Jest to zazwyczaj
spowodowane konfliktem IRQ.
<P>
<H2>6.11 W trakcie odtwarzania plików MOD pojawiaj± siê przerwy</H2>
<P>
<P>Odtwarzanie plików MOD wymaga do¶æ znacznej pracy procesora. Byæ mo¿e masz
zbyt wiele dzia³aj±cych procesów lub twój komputer jest zbyt wolny, aby
odtwarzaæ w czasie rzeczywistym. Masz nastêpuj±ce mo¿liwo¶ci:
<P>
<UL>
<LI>spróbuj odtwarzaæ je przy ni¿szej czêstotliwo¶ci próbkowania lub w
trybie monofonicznym</LI>
<LI>wyeliminuj inne procesy</LI>
<LI>kup szybszy komputer</LI>
<LI>kup silniejsz± kartê d¼wiêkow± (np. Gravis UltraSound)</LI>
</UL>
<P>Je¶li masz kartê Gravis UltraSound, powiniene¶ u¿ywaæ jednego z programów
do odtwarzania plików MOD, napisanych specjalnie dla karty GUS
(np. <CODE>gmof</CODE>).
<P>
<P>
<H2>6.12 B³êdy przy kompilacji programów d¼wiêkowych</H2>
<P>
<P>Wersja 1.0c i wcze¶niejsze sterownika d¼wiêku wykorzystywa³y inny i
niekompatybilny schemat <CODE>ioctl()</CODE>. Zdob±d¼ nowsze kody ¼ród³owe lub
nanie¶ niezbêdne poprawki aby przystosowaæ dany program do nowego
sterownika d¼wiêku. Wiêcej szczegó³ów znajdziesz w pliku <CODE>Readme</CODE>
sterownika d¼wiêku.
<P>Upewnij siê równie¿, ¿e u¿ywasz ostatni± wersjê <CODE>soundcard.h</CODE> i
<CODE>ultrasound.h</CODE> przy kompilacji programów. Zerknij na wskazówki
instalacyjne na pocz±tku tego tekstu.
<P>
<H2>6.13 SEGV przy uruchamianiu programów d¼wiêkowych, które wcze¶niej dzia³a³y</H2>
<P>
<P>Jest to prawdopodobnie taki sam problem, jaki opisano w poprzednim pytaniu.
<P>
<H2>6.14 Jakie znane b³êdy lub ograniczenia ma sterownik d¼wiêku?</H2>
<P>
<P>Zobacz pliki <CODE>Readme</CODE> i <CODE>CHANGELOG</CODE> dostarczone z kodem
¼ród³owym sterownika d¼wiêku do j±dra.
<P>
<H2>6.15 Gdzie znajdê opis odwo³añ ioctl() sterownika d¼wiêku?</H2>
<P>
<P>S± one czê¶ciowo opisane w <EM>Hacker's Guide to VoxWare (Podrêcznik
Hackera do VoxWare)</EM>, obecnie dostêpny w formie dokumentu
draft. Ostatnia wersja to draft 2 i mo¿na j± znale¼æ w
<A HREF="ftp://nic.funet.fi/pub/OS/Linux/ALPHA/sound">ftp://nic.funet.fi/pub/OS/Linux/ALPHA/sound</A>. Pamiêtaj, ¿e ten
katalog jest "ukryty" i nie pojawia siê w li¶cie katalogów. Je¶li wejdziesz
do tego katalogu i u¿yjesz polecenia FTP "dir", pliki tam <EM>bêd±</EM>.
<P>W trakcie pisania tego dokumentu nowa dokumentacja pojawi³a siê na stronie
WWW firmy 4Front Technologies.
<P>Innym ¼ród³em informacji jest Przewodnik po Multimediach w Linuxie, opisany
w rozdziale <EM>¬ród³a Informacji</EM>.
<P>
<H2>6.16 Jaki procesor jest konieczny do odtwarzania lub nagrywania bez przestojów?</H2>
<P>
<P>Nie ma odpowiedzi na to pytanie, poniewa¿ zale¿y to od nastêpuj±cych
czynników:
<P>
<UL>
<LI>czy u¿ywane jest próbkowanie PCM lub synteza FM</LI>
<LI>czêstotliwo¶æ próbkowania i rozmiar próbki</LI>
<LI>który program jest u¿ywany do nagrywania b±d¼ odtwarzania</LI>
<LI>urz±dzenie karty d¼wiêkowej</LI>
<LI>przepustowo¶æ dysku, szybko¶æ zegara procesora, rozmiar pamiêci
podrêcznej, itd.</LI>
</UL>
<P>Ogólnie rzecz bior±c, ka¿dy komputer 386 powinien z ³atwo¶ci± byæ w stanie
odtwarzaæ próbki lub muzykê powsta³± przez syntezê FM na 8-bitowej karcie.
<P>Jednak¿e odtwarzanie plików MOD wymaga do¶æ du¿ej pracy procesora. Niektóre
eksperymentalne pomiary wykaza³y, ¿e odtwarzanie przy czêstotliwo¶ci 44kHz
wymaga ponad 40% prêdko¶ci 486/50 i komputer 386/25 bêdzie mia³ ju¿ k³opoty
z próbkami powy¿ej 22kHz (takie s± na 8-bitowych kartach, takich jak
SoundBlaster). Karty takie jak Gravis UltraSound przeprowadzaj± wiêcej
operacji sprzêtowo i odci±¿aj± procesor.
<P>Powy¿sze stwierdzenia s± prawdziwe przy zak³o¿eniu, ¿e komputer nie
prowadzi ¿adnych dzia³añ obci±¿aj±cych procesor.
<P>Dokonywanie konwersji plików d¼wiêkowych lub dodawanie efektów przy u¿yciu
programów narz±dziowych jak np. <CODE>sox</CODE> jest równie¿ szybsze je¶li masz
koprocesor matematyczny (lub procesor z wbudowanym FPU). Sterownik j±dra
sam w sobie nie wykonuje jednak ¿adnych obliczeñ zmiennoprzecinkowych.
<P>
<P>
<H2>6.17 Problemy z kart± PAS16 i kontrolerem SCSI Adaptec 1542 SCSI</H2>
<P>
<P>(nastêpuj±ce wyja¶nienie udostêpni³ <CODE>seeker@indirect.com</CODE>)
<P>Linux rozpoznaje 1542 jedynie pod adresem 330 (domy¶lnie) lub 334, a PAS
zezwala na emulacjê MPU-401 jedynie pod adresem 330. Nawet je¶li wy³±czysz
MPU-401 programowo, co¶ nadal chce siê k³óciæ z 1542, je¶li jest on pod
preferowanym adresem domy¶lnym. Prze³±czenie 1542 pod adres 334 wszystkich
uszczê¶liwi.
<P>
<P>Dodatkowo, zarówno 1542, jak i PAS-16 korzystaj± z 16-bitowego DMA, wiêc
je¶li próbkujesz przy 16 bitach i 44kHz w stereo i zapisujesz plik na dysku
SCSI podczepionym pod 1542, jeste¶ o krok od k³opotów. DMA zachodz± na
siebie i nie ma wystarczaj±co du¿o czasu na od¶wie¿enie RAM, wiêc dostajesz
okrutny komunikat ``PARITY ERROR - SYSTEM HALTED'' (B£¡D PARZYSTO¦CI -
SYSTEM ZAWIESZONY), bez jakichkolwiek wskazówek, jak do tego dosz³o. Tym
gorzej, ¿e kilku innych producentów napêdów QIC-117 zaleca ustawianie czasu
w³±czania/wy³±czania magistrali w taki sposób, ¿e 1542 pozostaje w³±czony
nawet d³u¿ej ni¿ zwykle. Zdob±d¼ program SCSISEL.EXE z BBSu firmy Adaptec
lub kilku innych miejsc w Internecie i zmniejszaj czas BUS ON lub zwiêkszaj
BUS OFF dopóki problem nie zniknie, nastêpnie ustaw je jeszcze ¼dziebko
dalej. SCISEL zmienia ustawienia EEPROM, wiêc jest to bardziej trwa³e ni¿
poprawka w wierszu sterownika pod DOS w CONFIG.SYS i bêdzie dzia³aæ je¶i
za³adujesz bezpo¶rednio Linuxa (nie jest tak przy poprawce w
DOSie). Nastêpny problem z g³owy.
<P>
<P>Ostatni problem - starsze uk³ady Symphony drastycznie zmniejsza³y czas
cykli I/O aby przyspieszyæ dostêp do magistrali. ¯adna karta spo¶ród
ró¿nych, którymi siê bawi³em nie mia³a <EM>¿adnych</EM> problemów ze
zmniejszonym czasem, za wyj±tkiem PAS-16. BBS firmy Media Vision udostêpnia
SYMPFIX.EXE, który ma usuwaæ problem przez zmianê bitu diagnostycznego w
kontrolerze magistrali Symphony, ale nie jest to wystarczaj±ca
gwarancja. Mog± byæ konieczne:
<P>
<UL>
<LI>spowodowanie, aby sprzedawca p³yty g³ównej wymieni³ starsz± wersjê
uk³adu magistrali</LI>
<LI>wymiana p³yty g³ównej, lub</LI>
<LI>kupno innego typu karty d¼wiêkowej</LI>
</UL>
<P>Firma Young Microsystems uzupe³nia p³yty g³ówne, które importuje, za mniej
wiêcej $30 (US); inni producenci mog± te¿ to robiæ je¶li jeste¶ w
stanie dociec, kto sprowadzi³ lub wyprodukowa³ p³ytê g³ówn± (¿yczê
szczê¶cia). Problem tkwi w uk³adzie interfejsu magistrali ProAudio, o ile
mi wiadomo; <EM>nikt</EM> nie kupuje karty d¼wiêkowej za $120 ¿eby zaraz
wetkn±æ j± w 6MHz AT. Wiêkszo¶æ z nich dzia³a znakomicie na komputerach
25-40MHz 386/486 i powinna byæ w stanie obs³u¿yæ <EM>co najmniej</EM> 12MHz
magistralê, o ile uk³ady s± poprawnie zaprojektowane.
<P>
<P>Pierwszy problem zale¿y od uk³adów u¿ytych na p³ycie g³ównej, prêdko¶ci
magistrali i innych ustawieñ BIOS, oraz fazy ksiê¿yca. Drugi problem zale¿y
od ustawienia opcji od¶wie¿ania (ukryte lub synchroniczne), prêdko¶ci DMA
1542 i (byæ mo¿e) prêdko¶ci I/O magistrali. Trzeci mo¿na wykryæ dzwoni±c do
Media Vision i pytaj±c, który rodzaj ko¶ci Symphony jest
niekompatybilny. B±d¼ jednak ostrze¿ony - 3 z 4 techników, z którymi
rozmawia³em mia³o uszkodzenie mózgu. By³bym bardzo ostro¿ny zanim bym
uwierzy³ w <EM>cokolwiek</EM>, co powiedzieli o czyim¶ sprzêcie, poniewa¿ nawet
swojego nie znaj± za dobrze.
<P>
<P>
<H2>6.18 Czy jest mo¿liwe jednoczesne nagrywanie i odtwarzanie próbek?</H2>
<P>
<P>Z powodu ograniczeñ sprzêtowych, nie jest to mo¿liwe na wiêkszo¶ci kart
d¼wiêkowych. Niektóre nowsze karty to umo¿liwiaj±. Wiêcej informacji
znajdziesz w rozdziale o "trybie dwukierunkowym" w <EM>Podrêczniku Hackera
do VoxWare</EM>.
<P>
<P>
<H2>6.19 Mój SB16 jest ustawiony na IRQ 2, ale configure nie pozwala ustawiæ tej warto¶ci.</H2>
<P>
<P>Na '286 i starszych komputerach, przerwanie IRQ 2 jest przeniesione do
drugiego kontrolera przerwañ. Jest ono równowa¿ne IRQ 9.
<P>
<P>
<H2>6.20 Czy SoundBlaster AWE32 lub SoundBlaster16 ASP s± obs³ugiwane?</H2>
<P>
<P>Dawniej, firma Creative Labs nie chcia³a udostêpniaæ informacji dla
programistów o tych kartach. Zmienili jednak sw± politykê i sterownik do
AWE wchodzi obecnie w sk³ad sterowników w j±drach Linuxa 2.1.x.
<P>
<P>
<H2>6.21 Je¶li uruchomiê Linuxa, po czym za³aduje DOS, dostajê b³êdy i/lub programy d¼wiêkowe dzia³aj± niepoprawnie.</H2>
<P>
<P>Zdarza siê to po miêkkim prze³±dowaniu DOS. Czasami komunikat o b³êdzie
myl±co odnosi siê do rzekomego b³êdu w pliku CONFIG.SYS.
<P>Wiêkszo¶æ obecnych kart d¼wiêkowych ma programowo konfigurowalne ustawienia
IRQ i DMA. Je¶li u¿ywasz inne ustawienia na Linuxie i MS-DOS/Windows,
mo¿esz napotkaæ problemy. Niektóre karty d¼wiêkowe nie przyjmuj± nowych
ustawieñ bez ca³kowitego prze³adowania (wy³±czenie zasilania lub wci¶niêcie
przycisku reset).
<P>Szybkim rozwi±zaniem tego problemu jest pe³ne prze³adowanie
komputera przy u¿yciu przycisku reset lub przez wy³±czenie i w³±czenie
zasilania, a nie prze³adowanie miêkkie (np. przez Ctrl-Alt-Del).
<P>Poprawne rozwi±zanie upewnienie siê, ¿e pod MS-DOS i Linuxem u¿ywane s± te
same ustawienia (lub nie u¿ywaj DOS :-).
<P>
<P>
<H2>6.22 Problemy z uruchamianiem gry DOOM pod Linuxem</H2>
<P>
<P>U¿ytkownikom linuxowej wersji gry DOOM firmy ID software mog± siê te uwagi
przydaæ.
<P>Aby uzyskaæ poprawny d¼wiêk wyj¶ciowy, potrzebujesz sterownik d¼wiêku w
wersji 2.90 lub pó¼niejszej; ma on obs³ugê "trybu DOOM" w czasie rzeczywistym.
<P>Próbki d¼wiêkowe s± 16-bitowe. Je¶li masz kartê 8-bitow±, mo¿esz nadal
us³yszeæ d¼wiêk przy u¿yciu jednego z kilku programów dostêpnych w
<A HREF="ftp://sunsite.unc/edu/pub/Linux/games/doom">ftp://sunsite.unc/edu/pub/Linux/games/doom</A>.
<P>Je¶li gra DOOM dzia³a wolno na twoim komputerze, wy³±czenie d¼wiêku (przez
zmianê nazwy pliku <CODE>sndserver</CODE>) mo¿e j± przyspieszyæ.
<P>Domy¶lnie DOOM nie obs³uguje d¼wiêku (jak w wersji na DOS). Program
<CODE>musserver</CODE> dodaje obs³ugê d¼wiêku do DOOMa pod Linuxem. Mo¿esz go
znale¼æ pod adresem
<A HREF="ftp://pandora.st.hmc.edu/pub/linux/musserver.tgz">ftp://pandora.st.hmc.edu/pub/linux/musserver.tgz</A>.
<P>(Ostatnie prze³omowe wie¶ci: zdaje siê, ¿e sterownik d¼wiêku do gry DOOM
nie chce dzia³aæ z j±drami 2.0.x. Informuje o b³êdzie zwi±zanym z
/dev/sequencer.)
<P>
<P>
<H2>6.23 Jak mogê zredukowaæ szumy zbierane przez moj± kartê d¼wiêkow±?</H2>
<P>
<P>U¿ycie dobrej jako¶ci ekranowanych kabli i próbowanie karty w ró¿nych
slotach mo¿e pomóc w redukowaniu poziomu szumów. Je¶li karta d¼wiêkowa ma
regulator g³o¶no¶ci, mo¿esz spróbowaæ jego ró¿ne ustawienia (maksymalne
jest prawdopodobnie najlepsze).
<P>U¿ycie programowego miksera pozwala ci siê upewniæ, ¿e niepo¿±dane sygna³y
wej¶ciowe (np. mikrofon) s± ustawione na zerowym poziomie.
<P>Konstrukcja niektórych kart d¼wiêkowych nie zapewnia dobrego ekranowania i
uziemienia, przez co zbieraj± one sporo szumów.
<P>Na koniec, w moim systemie odkry³em, ¿e opcja j±dra <CODE>no-hlt</CODE> w linii
polecenia zmniejsza poziom szumów. Przekazuje ona do j±dra informacjê, aby
nie u¿ywana by³a instrukcja halt w trakcie przetwarzania pêtli biernego
procesu. Mo¿esz sprawdziæ to rêcznie w trakcie ³adowania systemu, lub
ustawiæ przez dodanie polecenia <CODE>append="no-hlt"</CODE> do pliku
konfiguracyjnego LILO.
<P>
<H2>6.24 Mogê odtwarzaæ d¼wiêki, ale nie mogê nagrywaæ.</H2>
<P>
<P>Je¶li mo¿esz odtwarzaæ d¼wiêk, ale nie nagrywaæ, spróbuj zrobiæ nastêpuj±ce
rzeczy:
<P>
<UL>
<LI> u¿yj programowego miksera aby wybraæ stosowne urz±dzenie (np. mikrofon)</LI>
<LI> przy u¿yciu miksera ustaw poziomy wej¶ciowe na maksymalne</LI>
<LI>je¶li mo¿esz, spróbuj przetestowaæ nagrywanie na karcie pod MS-DOSem,
aby sprawdziæ, czy nie ma problemu sprzêtowego.</LI>
</UL>
<P>Czasami do nagrywania u¿ywany jest inny kana³ DMA ni¿ do odtwarzania. W tym
przyoadku najbardziej prawdopodobnym powodem bêdzie niepoprawne ustawienie
DMA dla nagrywania.
<P>
<P>
<H2>6.25 Moja "kompatybilna" karta d¼wiêkowa dzia³a tylko wówczas, gdy zainicjalizujê j± pod MS-DOS.</H2>
<P>
<P>W wiêkszo¶ci przypadków karty "kompatybilne z SoundBlaster" bêd± dzia³aæ
lepiej pod Linuxem je¶li zostan± skonfigurowane ze sterownikiem innym ni¿
SoundBlaster. Wiêkszo¶æ kart jest teoretycznie kompatybilna
(tzn. "kompatybilna z 16-bitow± SB Pro" lub "16-bitowa kompatybilna z SB"),
ale zwykle ów tryb SoundBlaster jest tylko sztuczk± dodan± dla
kompatybilno¶ci gier pod DOSem. Wiêkszo¶æ kart ma 16-bitowy macierzysty
tryb, który jest prawdopodobnie obs³ugiwany przez ostatnie wersje j±dra
Linuxa (2.0.1 i pó¼niejsze).
<P>Tylko przy niektórych (zazwyczaj raczej starych) kartach niezbêdna jest
próba uruchomienia ich w trybie SoundBlaster. Jedyne nowsze karty, które s±
wyj±tkami od tej regu³y s± karty oparte na Mwave.
<P>
<P>
<H2>6.26 Moja 16-bitowa karta "kompatybilna" z SoundBlaster dzia³a pod Linuxem jedynie w trybie 8-bitowym.</H2>
<P>16-bitowe karty opisane jako kompatybilne z SoundBlaster s± rzeczywi¶cie
kompatybilne jedynie z 8-bitow± kart± SoundBlaster Pro. Maj± zazwyczaj
16-bitowy tryb, który nie jest kompatybliny z SoundBlaster 16 oraz
sterownikiem d¼wiêku w Linuxie.
<P>Mo¿e ci siê udaæ uruchomiæ kartê w trybie 16-bitowym przy u¿yciu sterownika
MAD16 lub MSS/WSS.
<P>
<H2>6.27 Gdzie mogê znale¼æ programy d¼wiêkowe pod Linuxa?</H2>
<P>
<P>Oto kilka dobrych archiwów, które mo¿esz przekopaæ w poszukiwaniu programów
obs³uguj±cych d¼wiêk pod Linxem:
<P>
<UL>
<LI>
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu:/pub/Linux/kernel/sound/">ftp://sunsite.unc.edu:/pub/Linux/kernel/sound/</A></LI>
<LI>
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu:/pub/Linux/apps/sound/">ftp://sunsite.unc.edu:/pub/Linux/apps/sound/</A></LI>
<LI>
<A HREF="ftp://tsx-11.mit.edu:/pub/linux/packages/sound/">ftp://tsx-11.mit.edu:/pub/linux/packages/sound/</A></LI>
<LI>
<A HREF="ftp://nic.funet.fi:/pub/OS/Linux/util/sound/">ftp://nic.funet.fi:/pub/OS/Linux/util/sound/</A></LI>
<LI>
<A HREF="ftp://nic.funet.fi:/pub/OS/Linux/xtra/snd-kit/">ftp://nic.funet.fi:/pub/OS/Linux/xtra/snd-kit/</A></LI>
<LI>
<A HREF="ftp://nic.funet.fi:/pub/OS/Linux/ALPHA/sound/">ftp://nic.funet.fi:/pub/OS/Linux/ALPHA/sound/</A></LI>
</UL>
<P>
<H2>6.28 Czy sterownik d¼wiêku mo¿e byæ skompilowany jako ³adowalny modu³ j±dra?</H2>
<P>
<P>Przy ostatnich j±drach sterownik d¼wiêku mo¿e byæ skompilowany do postaci
modu³u.
<P>Szczegó³y znajdziesz w plikach
<A HREF="/usr/src/linux/drivers/sound/Readme.modules">/usr/src/linux/drivers/sound/Readme.modules</A> i
<A HREF="/usr/src/linux/Documentation/modules.txt">/usr/src/linux/Documentation/modules.txt</A> (lub
<A HREF="/usr/src/linux/README">/usr/src/linux/README</A>).
<P>
<H2>6.29 Czy mogê u¿yæ kartê d¼wiêkow± aby zast±piæ systemowy sygna³ na konsoli?</H2>
<P>
<P>Spróbuj program <CODE>oplbeep</CODE>, znajduj±cy siê pod adresem
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/apps/sound/oplbeep-alpha.tar.gz">ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/apps/sound/oplbeep-alpha.tar.gz</A><P>Inny wariant to program <CODE>beep</CODE>, znajduj±cy siê tu:
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/kernel/patches/misc/modreq_beep.tgz">ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/kernel/patches/misc/modreq_beep.tgz</A><P>Pakiet <CODE>modutils</CODE> zawiera przyk³adowy program i poprawkê do j±dra, które
pozwalaj± uruchamiaæ dowolny program zewnêtrzny generuj±cy d¼wiêki gdy jest
to wymagane przez j±dro.
<P>Dodatkowo, przy niektórych kartach d¼wiêkowych mo¿esz pod³±czyæ wyj¶cie
g³o¶nika PC do karty - wówczas wszystkie d¼wiêki wydobywaj± siê z g³o¶ników
pod³±czonych do karty.
<P>
<P>
<H2>6.30 Co to jest VoxWare?</H2>
<P>
<P>Sterowniki d¼wiêku do j±dra obs³uguj± kilka ró¿nych systemów kompatybilnych
z Unixem, opartych na architekturze Intel. Mo¿na je zdobyæ jako osobny
pakiet, oddzielony od j±dra. Do lutego 1996 autor nazywa³ oprogramowanie
"VoxWare". Niestety, nazwa ta zosta³a zarejestrowana przez
<A HREF="http://www.voxware.com/">VoxWare Incorporated</A> i nie mo¿na jej
u¿ywaæ. Nowa nazwa sterownika to OSS/Free.
<P>Open Sound System (OSS - Otwarty System D¼wiêkowy) jest komercyjnie
dostêpnym steronikiem d¼wiêku dla ró¿nych systemów Unix, sprzedawanym przez
4Front Technologies. Darmowa wersja, znana jako OSS/Free bêdzie nadal
udostêpniana za darmo na systemy Linux.
<P>Wiêcej informacji znajdziesz na stronie WWW firmy 4Front Technologies -
<A HREF="http://www.4front-tech.com/">http://www.4front-tech.com/</A>.
<P>Inne nazwy, na jakie mog³e¶ siê natkn±æ, które by³y u¿ywane wcze¶niej w
odniesieniu do tego samego sterownika to TASD (Tymczasowo Anonimowy
Sterownik D¼wiêku) oraz USS (Unix Sound System - System D¼wiêku dla Unixa).
<P>
<H2>6.31 Czy karty Plug and Play s± obs³ugiwane?</H2>
<P>
<P>Pe³na obs³uga Plug and Play powinna pojawiæ siê w Linuxie 2.1. Tymczasem,
istnieje kilka rozwi±zañ, pozwalaj±cych uruchomiæ karty Plug and Play.
<P>Je¶li masz nowszy system Pentium z BIOSem Plug and Play, powinien siê on
automatycznie zaj±æ konfigurowaniem kart. Upewnij siê, ¿e ustawi³e¶
sterownik d¼wiêku w Linuxie na takie same parametry adresu I/O, IRQ i
kana³u DMA, jakie u¿yte zosta³y przez BIOS.
<P>Istnieje pakiet programów narzêdziowych do Plug and Play dla Linuxa, który
mo¿na wykorzystaæ do ustawienia karty. Mo¿na go znale¼æ na stronach WWW Red
Hat :
<A HREF="http://www.redhat.com/">http://www.redhat.com/</A> (mo¿e byæ tak¿e w³±czony do twojej
dystrybucji Linuxa).
<P>Je¶li u¿ywasz kartê pod Windows95, mo¿esz u¿yæ mened¿era urz±dzeñ do
ustawienia karty, nastêpnie miêkko prze³adowaæ Linuxa przy u¿yciu programu
LOADLIN. Upewnij siê, ¿e Windows95 i Linux u¿ywaj± tych samych ustawieñ
karty.
<P>Je¶li u¿ywasz kartê pod DOSem, do konfigurowania karty pod DOS mo¿esz u¿yæ
program narzêdziowy <CODE>icu</CODE>, dostarczany z kartami SoundBlaster16
PnP. Nastêpnie miêkkie prze³adowanie Linuxa za pomoc± programu
LOADLIN. Ponownie, upewnij siê, ¿e Linux i DOS u¿ywaj± tych samych ustawieñ
karty.
<P>Komercyjny sterownik d¼wiêku OSS obs³uguje kartê d¼wiêkow± SoundBlaster16
PnP. Mo¿esz nabyæ ten sterownik od 4Front Technologies.
<P>
<H2>6.32 Sox/Play/Vplay wypisuje "invalid block size 1024" (b³êdny rozmiar bloku 1024)</H2>
<P>
<P>Zmiana w sterowniku d¼wiêku w wersji 1.3.67 zepsu³a kilka programów
odtwarzaj±cych d¼wiêk, które (niepoprawnie) sprawdza³y, czy wynik odwo³ania
ioctl SNDCTL_DSP_GETBLKSIZE jest wiêkszy ni¿ 4096. Programy narzêdziowe
w³±czone do ostatniego pakietu snd-util-3.x.tar.gz (pod adresem
<A HREF="ftp://ftp.4front-tech.com/ossfree">ftp://ftp.4front-tech.com/ossfree</A>.) obecnie obs³uguj± to poprawnie.
Ostatnie wersje sterownika d¼wiêku zosta³y równie¿ poprawione celem
unikniêcia alokacji fragmentów krótszych ni¿ 4096 bajtów, co rozwi±zuje
problem ze starszymi programami.
<P>
<H2>6.33 Dlaczego sterownik d¼wiêku ma w³asny program konfiguracyjny?</H2>
<P>
<P>Sterownik d¼wiêku obs³uguje wiele ró¿nych parametrów
konfiguracyjnych. Program <CODE>configure</CODE> z pakietu sterownika d¼wiêku
sprawdza wiele zale¿no¶ci miêdzy parametrami. Narzêdzia u¿ywane do
konfigurowania j±dra nie umo¿liwiaj± takiego stopnia funkcjonalno¶ci.
<P>Powiedziawszy powy¿sze, ostatnie j±dra opcjonalnie pozwalaj± na u¿ycie
standardowych narzêdzi konfiguracji j±dra do ustawiania sterownika d¼wiêku
(patrz wcze¶niejszy rozdzia³ - "Konfigurowanie J±dra").
<P>
<H2>6.34 Ustawienia miksera s± zerowane za ka¿dym razem gdy za³adujê modu³ sterownika d¼wiêku</H2>
<P>
<P>Mo¿esz skompilowaæ sterownik d¼wiêku jako modu³ ³adowalny i u¿ywaæ
<CODE>kerneld</CODE> do jego automatycznego ³adowania i usuwania. Mo¿e to wywo³aæ
jeden problem - za ka¿dym prze³adowaniem modu³u ustawienia miksera
powracaj± do warto¶ci domy¶lnych. Przy niektórych kartach mo¿e to byæ zbyt
g³o¶no (np. SoundBlaster16), lub za cicho. Markus Gutschke
(<CODE>gutschk@uni-muenster.de</CODE>) znalaz³ nastêpuj±ce rozwi±zanie. Wpisz
poni¿szy wiersz do pliku <CODE>/etc/conf.modules</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
options sound dma_buffsize=65536 && /usr/bin/setmixer igain 0 ogain 0 vol 75
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Spowoduje to, ¿e twój program miksuj±cy (w tym przypadku <CODE>setmixer</CODE>)
zostanie uruchomiony niezw³ocznie po za³adowaniu sterownika
d¼wiêku. Parametr <CODE>dma_buffsize</CODE> jest jedynie sztuczn± warto¶ci±,
niezbêdn± ze wzglêdu na wymagany jakikolwiek parametr linii
polecenia. Zmieñ polecenie zgodnie z potrzebami, aby dopasowaæ ustawienia
g³o¶no¶ci.
<P>Je¶li wkompilowa³e¶ sterownik d¼wiêku do j±dra i chcesz ustawiaæ poziomy
g³o¶no¶ci w trakcie ³adowania j±dra, mo¿esz wywo³aæ program miksuj±cy w
jednym z systemowych plików startowych, jak np. <CODE>/etc/rc.d/rc.local</CODE>.
<P>
<P>
<H2>6.35 Jedynie u¿ytkownik root mo¿e nagrywaæ d¼wiêk</H2>
<P>
<P>Domy¶lnie, skrypt w Readme.linux, który tworzy pliki urz±dzeñ d¼wiêkowych
ustawia prawa dostêpu tak, ¿e urz±dzenia odczytywane mog± byæ jedynie przez
u¿ytkownika <CODE>root</CODE>. Jest tak, aby unikn±æ mo¿liwej dziury w systemie. W
¶rodowisku sieciowym, zewnêtrzni u¿ytkownicy mogliby potajemnie pod³±czyæ
siê zdalnie do systemu z kart± d¼wiêkow± i mikrofonem i pods³uchiwaæ. Je¶li
ciê to nie martwi, mo¿esz zmieniæ prawa dostêpu ustanowione przez skrypt.
<P>Przy domy¶lnych ustawieniach, u¿ytkownicy nadal mog± odtwarzaæ pliki
d¼wiêkowe. Nie jest to ryzykowne z punktu widzenia bezpieczeñstwa, ale mo¿e
byæ potencjalnie denerwuj±ce.
<P>
<H2><A NAME="s7">7. ¬ród³a Informacji</A></H2>
<P>
<P>Je¶li masz kartê d¼wiêkow±, która zawiera interfejs CD-ROM lub SCSI,
dodatkowe informacje, które mog³yby ci siê przydaæ s± w dokumentach Linux
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/SCSI-HOWTO.html">SCSI HOWTO</A> oraz Linux
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/CDROM-HOWTO.html">CD-ROM HOWTO</A><P>
<P>
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw.HOWTO/Sound-Playing-HOWTO.html">Sound Playing HOWTO</A> opisuje sposoby u¿ycia ró¿nych typów plików
d¼wiêkowych i muzycznych pod Linuxem.
<P>Istnieje stary dokument, zwany <EM>Podrêcznik Hackera do WoxWare</EM>, dostêpny
pod adresem
<A HREF="ftp://nic.funet.fi/pub/OS/Linux/ALPHA/sound/">ftp://nic.funet.fi/pub/OS/Linux/ALPHA/sound/</A>. Wiêkszo¶æ zawartej tam
informacji zosta³a zast±piona dokumentami w
<A HREF="http://www.4front-tech.com/pguide">http://www.4front-tech.com/pguide</A>, ale rozdzia³ o /dev/sequencer
mo¿e nadal byæ przydatny.
<P>Nastêpuj±ce dokumenty FAQ s± regularnie wysy³ane do grupy dyskusyjnej
Usenetu
<A HREF="news:news.announce">news.announce</A>, a tak¿e
archiwizowane pod adresem
<A HREF="ftp://rtfm.mit.edu/pub/usenet/news.answers">ftp://rtfm.mit.edu/pub/usenet/news.answers</A>:
<P>
<UL>
<LI> PCsoundcards/generic-faq (FAQ na temat zwyk³ych kart d¼wiêkowych na PC)</LI>
<LI> PCsoundcards/soundcard-faq (FAQ comp.sys.ibm.pc.soundcard)</LI>
<LI> PCsoundcards/gravis-ultrasound/faq (FAQ o Gravis UltraSound)</LI>
<LI> audio-fmts/part1 (Opisy formatów plików d¼wiêkowych)</LI>
<LI> audio-fmts/part2 (Opisy formatów plików d¼wiêkowych)</LI>
</UL>
<P>Dokumenty FAQ wymieniaj± równie¿ kilka list pocztowych i archiwów
dotycz±cych konkretnych produktów. Nastêpuj±ce grupy dyskusyjne Usenetu
omawiaj± kwestie d¼wiêku i/lub pokrewne:
<P>
<P>
<UL>
<LI>
<A HREF="news:alt.binaries.sounds">alt.binaries.sounds.*</A> (ró¿ne grupy do wysy³ania plików d¼wiêkowych)</LI>
<LI>
<A HREF="news:alt.binaries.multimedia">alt.binaries.multimedia</A> (do wysy³ania plików multimedialnych)</LI>
<LI>
<A HREF="news:alt.sb.programmer">alt.sb.programmer</A>
(programowanie kart Soundblaster)</LI>
<LI>
<A HREF="news:comp.multimedia">comp.multimedia</A>
(o multimediach)</LI>
<LI>
<A HREF="news:comp.music">comp.music</A> (teoria i badania muzyki
komputerowej)</LI>
<LI>
<A HREF="news:comp.sys.ibm.pc.soundcard">comp.sys.ibm.pc.soundcard.*</A> (ró¿ne grupy dotycz±ce kart d¼wiêkowych
na IBM PC)</LI>
</UL>
<P>
<P>Strony WWW po¶wiêcone multimediom znale¼æ mo¿na tutaj:
<A HREF="http://viswiz.gmd.de/MultimediaInfo/">http://viswiz.gmd.de/MultimediaInfo/</A>. Creative Labs ma stronê WWW
pod adresem
<A HREF="http://www.creaf.com/">http://www.creaf.com/</A>. MediaTrix ma stronê WWW
pod adresem
<A HREF="http://www.mediatrix.com/">http://www.mediatrix.com/</A>.
<P>
<P>Linuxowe pocztowe listy dyskusyjne maj± sporo "kana³ów" po¶wiêconych ró¿nym
tematom, w tym d¼wiêkowi. Aby dowiedzieæ siê, jak siê do nich przy³±czyæ,
wy¶lij pocztê ze s³owem "help" jako tre¶ci± listu na adres
<A HREF="mailto:majordomo@vger.rutgers.edu">majordomo@vger.rutgers.edu</A>. Owe listy pocztowe nie s± zalecane
je¶li chodzi o pytania na temat konfiguracji kart d¼wiêkowych,
itp. Istniej± z my¶l± o dyskusjach dotycz±cych programowania.
<P>Jak wspomniano wcze¶niej kilka razy, do sterownik d¼wiêku do j±dra
do³±czona jest pewna ilo¶æ plików <CODE>Readme</CODE>, zawieraj±cych u¿yteczne
informacje o sterowniku kart d¼wiêkowych. Mo¿na je zazwyczaj znale¼æ w
katalogu
<A HREF="/usr/src/linux/drivers/sound">/usr/src/linux/drivers/sound</A>.
<P>Z autorem sterownika d¼wiêku do j±dra, Hannu Savolainenem, mo¿na siê
skontaktowaæ pod adresem
<A HREF="mailto:hannu@voxware.pp.fi">hannu@voxware.pp.fi</A>. Ma on równie¿ stronê WWW :
<A HREF="http://personal.eunet.fi/pp/voxware">http://personal.eunet.fi/pp/voxware</A>. Te strony WWW s± najlepszym
¼ród³em informacji, je¶li chodzi o bie¿±cy status obs³ugiwanych kart
d¼wiêkowych, znane problemy i poprawki b³êdów.
<P>Informacje o OSS, komercyjnym sterowniku d¼wiêku do Linuxa i innych
systemów kompatybilnych z Unixem mo¿na znale¼æ na stronach WWW
<A HREF="http://www.4front-tech.com/">4Front Technologies</A>.
<P><EM>Mapa Oprogramowania Linuxa</EM> (Linux Software Map) jest nieocenionym
narzêdziem wyszukiwania oprogramowania na Linuxa. Przeszukiwanie LSM po
s³owach kluczowych, jak np. <EM>sound</EM> (d¼wiêk) jest dobr± metod±
wynajdowania programów maj±cych co¶ wspólnego z urz±dzeniami d¼wiêkowymi.
LSM mo¿na znale¼æ w rozmaitych anonimowych archiwach FTP, chocia¿by
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/docs/LSM.gz">ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/docs/LSM.gz</A>.
<P>W ramach Projektu Dokumentacji Linuxa powsta³o kilka ksi±¿ek o Linuxie, w
tym <EM>Linux Installation and Getting Started</EM> (Instalacja Linuxa i
Pierwsze Kroki). S± one za darmo dostêpne poprzez anonimowy FTP z g³ównych
archiwów Linuxa, a tak¿e do nabycia w formie drukowanej.
<P>Na sam koniec, bezwstydny wtrêt: Je¶li chcesz siê dowiedzieæ znacznie
wiêcej o multimediach pod Linuxem (szczególnie aplikacje i programowanie
CD-ROM i d¼wiêku), sprawd¼ moj± ksi±¿kê <EM>Linux Multimedia Guide</EM>, ISBN
1-56592-219-0, wydan± przez oficynê O'Reilly and Associates. O szczegó³ach
dowiesz siê pod numerem 800-998-9938 w Ameryce Pó³nocnej, lub na stronach
WWW
<A HREF="http://www.ora.com/catalog/multilinux/noframes.html">http://www.ora.com/catalog/multilinux/noframes.html</A>.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s8">8. Od t³umacza</A></H2>
<P>Prawa autorskie wersji polskiej tego dokumentu (c) 1997 s± w³asno¶ci± Paw³a
Olszewskiego (alder@amg.net.pl). Dystrybucja wersji polskiej objêta jest klauzul±
analogiczn± do zawartej w oryginale.
<P>
<P>Je¶li znalaz³e¶ w niniejszym dokumencie jakie¶ paskudne literówki, b³êdy
ortograficzne, lub inne tego typu numery, ¶lij informacjê w pierwszej kolejno¶ci
do t³umacza, w tej sytuacji autor orygina³u jest najprawdopodobniej niewinny.
<P>
<P>W kwestii merytorycznej, dokument ten nie ró¿ni siê specjalnie od orygina³u
(nie dokona³em ¿adnych zmian ani poprawek), pomijaj±c odno¶nik do pliku
LSM.gz, który zmieni³em na lokalne archiwum SunSITE. Doda³em równie¿
odno¶nik do archiwum polskich wersji dokumentów HOWTO.
<P>
<P>Najnowsza wersja tego dokumentu znajduje siê wraz z innymi przet³umaczonymi na
polski dokumentami serii Linux-HOWTO, w archiwum dokumentów JTZ (Jak To Zrobiæ):
<A HREF="ftp://ftp.jtz.org.pl/HOWTO/">ftp://ftp.jtz.org.pl/HOWTO/</A>. Naj¶wie¿sza
wersja angielska znajduje siê tutaj:
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Sound-HOWTO.html">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Sound-HOWTO.html</A>.
<P>
<P><EM>Na zdrowie,</EM>
<P>Pawko Olszewski, <CODE>alder@amg.net.pl</CODE>
<P>
<P>
</BODY>
</HTML>
|